Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2008, Blaðsíða 35

neitt um rannsóknir sínar en engu að síður
voru kenningar hans ræddar í evrópskum
læknaritum. Þó að sumir læknar teldu að
klórþvottur gæti verið nytsamlegur hafði
enginn um 1859 viðurkennt fullyrðingar
Semmelweis um að hvert tilfelli af
barnsfarasótt ætti sér sameiginlega orsök.
Loks árið 1861 var gefin út hans eina
bók, stórt og mikið rit, sem ber heitið Die
Aetiologie, der Begriff und die Prophylaxis
des Kindbettfiebers. Bókina sendi hann
til ýmissa þekktra fæðingalækna og
læknasamtaka í Evrópu. Þegar bókin náði
ekki þeirri athygli, sem hann hafði vonast
eftir, birti hann röð harðorðra opinna
bréfa þar sem hann réðst beisklega á
ýmsa mikilsmetna andstæðinga sína og
kallaði þá „ábyrgðarlausa morðingja"
(Carter og Carter, 2005, bls. 73). Þessar
bréfaskriftir gerðu lítið annað en að draga
úr faglegum trúverðugleika Semmelweis.
Sú staðreynd að læknastéttin viðurkenndi
ekki uppgötvanir Semmelweis leiddi til
sorglegra og óþarfa dauða fjölda kvenna.
Mótlætið, sem mætti Semmelweis bæði
faglega og í einkalífinu, braut á endanum
niður anda hans sem allt til þessa hafði
verið óbugandi og endursþeglaðist það
í geðheilsu hans. Andleg heilsa hans
sveiflaðist á milli þunglyndis og ofsakætis.
Hann sneri hverju samtali að kenningum
sínum og þrætti við hvern þann sem var
honum ósammála. Um 1862 var ekki
lengur hægt fyrir vini og vandamenn að
líta fram hjá sífellt óstöðugri hegðun hans
og bræðisköstum. Hann var mislyndur,
stórtækur, gleyminn og þrætugjarn.
Ofvirkni og þreyta komu og fóru og oft
var hann andvaka. Hann drakk ótæpilega
og eyddi sífellt meiri tíma í burtu frá
fjölskyldu sinni og stundum í félagsskap
vændiskvenna. Hafa ýmsar getgátur
verið á lofti um hvað valdið hafi andiegu
ástandi hans og hafa menn nefnt t.d.
alzheimer, sýfilis eða andlega hnignun.
Eiginkona hans, María, varð nú að horfast
í augu við það að andlegu ástandi hans
fór hrakandi og eitthvað varð að gera.
Loksins í júlí 1865, fylgdu María, frændi
og aðstoðarmaður Semmelweis honum til
Vínarborgar og virðist sem honum hafi verið
sagt að þaðan lægi leiðin til Grafenberg á
heilsuhæli til hvíldar. Þegar til Vínarborgar
kom tók á móti þeim vinur hans, hinn
virti húðsjúkdómalæknir Ferdinand von
Hebra. Hebra taldi Semmelweis á það að
fresta ferð sinni um stund til að hann gæti
skoðað einkaheilsuhæli sem hann hafði
opnað. En í stað þess að sýna honum
heilsuhælið fór Hebra með Semmelweis
beint á opinbera stofnun fyrir geðsjúka sem
þótti ekki eitt af betri geðsjúkrahúsunum
í Vínarborg. Innlagningarpappírar höfðu
verið undirritaðir af læknum í Búdapest
en ástæða fyrir innlögninni er óþekkt.
Svo virðist sem hann hafi hvorki verið
skoðaður né viðtal tekið við hann og engin
tilraun gerð til að athuga hvort nauðsynlegt
væri að loka hann inni. Næsta dag, þegar
María ætlaði að heimsækja hann, var
henni meinað að hitta eiginmann sinn.
Tveimur vikum síðar eða 14. ágúst var
fjölskyldu Semmelweis tilkynnt að hann
hefði látist deginum áður, þá aðeins 47
ára að aldri. Dauðaorsökin var sögð
blóðeitrun. Sagt var að hann hafi skorið
sig á fingri við krufningu stuttu áður en
hann var lagður inn á geðsjúkrahúsið
og að ígerð hafi komist í sárið. Sýkingin
hafi síðan borist út í blóðstrauminn með
þeim afleiðingum að miklir graftarpollar
hafi myndast í brjóstholinu og það hafi
valdið dauða hans. Sögðu menn það
kaldhæðnislegt að hann skyldi hafa látist
Tímarit hjúkrunarfræöinga - 3. tbl. 84. árg. 2008
33