Morgunblaðið - 23.03.2018, Page 93

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. MARS 2018 9VIÐTAL
urinn markaðssettur til bandarískra fjárfesta
og þannig munum við sameina íslenska og
bandaríska fjárfesta í sjóð utan um þessa afurð,
sem ég tel marka ákveðin tímamót.“
Hann segir því skrifstofuna í Bandaríkjunum
og leyfið þar mikilvægan hlekk fyrir félagið.
„Lykilatriði er að vera með samstarfsaðila en
reyna ekki að byggja allt frá grunni upp á eigin
spýtur. Það er ekki heldur eins mannaflsfrekt.
Þannig að héðan í frá mun ekki verða mikil
breyting á erlendu starfseminni, þótt allt geti
tekið breytingum eftir því hvernig hlutirnir
þróast.“
Erlendur áhugi á ferðaþjónustunni
Má þá skilja það svo að GAMMA hafi farið of
geyst í uppbyggingu erlendis? „Það er erfitt að
dæma um það því þetta er fjárfesting þar sem
tekjurnar skila sér ekki frá fyrsta degi. Þannig
að ég ætla ekki að segja að það hafi endilega
verið farið of geyst en það hefur að minnta kosti
verið tekin ákvörðun um að hægja á.
Eitt af því sem hefur gengið hægt en við erum
að sjá núna skila árangri, er að vera með íslensk
ráðgjafarverkefni og kynna þau erlendis. Þar er
til dæmis ferðaþjónustuskýrslan mikilvægur
hlekkur í markaðssetningu okkar erlendis, en
fjárfestar eru að sjá tækifærin í íslensku ferða-
mennskunni. Margir ferðamenn sem hingað
koma t.d. frá Bretlandi, Bandaríkjunum og Evr-
ópu eru að einhverju leyti viðloðandi fjárfest-
ingar og ferðamannaiðnaðurinn er á þeim stað
núna eftir hraðan vöxt, að ýmis tækifæri felast
til dæmis í sameiningum fyrirtækja, bættri
þjónustu við ferðamenn og almennri hagræð-
ingu. Einnig sjá erlendir fjárfestar tækifærin og
hafa áhuga á því að fjárfesta í öruggu umhverfi
sem er í vexti og í hreinni náttúru. Þar við bæt-
ist að hagkerfið er núna í svo góðu horfi, þar
sem skuldir fyrirtækja og heimila hafa farið
lækkandi, seðlabankinn býr yfir stöndugum
gjaldeyrisvarasjóði, verðbólgan hefur verið lág
og þokkalegur stöðugleiki ríkt í landinu. Þannig
að Ísland hefur góða sögu að segja. Það eina
neikvæða þegar maður hefur talað við erlenda
fjárfesta, er að þurfa að útskýra að það séu
ennþá innflæðishöft inn á skuldabréfamark-
aðinn.
Það sem verið er að kynna núna fyrir
erlendum fjárfestum eru fjárfestingartækifæri í
íslenska hagkerfinu, ekki í íslenskum vöxtum.
Við höfum talað fyrir því í mörg ár að það eigi að
lækka vextina og hleypa útlendingum inn, þann-
ig að þeir séu ekki að kaupa sig inn í vaxtastigið
heldur séu að kaupa hlut í íslensku hagkerfi.
Það myndi hjálpa til við ná samlegðaráhrifum í
ferðaþjónustu. Það að ná erlendum hótelkeðjum
mun t.d. hjálpa okkur við að viðhalda ferða-
mannastraumnum í framtíðinni. Erlendar hótel-
keðjur og erlend flugfélög þyrfti þá að auglýsa
Ísland þannig að við yrðum ekki ein um það.“
Valdimar telur komið að vatnaskilum í ferða-
þjónustunni og að erlendir fjárfestar geti hjálp-
að til við að koma greininni upp á næsta þroska-
stig. „Það er öðruvísi að reka ferðaþjónustu-
fyrirtæki þegar ferðamönnum fjölgar um 300
þúsund manns á hverju ári og reksturinn vex
með auknum fjölda, en þegar búið er að ná
ákveðinni stærð og dregur úr fjölgun. Þá þarf
að hugsa meira um hvernig hægt sé að halda
viðskiptavinahópnum.
Þátttaka erlendra aðila gefur okkur einnig
tækifæri í að fjárfesta í innviðum og búa okkur
undir næstu stækkun, sem gæti komið eftir ein-
hvern tíma. Ég sé ekki að Ísland geti fjárfest
eitt og sér í innviðum, hótelum og öllu því sem
tengist ferðamönnum sem eru sjö sinnum fleiri
en íbúafjöldinn. Ég tel að það verði að fá erlent
fjármagn. Fyrir Ísland er það auk þess tækifæri
til áhættudreifingar. Ef til áfalls kæmi myndum
við deila því með erlendum fjárfestum, því að á
sama tíma eru lífeyrissjóðirnir og sparifjáreig-
endur að nota tækifærið og fjárfesta erlendis.
Þetta ætti því að draga úr heildaráhættu í ís-
lenska hagkerfinu ef þetta er gert á réttan
hátt.“
Sjá mikil tækifæri í fjártækni
En sé litið til innlendrar starfsemi GAMMA,
má búast við hagræðingu þar eða breyttum
áherslum? „Í rauninni hefur innlenda starfsem-
in gengið afar vel og það þarf ekki að breyta
neinum árherslum þar. Það er vissulega breyt-
ing hjá okkur að Almenna leigufélagið er á leið-
inni í skráningu í Kauphöll. En annars mun inn-
lendi reksturinn þróast áfram á svipaðan hátt
og hingað til, og snúast um að leita tækifæra
sem eru á markaðnum og nýta þau til þess að
kynna fyrir okkar fjárfestum. Það sem gæti
mögulega breyst núna er að verkefni verði
meira kynnt fyrir erlendum fjárfestum, sem
tengist því sem ég sagði áðan.
Kjarnastarfsemin hérna heima varðandi
skuldabréf, hlutabréf, fyrirtækjalán og slíkt er á
mjög góðum stað og í mjög góðum farvegi. Það
eru án efa einhver tækifæri framundan sem er
mögulega hægt að nýta. Miklar breytingar eru
framundan í bankakerfinu sem á eftir að sjá fyr-
ir endann á, þegar þeir fara á markað og nýir
fjárfestar koma inn. Svo er náttúrlega ennþá
verið að breyta lögum og reglum um greiðslu-
miðlun og verður áhugavert að sjá hvernig fjár-
tæknifyrirtækjum reiðir af í framtíðinni. Íslend-
ingar hafa alltaf verið fljótir að tileinka sér
tækninýjungar en mér finnst við hafa setið svo-
lítið á eftir í tækniþróun hvað varðar greiðslu-
miðlun, greiðslur með síma og annað slíkt. Það
er klárlega eitthvað sem er áhugavert að taka
þátt í. Við erum í samstarfi við Nova varðandi
lán í gegnum síma, höfum frá upphafi verið fjár-
mögnunaraðili á greiðslulausninni PEI og svo
erum við með Framtíðina, veflánafyrirtæki sem
byrjaði á að veita námslán og veitir nú líka
almenn neytendalán og húsnæðislán. Við erum
því þegar töluvert í fjártækni enda sjáum við
mikil tækifæri þar.“
Valdimar segir að stefnt sé að skráningu
Almenna leigufélagsins seint á fyrsta ársfjórð-
ungi næsta árs. „Við vorum í stóru verkefni í
haust og vetur við að endurfjármagna Almenna
leigufélagið. Félagið gaf út skuldabréf sem
skráð var í Kauphöll með viðskiptavakt. Það var
fyrsta skrefið. Síðan þarf félagið að ná heilu
rekstrarári þar sem það stækkaði mikið í fyrra,
svo fjárfestar sjái nákvæmlega hvernig félagið
lítur út.“
Valdimar segir vandmeðfarið með íbúðafélög
sem eru að leigja á neytendamarkaði og það
standi mörg spjót á þeim. „En ef maður horfir
til annarra ríkja þá er ekki eins það sé verið að
taka eitthvað af félagslegum úrræðum. Þetta er
í rauninni frábær viðbót við fasteignamark-
aðinn. Við höfum verið að reyna að koma því á
framfæri að það eigi að vera frjálst val um að
leigja eða kaupa. Það hefur lengi verið deilt á ís-
lenska fasteignamarkaðinn að ekki hafi verið
hægt að leigja af traustum aðilum sem helga sig
slíkum rekstri. En núna eru þessi leigufélög
orðin að veruleika og ég held að það muni
hjálpa þeim mikið að vera skráð í Kauphöllinni
við hliðina á atvinnuhúsnæðisfélögunum. Það
mun tryggja að þau sinni sínum viðskiptavinum
vel ásamt því að skila góðri arðsemi til fjár-
festa.“
Skörun innanlands og erlendis
Eins og fyrr segir voru Ráðgjöf GAMMA og
erlenda starfsemin rekin í systurfélagi af
tæknilegum ástæðum, en eru nú komin undir
rekstrarfélagið sem dótturfélag. „Það er eins og
við vildum hafa það. Þetta átti ekki að vera að-
skilið. Þetta er sama fyrirtækið og sömu hlut-
hafar og þetta styður allt hvað við annað og er
mikilvægur hlekkur í því. Þess vegna mun líka
alltaf verða erfitt að segja að erlenda starfsem-
in gangi svona og innlenda starfsemin svona. Að
einhverjum hluta eru óljós skil, það er verið að
finna innlend ráðgjafarverkefni sem seld eru til
útlanda og það er verið að finna verkefni
erlendis sem seld eru heim. Þannig að það verð-
ur ákveðin skörun og þess vegna verður maður
að líta á heildarmyndina. Ég held að það sé bara
mjög gott og hollt fyrir fyrirtæki við tímamót á
10 ára afmælinu að taka fast á skipulaginu og
forma skipurit og tekjusviðin nákvæmlega.
