Morgunblaðið - 23.03.2018, Blaðsíða 116

12 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. MARS 2018
Elínrós Líndal
elinros@mbl.is
S
igurður Hannesson hefur
gegnt stöðu fram-
kvæmdastjóra Samtaka
iðnaðarins frá ágúst 2017.
Áður sinnti hann marg-
víslegum störfum á fjármálamark-
aði í áratug, síðast sem fram-
kvæmdastjóri eignastýringar Kviku
banka. Sigurður var varaformaður
framkvæmdahóps um losun fjár-
magnshafta og kynnti áætlun
stjórnvalda um losun þeirra árið
2015. Þá var Sigurður formaður
sérfræðingahóps um Leiðrétt-
inguna 2013 og tók þannig þátt í
mótun stefnunnar sem var síðar
fylgt eftir. Auk starfa á fjár-
málamarkaði hefur Sigurður meðal
annars verið prófdómari við verk-
fræði- og náttúruvísindasvið Há-
skóla Íslands og stundað kennslu
við Háskóla Íslands og Oxford-
háskóla. Sigurður er stærðfræð-
ingur að mennt með doktorspróf
frá Oxford-háskóla og er með próf
í verðbréfamiðlun.
Áherslumálin fjögur
„Þau fjögur áherslumál sem Sam-
tök iðnaðarins leggja sérstaka
áherslu á eru menntun, innviðir,
nýsköpun og starfsumhverfi. Í ný-
legri rannsókn á vegum Alþjóða-
bankans segir að þessi fjögur mál
hafi mest áhrif á framleiðni og
samkeppnishæfni ríkja,“ segir Sig-
urður og heldur áfram. „Flest ríki
heims vinna að því að bæta sína
stöðu og við þurfum að gera það
líka til að dragast ekki aftur úr.“
Sigurður segir Íslendinga á
tímamótum.
„Efnahagsleg endurreisn Íslands
hefur gengið vonum framar og er
nú lokið. Nú þarf að líta til fram-
tíðar þar sem mikilvægasta verk-
efnið er að móta atvinnustefnu sem
segja má að sé rauði þráðurinn í
annarri stefnumótun t.d. í mennta-
málum, orkumálum, innviða-
uppbyggingu og nýsköpun.“
Fjölgun stoða
Sigurður útskýrir hvernig fjölga
þurfi stoðunum og auka fjölbreytni
í útflutningi til þess að draga úr
sveiflum. „Skiptir þar miklu máli
að virkja hugvitið og skapa þannig
verðmæti.“
Hvað stendur upp úr að þínu
mati frá Iðnþingi?
„Það sem stendur uppúr eru um-
ræður um þau tækifæri og þær
áskoranir sem iðnaður á Íslandi
stendur frammi fyrir, ekki síst í
þessum fjórum málaflokkum.
Forsenda bættrar samkeppn-
ishæfni er að starfsumhverfi sé
stöðugt, skilvirkt og hagkvæmt.
Sveiflukennt hagkerfi, launahækk-
anir langt umfram það sem gerist í
nágrannalöndum, hærri vextir og
skattar yfir meðaltali annarra ríkja
eru dæmi um slíkar áskoranir.
Tryggingagjald sem leggst á laun
er talsverð byrði á fyrirtækin, ekki
síst með miklum launahækkunum
síðustu ára. Um nokkurra ára
skeið hefur staðið til að lækka
gjaldið og hlýtur slíkt að verða til-
kynnt á þessu ári. Kemur þetta
niður á hagkvæmni rekstrar á Ís-
landi og stöðu íslenskra fyrirtækja
í erlendri samkeppni, hvort heldur
í útflutningi eða samkeppni við inn-
flutning. Fyrirtæki sitja ekki að-
gerðalaus þegar slíkar aðstæður
eru uppi heldur neyðast til að
fækka starfsfólki og loka starfsemi.
Það eru því blikur á lofti þrátt fyr-
ir góðan gang í hagkerfinu.“
Sigurður segir að aukinn stöð-
ugleiki sé ekki bara til hagsbóta
fyrir fyrirtæki heldur allt íslenskt
samfélag því fleiri störf verða til og
aukin verðmæti sem standa undir
auknum lífsgæðum. Þannig verður
Ísland eftirsóttara til atvinnu-
rekstrar og búsetu.
