Skagfirðingabók - 01.01.2010, Blaðsíða 151

Skagfirðingabók - 01.01.2010, Blaðsíða 151
151 HUGLEIÐINGAR UM STAÐFRÆÐI ÞÓRÐAR SÖGU HREÐU fjörð, en keypti Víðidalstungu 1385. Jón Hákonarson var einhver mesti bóka maður sinnar tíðar, eins og Flat- eyjarbók og Vatnshyrna bera vott um, en hann lét gera bæði þessi merku handrit.17 Meiri líkur eru á að hér hafi lifað munnmæli um atburði sem gerðust hér á landi, fremur en um forsögu Þórðar í Noregi. Margt af því sem sagt er frá Noregsárum hans getur ekki staðist, t.d. að hann hafi 12 ára ráðist til hirðar Gamla konungs, og verið þá hans djarfasti hermaður. Er líklegt að fyrsti þáttur sögunnar sé meira og minna tilbúningur. Lokaorð Niðurstaðan af þessum athugunum er sú að Sviðgrímshólar séu í Tuma- brekku landi, ofan við Grafargróf. Skeggja hamar er við Grófina (Hái- klettur og/eða Syðstiklettur).18 Garð- urinn sem Þórhallur bóndi heyktist niður undir, var í Miðhúsalandi. Og haugur Össurar gæti verið þar í grennd, ef hann er þá til. Nöfnin Sviðgrímshólar og Skeggja- hamar hafa eflaust verið enn við lýði þegar Þórðar saga var skrifuð um 1350, og einnig á ritunartíma Vatns- hyrnu um 1390. Hins vegar virðast nöfnin vera gleymd um 1700, þegar elstu rímur eru samdar eftir sögunni.19 Eitthvert rof verður í geymd örnefna á þessum 300 árum, 1400–1700. Í því sambandi má minna á það sem Björn Jónsson á Skarðsá segir um pláguna miklu 1495–1496; hún olli miklum manndauða norðanlands, en Vestfirðir sluppu: Kom þá fátækt alþýðufólk af Vest- fjörðum, giftir menn með konur og börn, því fólkið vissi þar auðn bæja fyrir norðan landið; völdu þeir um jarðir sér til ábúðar, og er svo frá þeim komið margt manna norðanlands. (Annálar 1400–1800 I:75). Björn var fæddur 1574 og hefur í æsku sinni umgengist fólk sem hafði sannar fregnir af þessum atburðum. Svipaður mannfellir varð í svartadauða 1402– 1404. Þessar niðurstöður eru settar fram hér, án þess að tekin sé afstaða til sann- fræði Þórðar sögu hreðu, eða hversu góð heimild hún er um atburði sem gerðust 400 árum áður en sagan var skrifuð. Margt bendir til að höfund- urinn hafi verið gagnkunnugur í Skaga firði. Hann vinnur úr munn- mælum sem þar gengu og sviðsetur söguna í því umhverfi sem hann þekk- ir vel. Hann veit að sagan nær sterkari tökum á lesendum og áheyrendum ef þeir sjá að frásögnin kemur vel heim við þá staðhætti sem þeir lifa og hrærast í. Einnig ber að hafa í huga að munnmæli hafa lifað miklu lengur í huga fornmanna, en meðal okkar sem nú erum uppi. Og tíminn sem líður frá atburðum sögunnar þar til hún er skráð, er ekkert svo mikið lengri en raunin er á um ýmsar aðrar Íslendinga- sögur. Þær eru flestar ritaðar um 300 árum eftir að atburðir gerðust, og eru 17 Um Jón Hákonarson, sjá t.d. Íslenzk fornrit XIV:xl. 18 E.t.v. hefur verið litið á þessa kletta sem einn hamar, sjá mynd. 19 Jón Árni Friðjónsson (2008:132).
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185

x

Skagfirðingabók

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skagfirðingabók
https://timarit.is/publication/1154

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.