Orð og tunga - 26.04.2018, Qupperneq 88

Margrét Jónsdóttir: „Glasið brotnaðist, amma.“ 77
Á Töflu 1 hér á undan er listi yfir þær 88 nast-sagnir sem hafa
fundist.
Á Netinu og aðeins þar eru 53 þeirra. Þær eru sýndar á Töflu 5.
batnast gránast klökknast raknast stífnast
blánast grotnast koðnast rifnast sætnast
bognast guggnast kólnast rofnast tognast
bráðnast hálnast kroknast rotnast trafnast
brotnast hitnast kroppnast sárnast versnast
dofnast hjaðnast kviknast sjatnast visnast
drukknast hjarnast lagnast skánast vöknast
dvínast hrörnast lágnast slaknast þagnast
fi tnast hýrnast lifnast slitnast þornast
fl agnast kafnast meyrnast slö/okknast
fl osnast klofnast molnast storknast
Tafla 5. Sagnir sem enda á -na+st sem einungis fundust á Netinu.
Það vekur athygli hve fjöldi sagnanna er mikill; rúmlega helmingur
alls þess hóps sem fundist hefur. Dæmin eru öll nýleg og um langflest
sagnorðin eru þau fá, jafnvel aðeins eitt dæmi. Heimildirnar eru af
ýmsum toga. En fátt kemur á óvart og raunar tilviljun að dæmin skuli
ekki hafa fundist í eldri heimildum. Það á t.d. við um brotnast21 sem
sýnd er í (9) ásamt tveimur öðrum sögnum. Dæmin eru af Netinu.
(9) a. Ég rann á klaka og datt með báðar hendurnar í klakann
en virtist að vinstri handleggurinn brotnaðist í kúlunni,
eða brákaðist.
(spjall.mufc.is 2008)
b. Mig langar að hverfa. Burt. Molnast niður í frumeindir.
(hugi.is)
c. … en eftir smá slagsmál og nýjan router skánaðist þetta
nokkuð …
(live2cruize.com/spjall/showthread.
php/72744 2009)
Sá mikli sagnafjöldi sem Tafla 5 ber vitni um sýnir svo ekki verður um
villst að það er virk myndunarleið í málinu að bæta -st við na-sögn.
21 Elsta fyrirliggjandi heimild um brotnast er raunar úr vesturíslenska blaðinu Lög-
bergi 1946. Þar er talað um glingur sem brotnast, týnist og gleymist fl jótt .
tunga_20.indb 77 12.4.2018 11:50:42