Orð og tunga - 26.04.2018, Side 166

Ritdómur 155
Svona misræmi er villandi og gæti gert notendum erfiðara fyrir að
finna þau orðasambönd sem þeir eru að leita að.
7 Notkunarmöguleikar
Orðanetið er í rauninni margþætt verk sem sameinar hlutverk
a.m.k. fjögurra orðabóka. Í fyrsta lagi er orðanetið uppflettirit yfir
orðasambönd þar sem notandinn getur gengið úr skugga um hvernig
orða eigi hlutina. Hvaða sögn notum við til dæmis með nafnorðinu
hryðjuverk og hvaða forsetningar getum við notað með sögninni
kvarta? Og hvernig var aftur orðatiltækið um bjálkann og augað?
Svona spurningar eru sérstaklega mikilvægar fyrir þá sem hafa litla
reynslu af textaskrifum eða hafa ekki íslensku að móðurmáli og
þykist ég nokkuð viss um að orðanetið nýtist þessum hópum vel.
Helsti gallinn við orðanetið hvað þennan hóp varðar er að engar
stílmerkingar eru í orðabókinni þótt þar sé bæði að finna úrelt (t.d. far
vel) og mjög óformleg orð (t.d. djobb, fara á fyllerí).
Í öðru lagi er orðanetið hugtakaorðabók þar sem notendur geta
skoðað ákveðin merkingarsvið óháð orðflokkum. Hugtakalistana
má nota á ýmsa vegu. Meðal annars geta textahöfundar og þýðendur
skoðað listana þegar þeir eiga erfitt með að finna rétt orðalag. Sem
dæmi má nefna að orðanetið gefur upp 79 flettur sem falla undir hug-
takið kaffistyrkleiki og 119 flettur undir góðviðri. Hugtakalist arn-
ir eiga einnig eftir að nýtast vel kennurum sem vilja leggja áherslu á
uppbyggingu orðaforðans. Með því að fletta upp hugtökum eins og
t.d. fjölskylda, atvinna og þakkarorð geta kennarar og nemendur
í íslensku sem öðru máli skoðað orðaforðann saman og unnið
æfingar út frá því. Það sama má segja um íslenskukennslu í skólum
þar sem skoða mætti hugtök sem tengjast til dæmis tilfinningum,
hugarástandi eða lýsingum á fólki og umhverfi og vinna markvisst
með orðaforðann í tengslum við bókmenntakennslu og ljóðalestur.
Hér eru tækifærin óteljandi og augljóst er að Íslenskt orðanet er mikill
fjársjóður fyrir þá sem fást við íslenskukennslu í skólum landsins.
Gott væri ef einhver fær íslenskukennari yrði fenginn til þess að
útbúa kennsluefni sem væri aðgengilegt á vefnum því að mér finnst
mjög sennilegt að margir vilji nýta sér slíkt efni þótt þeir ættu erfitt
með að útbúa það sjálfir.
Í þriðja lagi er orðanetið orðabók yfir merkingarlega skyld orð:
grannheiti, skyldheiti, samheiti, andheiti og samsett orð. Helsti ókost-
tunga_20.indb 155 12.4.2018 11:50:59