Orð og tunga - 01.06.2005, Page 127

Umsagnir um bækur
125
en hef samt fundið ýmis dæmi um orð sem mér finnst að ættu að vera
í bókinni en eru það ekki.
Fyrst ber að nefna þá staðreynd, sem kemur fram í formála bókar-
innar, að sagnir eru 21% af heildarfjölda flettiorðanna. Þetta er held-
ur lágt hlutfall þegar þess er gætt að sagnir eru líklega bitastæðasti
orðflokkurinn fyrir málnotkunarbók af því tagi sem OS er. Sagnir taka
með sér ýmiss konar fylgiliði (frumlög, andlög, forsetningarliði o.s.frv.)
og stýra mismunandi föllum og eru að því leyti miklu flóknari orð-
flokkur en nafnorð sem taka sjaldnast með sér fylgiliði eða stýra föll-
um.
Það virðist líka nokkuð tilviljanakennt hvaða orð eru valin í bók-
ina. Til dæmis eru í OS sagnirnar baula, gelta, jarma, mjálma og ýlfra,
sem allar tákna dýrahljóð, en ekki sögnin hneggja. Þá er epli í OS en
hvorki appelsína, banani eða sítróna og blak er í bókinni en hvorki badm-
inton né tennis. Reyndar má segja að orð sem tákna ávexti eða íþróttir
eigi ekkert erindi í OS þar sem þessi orð kalla miklu fremur á merk-
ingarlýsingu en notkunardæmi. Mér finnst því að höfundur hefði mátt
ganga lengra í þá átt að taka með þau orð sem eru áhugaverð að því
er varðar málnotkun og sleppa orðum sem eru það ekki.
3 Orðaheimur
Orðaheimur (hér eftir OH) er fyrsta íslenska hugtakaorðabókin sem
komið hefur út. Bókin skiptist í tvo meginhluta. I fyrri hlutanum eru
840 hugtakaheiti og ýmiss konar orð og orðasambönd sem tengjast
þessum heitum en í seinni hlutanum er skrá sem nær yfir orð og orða-
sambönd í hugtakalýsingunni í fyrri hlutanum. Auk þess er ensk lyk-
ilorðaskrá aftast sem á að hjálpa erlendum notendum bókarinnar að
skilja íslensku hugtakaheitin.
3.1 Almenn atriði
OH er augljóslega skyld OS. Framsetning dæma er með svipuðum
hætti í báðum bókunum og áherslan er á málnotkun fremur en eigin-
lega merkingarlýsingu. OH er því fyrst og fremst ætluð þeim sem eru
að skrifa texta rétt eins og OS. Eins og fram kemur í formála bókar-
irtnar er OH einnig ætlað að vega á móti OS með því að gera föstum
orðasamböndum mun betri skil en þar er gert.