Orð og tunga - 26.04.2018, Síða 46

Katrín Axelsdóttir: Þórarinn í þágufalli 35
líkjast þágufallsmyndum ýmissa annarra nafna, kunna hæglega að
hafa komið upp sjálfstætt hér og þar.
Það er athyglisvert að dæmi eru um fleiri en eina nýjung á sama
svæði á sama tíma. Þannig eru t.d. heimildir um bæði Þórarinum og
Þórarini í Bolungarvík á síðari hluta 20. aldar og undir Eyjafjöllum á
20. öld. Á báðum þessum stöðum tíðkaðist jafnframt hin hefðbundna
mynd Þórarni þannig að fjölbreytnin hefur verið talsverð innan svæða.
Allar nýjungarnar fjórar eru nú ýmist horfnar eða mjög sjaldgæfar.
En þar með er ekki víst að þær hafi allar alltaf verið sjaldgæfar. Hin
mikla dreifing Þórarinum gæti bent til þess að myndin hafi áður fyrr
verið talsvert algeng. Í móðurmálskennslu hefur löngum verið lögð
áhersla á hefðbundna beygingu nafnsins Þórarinn og ýmissa annarra
orða og nafna sem beygjast eins, t.d. með eyðufyllingum. Ef Þórarinum
var áður fyrr nokkuð algeng mynd má ætla að þessi áhersla hafi borið
einhvern árangur.
Heimildir
AM 566 c 4to.
Anna Sigríður Einarsdóttir. 2015. Tölvupóstur til höfundar, 16. mars.
Ásgeir Blöndal Magnússon. 1989. Íslensk orðsifjabók. [Reykjavík]: Orðabók
Háskólans.
Beygingarlýsing íslensks nútímamáls. Ritstjóri Kristín Bjarnadóttir. http://bin.
arnastofnun.is/.
Björn M. Ólsen. 1929–1939. Um Íslendingasögur. Kaflar úr háskólafyrirlestr-
um. Víga-Glúms saga. Safn til sögu Íslands og íslenzkra bókmennta að fornu
og nýju VI, 7, bls. 349–365. Reykjavík: Hið íslenzka bókmenntafélag.
Björn Sigfússon. 1941/1942. Orðabelgur. Útvarpstíðindi 4, 13:191–192.
Björn K. Þórólfsson. 1925. Um íslenskar orðmyndir á 14. og 15. öld og breytingar
þeirra úr fornmálinu. Reykjavík: Fjelagsprentsmiðjan.
Björn K. Þórólfsson. 2004. Þjóðskjalasafn Íslands. Afh. 39/2004 Björn Karel
Þórólfsson, askja E/1, arkir 1 og 23. [Athugasemdir, viðbætur og leið rétt-
ingar Björns K. Þórólfssonar (1892–1973) við rit hans frá 1925.]
Erla Hulda Halldórsdóttir. 2013. Táknmynd eða einstaklingur? Kynjað sjón-
ar horn sögunnar og ævi Sigríðar Pálsdóttur. Skírnir 187 (vor):80–115.
Guðrún Kvaran og Sigurður Jónsson frá Arnarvatni. 1991. Nöfn Íslendinga.
Reykjavík: Heimskringla.
Hagstofa Íslands. https://hagstofa.is/. [Bein slóð: https://hagstofa.is/talnaefni/
ibuar/faeddir-og-danir/nofn/]
Halldór Kiljan Laxness. 1952. Sjálfstætt fólk. Reykjavík: Helgafell.
Halldór Laxness. 1970. Innansveitarkronika. Reykjavík: Helgafell.
Hermann Pálsson. 1960. Íslenzk mannanöfn. Reykjavík: Heimskringla.
tunga_20.indb 35 12.4.2018 11:50:33