En í heild gengur innlenda starfsemin afar
vel og rekstrarfélagið stendur mjög vel. Að-
gerðir okkar fólust í því að draga úr kostnaði
við fjárfestingar í því sem ekki gekk upp, en
styðja við það sem gengur vel upp. Það mun
áfram verða hjá okkur ráðgjöf og við sjáum það
í tengslum við ferðaþjónustuskýrsluna að hún
og erlendu skrifstofurnar munu fá nóg af verk-
efnum til þess að sinna. Eins og staðan er núna
erum við komnir með góða mynd á fyrirtækið
og hvernig þessi svið öll geta unnið saman.“
kifæra og nýta þau
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
„Aðgerðir okkar fólust í því
að draga úr kostnaði við
fjárfestingar í því sem ekki
gekk upp, en styðja við það
sem gengur vel upp,“ segir
Valdimar Ármann, forstjóri
GAMMA.
Margir hafa viljað rekja mikla verðhækkun á íbúðarhúsnæði í Reykjavík, sér í lagi í miðborg-
inni, til umsvifa GAMMA í íbúðakaupum. Á þessi gagnrýni kannski að einhverju leyti rétt á
sér? „Við teljum hana óverðskuldaða,“ segir Valdimar. „Við teljum það gleymast í þessari um-
ræðu að erlendum ferðamönnum fjölgaði hér margfalt á þeim tíma sem við keyptum þetta
húsnæði. Á meðan það var ekki nægilegt rými af hótelherbergjum til þess að hýsa þá sem
hingað komu, þá tók Airbnb við erlendum ferðamönnum. Talið var að 4.000 íbúðir miðsvæðis
í Reykjavík væru í leigu til erlendra ferðamanna. Þar var verið að taka íbúðir af íslenska mark-
aðnum og í raun setja þær á erlendan markað. Þannig minnkaði framboð á meðan eftir-
spurnin var að aukast. Við erum hins vegar að kaupa íbúðir og leigja þær til Íslendinga, sem
breytir ekki framboði af íbúðum á íslenska markaðnum.“
Þannig megi frekar rekja hækkandi fasteignaverð til erlendra ferðamanna en kaupa
GAMMA á íbúðum. „Þegar við vorum að byrja þá vorum við kannski með 300 íbúðir, innan við
10% af Airbnb-íbúðunum. Núna erum við með samtals 1.300 íbúðir og stækkunin fór einkum
fram með kaupum á tveimur stórum fasteignasöfnum en ekki með því að kaupa á almennum
fasteignamarkaði.“
Valdimar segist átta sig á að það þurfi að finna sökudólg. „En ég tel að það sé miklu afdrifa-
ríkara fyrir fasteignaverðið að það séu teknar íbúðir af markaðnum og leigðar til erlendra
ferðamanna, heldur en það séu keyptar íbúðir sem eru svo leigðar til Íslendinga. Fasteigna-
verð hefði líklega ekki hækkað svona mikið ef ferðamannafjöldinn væri sá sami í dag og hann
var fyrir tíu árum.“
Ferðamenn hafa drifið áfram hækkun íbúðaverðs