Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.1998, Qupperneq 40

'fé.éfálnÁi og
skrtUuv
heilbrigðisstarfsmanna
Hér á eftir fer útdráttur úr umsögn stjórnar Félags
íslenskra hjúkrunarfræðinga um drög að frumvarpi
til laga um réttindi og skyldur heilbrigðisstarfs-
manna. Félagið bendir á að í frumvarpinu eru siíkir
gallar að ekki verður við unað.
Stjórnin leggur til að athugað verði að setja
rammalög um réttindi og skyldur starfsmanna
heilbrigðisþjónustunnar er varða atriði sem eru
sameiginleg starfsmönnum innan hennar, en
leggur áherslu á að slík löggjöf verði smíðuð
kringum þau lög sem eru nú í gildi um heilbrigðis-
starfsmenn.
Um skörun starfa heilbrigðisstétta
Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga lýsir eindreginni and-
stöðu við það að í frumvarpinu er gert ráð fyrir að heil-
brigðisstarfsmaður, hvort sem hann tilheyrir löggiltri eða
viðurkenndri heilbrigðisstétt, geti starfað á sviði annarrar
heilbrigðisstéttar án þess að hafa réttindi til starfa á við-
komandi sviði, hafi hann „faglega færni til að sinna störfurn
sem að öðru jöfnu teljast tilheyra verksviði löggiltrar heil-
brigðisstéttar". Samkvæmt frumvarpinu eru lækningar þó
undanskyldar en aðrir heilbrigðisstarfsmenn en hjúkrun-
arfræðingar eiga að geta starfað sjálfstætt við hjúkrun,
metið þörf fyrir hjúkrun og skipulagt hana. Loks er gert ráð
fyrir að heilbrigðisstarfsmenn starfi hver á sínu sviði og beri
sjálfir ábyrgð á störfum sínum nema á annan veg sé
ákveðið í reglugerð fyrir viðkomandi heilbrigðisstétt.
Verði frumvarpið að lögum óbreytt er Ijóst að sumum
heilbrigðisstéttum er færð ábyrgð sem þær hafa ekki for-
sendur til að axla. Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga
leggur til að frumvarpið verði tekið til gagngerrar endur-
skoðunar með tilliti til ábyrgðar fagstétta.
Rökstuðningur
1. Löggiltu starfsfólki innan heilbrigðisþjónustunnar
má skipta í tvo hópa: Fagstéttir (professionals) sem hafa
sérhæft háskólanám að baki og aðrar heilbrigðisstéttir
sem hafa menntað sig til starfa sem aðstoðarfólk til-
tekinna fagstétta, t.d. sjúkraliðar, lyfjatæknar, læknaritarar
og aðstoðarfólk tannlækna (tanntæknar).
Viðurkennt er að einstaklingar innan fagstéttar hafi full-
nægjandi þekkingu og vald til að taka bindandi ákvarðanir
innan síns fagsviðs með hagsmuni skjólstæðinga í fyrir-
rúmi. Fagstéttir hafa lagalegt sjálfræði og bera sjálfar
ábyrgð á störfum sínum.
Heilbrigðisstéttir, sem falla ekki undir skilgreiningu fag-
stéttar, hafa nægjanlega þekkingu til að framkvæma tiltekin
atriði samkvæmt ákvörðunum einstaklinga innan fagstéttar.
Þessar stéttir bera ábyrgð á störfum sínum gagnvart þeirri
fagstétt sem þær eru menntaðar til að starfa með.
í frumvarpinu, sem hér er til umfjöllunar, er lögð til
grundvallarbreyting á ábyrgð og ábyrgðarskyldu heil-
brigðisstétta með ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir heil-
brigðisþjónustuna.
2. Nákvæm skilgreining á störfum fagstétta er ekki
til en ábyrgð fagstétta er oftast skilgreind. T.d. bera hjúkr-
unarfræðingar ábyrgð á hjúkrun, læknar á læknisfræðilegri
meðferð og tannlæknar á tannlækningum. Starfssvið fag-
stétta breytast oft með samkomulagi milli stétta. Ekki er
þörf stjórnvaldsboða til þess að leysa ágreyning sem upp
kann að koma vegna verkaskiptingar fagstétta.
3. Meginmarkmið frumvarpsins, er að tryggja að heil-
brigðisstarfsmaður sé fær um að sinna störfum sínum á
fullnægjandi hátt; að efla og styrkja ábyrgt samstarf milli
heilbrigðisstétta og heilbrigðisstarfsmanna; og að tryggja
gæði heilbrigðisþjónustunnar og þar með öryggi sjúklinga.
Með hliðsjón af þessu er Ijóst að ákvæði í frumvarpinu stríða
gegn þessum meginmarkmiðum og stefna þeim í voða.
Sem dæmi má nefna að samkvæmt frumvarpinu mega
aðrar heilbrigðisstéttir, t.d. sjúkraliðar, starfa sjálfstætt við
hjúkrun. Slík tilhögun brýtur öll meginmarkmið frumvarpsins.
Aðrar athugasemdir
Stjórn Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga gerir ýmsar at-
hugasemdir við aðrar greinar frumvarpsins sem ekki verða
raktar hér í smáatriðum. Til dæmis er lagt til að bætt verði
við ákvæði þess efnis að samráð verði haft við fagstétt-
arfélög við mótun reglugerða um skilyrði sem uppfylla þarf
til að hljóta leyfi til að kalla sig heiti löggiltrar heilbrigðis-
stéttar og starfa sem slíkur. Þá eru gerðar athugasemdir
við greinargerð um hlutverk hjúkrunarráðs. Þar er látið að
því liggja að eina hlutverk hjúkrunarráðs sé að veita um-
sögn um umsóknir í stöðu hjúkrunarforstjóra. í reynd er
hlutverkið mun víðtækara og felur m.a. í sér að það er
heilbrigðisráðuneytinu til ráðgjafar um ýmis málefni hjúkr-
unar og hjúkrunarfræðinga.
Útdráttur Þ.R.
Hægt er að fá umsögnina í heild hjá Félagi íslenskra
hjúkrunarfræðinga.
232
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 4. tbl. 74. árg. 1998