Skagfirðingabók - 01.01.2010, Page 151

Skagfirðingabók - 01.01.2010, Page 151
151 HUGLEIÐINGAR UM STAÐFRÆÐI ÞÓRÐAR SÖGU HREÐU fjörð, en keypti Víðidalstungu 1385. Jón Hákonarson var einhver mesti bóka maður sinnar tíðar, eins og Flat- eyjarbók og Vatnshyrna bera vott um, en hann lét gera bæði þessi merku handrit.17 Meiri líkur eru á að hér hafi lifað munnmæli um atburði sem gerðust hér á landi, fremur en um forsögu Þórðar í Noregi. Margt af því sem sagt er frá Noregsárum hans getur ekki staðist, t.d. að hann hafi 12 ára ráðist til hirðar Gamla konungs, og verið þá hans djarfasti hermaður. Er líklegt að fyrsti þáttur sögunnar sé meira og minna tilbúningur. Lokaorð Niðurstaðan af þessum athugunum er sú að Sviðgrímshólar séu í Tuma- brekku landi, ofan við Grafargróf. Skeggja hamar er við Grófina (Hái- klettur og/eða Syðstiklettur).18 Garð- urinn sem Þórhallur bóndi heyktist niður undir, var í Miðhúsalandi. Og haugur Össurar gæti verið þar í grennd, ef hann er þá til. Nöfnin Sviðgrímshólar og Skeggja- hamar hafa eflaust verið enn við lýði þegar Þórðar saga var skrifuð um 1350, og einnig á ritunartíma Vatns- hyrnu um 1390. Hins vegar virðast nöfnin vera gleymd um 1700, þegar elstu rímur eru samdar eftir sögunni.19 Eitthvert rof verður í geymd örnefna á þessum 300 árum, 1400–1700. Í því sambandi má minna á það sem Björn Jónsson á Skarðsá segir um pláguna miklu 1495–1496; hún olli miklum manndauða norðanlands, en Vestfirðir sluppu: Kom þá fátækt alþýðufólk af Vest- fjörðum, giftir menn með konur og börn, því fólkið vissi þar auðn bæja fyrir norðan landið; völdu þeir um jarðir sér til ábúðar, og er svo frá þeim komið margt manna norðanlands. (Annálar 1400–1800 I:75). Björn var fæddur 1574 og hefur í æsku sinni umgengist fólk sem hafði sannar fregnir af þessum atburðum. Svipaður mannfellir varð í svartadauða 1402– 1404. Þessar niðurstöður eru settar fram hér, án þess að tekin sé afstaða til sann- fræði Þórðar sögu hreðu, eða hversu góð heimild hún er um atburði sem gerðust 400 árum áður en sagan var skrifuð. Margt bendir til að höfund- urinn hafi verið gagnkunnugur í Skaga firði. Hann vinnur úr munn- mælum sem þar gengu og sviðsetur söguna í því umhverfi sem hann þekk- ir vel. Hann veit að sagan nær sterkari tökum á lesendum og áheyrendum ef þeir sjá að frásögnin kemur vel heim við þá staðhætti sem þeir lifa og hrærast í. Einnig ber að hafa í huga að munnmæli hafa lifað miklu lengur í huga fornmanna, en meðal okkar sem nú erum uppi. Og tíminn sem líður frá atburðum sögunnar þar til hún er skráð, er ekkert svo mikið lengri en raunin er á um ýmsar aðrar Íslendinga- sögur. Þær eru flestar ritaðar um 300 árum eftir að atburðir gerðust, og eru 17 Um Jón Hákonarson, sjá t.d. Íslenzk fornrit XIV:xl. 18 E.t.v. hefur verið litið á þessa kletta sem einn hamar, sjá mynd. 19 Jón Árni Friðjónsson (2008:132).
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185

x

Skagfirðingabók

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Skagfirðingabók
https://timarit.is/publication/1154

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.