Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2006, Síða 28

Valgerður Katrín Jónsdóttir, valgerdur@hjukrun.is
„ÞAÐ ER LEIKUR AÐ LÆRA“
- GILDI INNAN HEILBRIGÐISKERFISINS
„Penninn er máttugri en hnífur
skurðlæknisins." Einhverra hluta vegna
rifjuðust þessi einkunnarorð samtaka
blaða og fréttamanna, sem skrifa um
heilbrigðismál í Evrópu, upp í huga mér
þegar ekið var frá sveitasetri í nágrenni
Oxford í átt til Heathrow-flugvallar. Með
þessum orðum eru samtökin að leggja
áherslu á mikilvægi forvarna og skrifa
þar að lútandi. Að baki var ráðstefna
um gildi innan heilbrigðisþjónustunnar
og við hlið mér franskur skurðlæknir
sem deildi leígubílnum með mér. Eflaust
varð vera skurðlæknisíns í bílnum til
þess að þessi orð rifjuðust upp því það
vakti á einhvern hátt undrun mína að
skurðlæknir hefði áhuga á að kynna
sér gildi innan heilbrigðisþjónustunnar
þar sem áhersla var lögð á heildrænt
sjónarmíð. Og svo var ég líka farin
að hugsa um hvernig ég myndi koma
reynslu helgarinnar frá mér á prenti. „Af
hverju ætti skurðlæknir ekki að hafa
áhuga á heildrænni heilbrigðisþjónustu?"
spurði ég sjálfa mig og fannst efasemdir
mínar dæmi um ýmsar fyrirframmótaðar
hugmyndir sem maður hefur oft um
fólk út frá starfi þeírra og stöðu innan
samfélagsins. Ég rifjaði eínnig upp í
huganum samræður við annan skurðlækni
sem var á ráðstefnunni. Hann var kominn
á eftirlaun og hafði opnað einkarekna
„læknastofu" þar sem hann studdist m.a.
við námsefnið sem við höfðum kynnst
á sveitasetrinu þessa helgina. Sá hafði
í skemmtilegum fyrirlestri sagt frá því
hvernig hann hafði með opnun stofunnar
tekið í notkun heilahvei sem hann sagðist
lítið hafa notað í starfi sínu fram að þessu,
nefnilega það hægra, og sjálfur sagðist
hann ekki hvað síst hafa lært á þessu
öllu sama. Enda var hamrað á því við
ráðstefnugesti, sem komu alls staðar að
úr heiminum og úr ýmsum fræðigreinum,
að þeir yrðu að vera færir um að hugsa
á heildrænan hátt og bera umhyggju fyrir
sjálfum sér sem og öðrum til að geta
sinnt notendum heilbrigðisþjónustunnar.
Meðan bílinn brunaði í gegnum græna akra
var hugurinn önnum kafinn að rifja upp
þekkingu og reynslu undanfarinnar helgar.
Þetta var f fyrsta sinn sem námsefnið
„Gildi innan heilbrigðisþjónustunnar"
var kynnt áhugasömum en þáttakendur
voru flestir heiibrigðisstarfsfólk,
læknar, hjúkrunarfræðingar, iðjuþjálfar,
sálfræðingar, stjórnendur fyrirtækja,
listmeðferðaraðilar, næringarfræðingar,
ýmsir sem stunda óhefðbundnar
lækningar, svo sem svæðanuddarar,
grasalæknar eða þeir sem á einn eða
annan hátt eiga þátt í því að aðstoða fólk
við að varðveita heilsuna og leggja þannig
grunn að því að fólk eigi kost á að lifa
innihaldsríku lífi. Ráðstefnan var haldin á
herragarði eða sveitasetri sem rekið er af
Brahma Kumaris Spiritual University og
nefnist „Globai retreat center“ sem gæti
heitið í lauslegri þýðingu „Alheimsathvarf'
en þangað kemur fólk úr ýmsum
heimshornum til að hlaða „rafhlöðurnar“.
Ég hafði komið þangað í fylgd Herdísar
Jónasdóttur, hjúkrunarfræðings, þremur
dögum áður. Hugmyndin um að kynnast
námsefninu og kynna það lesendum
Tímarits hjúkrunarfræðinga fæddist í
kjölfar ráðstefnu um heildræna náigun
umönnunar innan heilbrigðisþjónustunnar
sem sagt hefur verið frá áður hér í tímaritinu
en á þeirri ráðstefnu var vinnusmiðja þar
sem kynning fór fram á efninu. Við komum
rúmlega 10 um kvöldið og í anddyrinu
beið okkar maður í hvítum fötum og vísaði
til herbergja. Herdísi var vísað í herbergið
Peace, Friðsæld, en ég fékk að búa í
Serenity, Kyrrð. Á töflu í anddyrinu voru
rituð nokkur orð til að þeir sem þar ættu
leið hjá gætu hugleitt þau, svo sem eða
„ástin læknar og veitir hamingju". Daglega
var skipt um orð og önnur ný sett í staðinn
sem kröfðust frekari hugleiðinga.
Fyrsta dagínn ræddu ráðstefnugestir um
ýmis gildi sem þeir höfðu persónulega
og í starfi. Unníð var í litlum vinnuhópum,
ýmist tveir eða fjórir saman, og m.a. búin
til hin fullkomna heilbrigðisstofnun sem
byggð var á heildrænni nálgun, hópurinn
minn nefndi hana „kraftaverkastöðina"
því auðvitað fóru þaðan allir alheilir og
hamingjusamir. f hléi fór Herdís með
mig um landareiginina og sýndi mér tré
af öllum gerðum og stærðum sem hún
sagði koma frá öllum heimshornum. Við
gengum um rósagarðínn en þar voru
nokkrar lifandi frostrósir, frostperlur vöfðu
sig utan um vefi köngulóarnets sem
speglaði sig í vetrarsólinní.
Um kvöldið var kominn grískur
herbergisfélagi í „Kyrrð". Við skiptumst á
upplýsingum um okkur og hún, sem var
aðeins rúmlega þrítug hafði lagt stund
á ótal óhefðbundnar lækningaaðferðir,
reiki, augnhimnulestur, svæðanudd,
grasalækningar o.fl. Seint um kvöldið
gafst mér tækifæri til að fylgjast með
vinnu hennar er hún bauð kunningjakonu
sinni, sem hún hafði kynnst á Indlandi,
að koma f „heilsueftirlit" en verkfærin til
skoðunar og heilunar var stækkunargler
til að lesa upplýsingar úr augnhimnunni
og einhverjar trékúlur sem hún notaði við
svæðanudd á iljum.
Sköpunargleði og leikur
Næsta dag glímdu ráðstefnugestir við
einn hluta námsefnisins sem sagt er
frá hér í annarri grein í þessu tölublaði,
nefnilega samvinnu. Gerðar voru
ýmsar verklegar æfingar sem allar áttu
að skila þeim sem þátt tóku í þeim
26
Tímarit hjúkrunarfræöinga - 3. tbl. 82. árg. 2006