Skagfirðingabók - 01.01.2010, Page 161

161
SKÍN VIÐ SÓLU SKAGAFJÖRÐUR
Hist, hvor Høien venlig skraaner,
Hist, hvor Horizonten blaaner
Og sin Glands af Solen laaner,
Stod et gammelt Kloster trygt;
Blidt indkrandset, venlig, rolig,
Rundt af Dalene fortrolig,
Gudsfrygts tarvelige Bolig,
Af de grønne Træer omskygt.
Mangt et Aar var længst forsvunden,
End det urørt stod i Lunden,
Hellig Fromhed lagde Grunden.
Til Guds Ære blev det bygt.
Hist hvor Axet Jorden dølger,
Hist hvor Øjet blidt forfølger
Agrens tunge, gule Bølger,
Sort et Kors paa Høien staaer;
Hellig Anders reist til Ære,
At hans Aand kan altid være
Egnen nær, og Omsorg bære
For sin Ager, Aar for Aar.
Hvergang Blomsten Engen spætter,
Hvergang unge Løv sig flætter,
Huldt i May, da først sig sætter
Nattergalen der og slaaer.6
Kristján Eiríksson frá Fagranesi segir í
bréfi til höfundar, að hér sé um að
ræða fornan latneskan sálmahátt, sem
kunnur var á dögum Sunesens erki­
biskups í Lundi (d. 1238). En líkleg­
ast taldi Kristján, að Matthías hefði
sótt háttinn til Tegnérs, fremur en
Öhlenschlægers og klykkir út með að
segja: „Sbr. VI. kafla. Friðþjófur situr
að tafli. Þar er rímskipan reyndar önn­
ur og erindin tvískipt en hrynjandi
alveg eins“.
Víkur svo sögunni til Skagafjarðar:
Hinn 13. apríl 1888 var leikfélag
form lega stofnað á Sauðárkróki, en þar
hafði um sinn verið starfandi leikflokk­
ur. Veturinn 1888 og 1889 voru Úti­
legumennirnir eftir Matthías tekn ir
til sýningar. Matthíasi var boðið á
leik inn annaðhvort árið, trúlega á sýn­
ingu, sem fram fór í Sýslufundarviku
(Sæluviku) á þorra 1889. Þá voru
hafís árin um garð gengin. Matthías þá
gott boð og fór vestur í þorralok og
var gestur mágs síns, Jóhannesar sýslu­
manns Ólafssonar á Gili í Borgar­
sveit.7
Þorvaldur Arason (1849–1926)
bóndi á Flugumýri, síðar á Víðimýri,
viðraði þá hugmynd við sýslunefnd
Skagfirðinga, að hún beitti sér fyrir
því, að alþingi veitti Matthíasi skálda­
laun, og þau hlaut hann frá alþingi
árið 1891.8 Steingrímur læknir
Matthí asson skrifaði Þorvaldi áratug­
um síðar og innti hann eftir þessu, því
að hann vissi Þorvald málinu kunnug­
astan. Þorvaldur svaraði á þessa leið:
Þú biður að skrifa þér, hvernig tillag­
an um skáldalaun séra Matthíasar sál.
hafi komið fram hér. Ég man, að ég
skrifaði nokkrar línur til sýslufund­
arins á Sauðárkróki og bað Jóhannes
sál. Ólafsson að skrifa fyrstan undir
hana, en hann neitaði. Sagði, að það
mundi verða skoðað svo sem hann,
vegna mægða og vináttu við séra
Matthías, vildi berjast fyrir því, en
það vildi hann ekki, hvorki sín vegna
né mágs síns. Fór ég þá til annarra,
sem staddir voru á fundinum, og
gekk það greiðlega. Einn af þeim var
Jósef J. Björnsson, þá skólastjóri á
Hólum. Töluðum við fyrir tillög unni,
en aðeins einn maður mælti á móti
henni. Fundurinn samþykkti svo til­
lög una og sendi þinginu, sem tók
málinu vel eftir atvikum.9