Menntamálin mikilvæg
Hann leggur áherslu á mikilvægi
menntamála. „Fáir fara í iðn- og
starfsnám hér á landi miðað við
önnur lönd en mikil eftirspurn er
eftir fólki með slíka menntun. Ein-
ungis 12% nema fara í iðn- og
starfsnám strax að loknum grunn-
skóla en hlutfallið er talsvert
hærra í öðrum löndum. Fyr-
irtækjum hefur reynst erfitt að fá
iðnmenntað fólk til starfa í
ákveðnum greinum þrátt fyrir góð
laun. Samtök iðnaðarins hafa lagt
áherslu á að fjölga iðn- og verk-
menntuðum á vinnumarkaði. Það
var því ákaflega ánægjulegt að
stofna til samstarfs við Kviku
banka um Hvatningarsjóð Kviku
sem mun styrkja efnilega iðnnema.
Það er staðreynd að margir sjóðir
styrkja nemendur á háskólastigi og
í listnámi en efnilegir iðnnemar
hafa orðið útundan. Sjóðurinn mun
úthluta fimm milljónum króna á ári
næstu þrjú árin.
Þá er árangur í menntakerfinu
ekki í takt við fjárframlög en
grunnskólakerfið hér á landi er eitt
það dýrasta meðal OECD ríkjanna
en nemendur hér á landi eru eft-
irbátar annarra sé horft til PISA
kannana.
Menntakerfið í núverandi mynd
byggir á aldagömlum hugmyndum.
Með þeim framförum sem orðið
hafa og vænta má að verði í sam-
félagi og atvinnulífi okkar þarf
nýja hugsun og djarfa framtíð-
arsýn til þess að starfsmenn fram-
tíðarinnar séu betur undirbúnir
fyrir áskoranir og tækifæri þeirra
tíma. Leggja þarf meiri áherslu á
þá grundvallarfærni sem er starfs-
mönnum framtíðar nauðsynleg –
aðlögunarhæfni, stafræna færni,
sköpun og lausnamiðun svo eitt-
hvað sé nefnt. Það skiptir máli að
vekja áhuga nemenda á tækni.
Þess vegna hafa Samtök iðnaðarins
tekið höndum saman með stjórn-
völdum og afhentar hafa verið um
fimmtán þúsund forritanlegar smá-
tölvur (Microbit) sem nemendur í
grunnskólum landsins hafa for-
ritað. Eins hafa samtökin hvatt til
þess að þátturinn „Nýjasta tækni
og vísindi“ verði endurvakinn í ein-
hverri mynd og settur á dagskrá í
íslensku sjónvarpi.“
Framsýn þjóð
Sigurður telur að það hafi verið
framsýn þjóð sem byggði upp sam-
félagið á síðustu öld frá fátækt yfir
í velsæld. „Þrátt fyrir lítil efni var
fjárfest í innviðum landsins enda
eru þeir grundvöllur mikillar verð-
mætasköpunar. Sjávarútvegur reið-
ir sig á góðar hafnir, ferðaþjónusta
á örugga vegi og flugvelli og iðn-
aður á aðgengi að rafmagni svo
dæmi séu tekin. Ástand innviða á
Íslandi er nú óásættanlegt. Upp-
söfnuð viðhaldsþörf nemur á fjórða
hundrað milljarða króna sam-
kvæmt skýrslu sem Samtök iðn-
aðarins og félag ráðgjafaverkfræð-
inga gáfu út sl. haust. Of lítið
viðhald undanfarinna ára er farið
að bitna á gæðum og öryggi. Ljóst
er að bæta þarf verulega í fjár-
framlög til að vinna á vandanum.
Viðhaldsþörfin er mest í vega-
Iðnaður
styður við
góð lífskjör
í landinu
Sigurður Hannesson, framkvæmdastjóri Samtaka
iðnaðarins, segir að nú þegar efnahagsleg end-
urreisn Íslands sé að baki sé nauðsynlegt að líta
til framtíðar. Þar er mikilvægasta verkefnið að
hans mati að móta atvinnustefnu.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Nýsköpun Frá Matís. Sigurður segir að nýsköpun sé grundvöllur að aukinni verðmætasköpun og að við slíka starfsemi verði
að styðja með ráðum og dáð, til dæmis með því að afnema þak á endurgreiðslur vegna rannsókna- og þróunarstarfs.
Umhverfið „Forsenda bættrar samkeppnishæfni er að starfs-
umhverfi sé stöðugt, skilvirkt og hagkvæmt,“ segir Sigurður
Hannesson, framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins.