Morgunblaðið - 09.02.2017, Blaðsíða 62

62
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 2017
Plastviðgerðir
Rafgeymar
Dælur
Varahlutir
Hlíðarenda | 602 Akureyri | 462 3700 | baldurhalldorsson.is
Vörur, vélbúnaður
og þjónusta fyrir minni fiskibáta
arins. Stjórnvöld þurfa einfaldlega
að vinna heimavinnuna sína enda
kemur það skýrt fram í frumvarp-
inu með afnáminu að sjómenn eigi
heldur að semja við atvinnurek-
endur sína um greiðslur dagpen-
inga í stað þess að vinna með eitt-
hvert úrelt afsláttarkerfi. Þar til
einhver getur sýnt mér fram á
réttlæti þess að flugmenn og flug-
liðar fái dagpeninga en sjómenn
ekki, þá tel ég galið að þeir fái
ekki einhvers konar dagpeninga.
Sérstaklega þegar sömu stjórnvöld
bera það alltaf fyrir sig að efna-
hagslegur stöðugleiki þjóðarinnar
allrar eigi svona mikið undir því að
sjómenn vinni sína vinnu þegar
þau setja lög á hverja einustu til-
raun sjómanna til að ná fram leið-
réttingu á sínum kjörum. Að halda
því fram að dagpeningar sjómanna
séu einhverskonar samningsatriði
við ríkið er galið. Launþegi og at-
vinnurekendur eiga að semja um
það sín á milli án aðkomu ríkis þar
sem reglurnar liggja fyrir og hafa
sjómenn að mínu mati rétt á þeim
rétt eins og annað launafólk,“ seg-
ir hún.
Auðvitað er vantraust
Vilhjálmur Birgisson, formaður
Verkalýðsfélags Akraness og
samningamaður sjómanna, hefur
bent á að mikið vantraust ríki
milli sjómanna og útgerðarmanna.
Heiðveig tekur undir þetta og
segir það fullkomlega skiljanlegt.
„Það liggur fyrir að það verð sem
sjómenn fá fyrir aflann er oft
langt undir því sem gerist í lönd-
unum við hliðina á okkur. Af
hverju er það? Þetta er sami afli,
jafnvel veiddur sitt hvorum megin
við 200 mílurnar, sami fiskur sem
landað er á sama tíma og íslensk-
ir sjómenn fá brot af því sem afl-
inn er seldur á erlendis. Svo
leggja menn fram bókun um að
skipuð verði nefnd til að eyða
þessari óvissu og útskýra af
hverju þetta stafar, og það spring-
ur allt í loft upp hjá útgerð-
armönnum. Af hverju má ekki yf-
irfara gögn málsins ef menn hafa
ekkert að fela? Ef útgerðarmenn
treysta sér ekki í þetta er ekki
skrýtið að sjómenn treysti þeim
illa,“ segir hún.
„Þess utan hefur borið á því að
útgerðarmenn hafa aflað sér upp-
lýsinga um það sem sjómenn ræða
sín á milli inni á lokuðum sam-
skiptasíðum á samfélagsmiðlum
eftir krókaleiðum og notað það
gegn sjómönnum í kjaraviðræðum.
Mega sjómenn ekki bera saman
bækur sínar? Hver getur láð þeim
að bera ekki fullt traust til manna
sem njósna um þeirra samtöl og
neita að láta hlutlausan þriðja aðila
yfirfara sölunótur til að sannreyna
að það verð sem lífsviðurværi sjó-
manna byggist á sé rétt? Ef þú
hefur ekkert að fela ætti það ekki
að vera nokkurt einasta mál,“ seg-
ir Heiðveig.
Launahlutfall sjómanna
af aflaverðmæti afbakað
„Samkvæmt fréttabréfi sem
Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi
(SFS) sendu á sína félagsmenn er
því haldið fram að launahlutfall út-
gerða sé 30-50%, og að í ákveðnum
útgerðarflokkum sé launahlutfallið
nær 50%,“ segir Heiðveig.
„Framsetning þessara prósentu-
talna er jafn ábyrgðarlaus og að
nota tímaritið Frjálsa verslun sem
heimild. Í opinberum gögnum Hag-
stofunnar eru nægar upplýsingar
til þess að kortleggja þennan
kostnað. Úrtak Hagstofunnar í
Hagveiðum og vinnslu tekur til
86% af heildinni og ætti því sam-
anburður með notkun þeirra gagna
að gefa raunverulega mynd af þess-
um stærðum. Til upplýsingar til-
heyra þessi gögn einungis útgerð-
arhluta fyrirtækjanna og miðast
tölur við aflaverðmæti upp úr skipi.
Þá á eftir að vinna aflann í verð-
mætari afurðir í þeim flokkum þar
sem það er gert. Því eiga fyr-
irtækin sem eiga bæði útgerð og
fiskvinnslu enn meiri verðmæta-
aukningu inni og fá því að lokum
mun meira fyrir aflann þegar upp
er staðið,“ heldur hún áfram og vís-
ar til grafsins um launatölur sjó-
manna máli sínu til stuðnings.
„Þarna sést svart á hvítu hvers
kyns afbökun er um að ræða. Sam-
tök fyrirtækja í sjávarútvegi eiga
að vita betur en að setja fram
svona rakalaust rugl.“
Heiðveig segir einu leiðina til að
komast að þeirri niðurstöðu að
launahlutfall sjómanna sé helm-
ingur aflaverðmætis vera þá að
reikna slíkt af því sem eftir stendur
þegar búið er að taka 30% olíu-
kostnað óskipt til útgerðarinnar.
„Ef það er virkilega svo að menn
reikna dæmið þannig, þá er það
verulega ámælisvert. Mér er fyr-
irmunað að sjá hvernig SFS getur
sett fram þessar tölur þegar öll op-
Samanburður á skilningi SFS og gögnum frá Hagstofu
2011
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
2012 2013 2014 2015 Meðaltal
Aflahlutir (laun sjómanna) Skilningur SFS, lægsta gildi Skilningur SFS,meðaltal Skilningur SFS, hæsta gildi
30%
33,35% 33,19% 33,20% 32,85% 32,78% 33,07%
30% 30% 30% 30% 30%
40% 40% 40% 40% 40% 40%
50% 50% 50% 50% 50% 50%
Olía framhjá skiptum
2011
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
2012 2013 2014 2015 Meðaltal
11,8%
14,2%
11,2% 11,5%
9,6%
11,7%
27% 27% 27% 27% 27% 27%
30% 30% 30% 30% 30% 30%30% 30% 30% 30% 30% 30%
Raun skv. Hagstofu Samkvæmt kröfum sjómanna Samkvæmt kröfum útgerðar Núverandi staða
Launahlutfallið Samantekt Heiðveigar sem hún segir sýna samanburð á framsetningu SFS um
launahlutfall sjómanna annars vegar og tölulegar upplýsingar frá Hagstofu Íslands hins vegar.
Olíuverð Samantekt Heiðveigar sem hún segir sýna samanburð á framsetningu SFS um olíu-
kostnað annars vegar og tölulegar upplýsingar frá Hagstofu Íslands hins vegar.