Breiðfirðingur - 01.04.1997, Blaðsíða 120

118
BREIÐFIRÐINGUR
sitt og vinnutíma, skv. lögum og reglum BSRB. Áratuga
reynsla vitavarða staðfestir einnig, að slíkur aðili verður
meira eða minna að inna af höndum þau störf, sem vita-
vörðurinn er ráðinn til að sinna. Það er kannski ómarksins
vert að geta þess, að sú manneskja er flyst á vitastað skv.
þessum gömlu ómannúðlegu skilyrðum, er einhver rétt-
indalausasta manneskja á Islandi í dag. Með hliðsjón af
þessu er hér lítill samanburður.
Skv. lögum í Grágás frá goðaveldisöld um þrælahald á
íslandi, og skilgreiningu fræðimanna á þeim segir að þræll
sé eign húsbónda síns. Húsbóndinn verður að ala önn fyrir
honum, gefa honum mat, fatnað, veita honum húsaskjól og
segja honum fyrir verkum, ef þess gerist þörf. Slasist þræll-
inn eða deyr af völdum óviðkomandi aðila, fær eigandinn
skaðabætur.
Eiginkona vitavarðarins er skv. áður sögðu algjörlega
kauplaus. Hann verður að ala önn fyrir henni, m.a. með mat
og fatnað, kenna henni til verka við vélar, leiðsögutæki, tal-
stöð o.fl. svo og veðurtöku. Slasist hún eða deyi af völdum
einhvers, sem vitavörðurinn var ráðinn að gera, fá hún og
maður hennar eða börn engar skaðabætur, því hún verður
ekki í neinni starfstryggingu sem slíkri. Svo er og með
þessar eiginkonur, er sumar hverjar hafa í áratugi verið í
þessu hlutverki, hafandi tekið á sig skv. siðaformi eða hefð
- gott ef það er ekki frá kirkjunnar hendi að gift kona væri
eign mannsins síns - fylgja manni sínum í slíka útlegð,
fjarri flestöllum þeim félags- og menningarlegu gildum,
sem maður verður að álykta að séu auðfengnari í fjölmenni,
- þá er hún starfandi án nokkurs réttar til eftirlauna, vegna
þeirra ráðningarskilyrða er knúðu hana til þessa hlutverks
og tólf stunda vaktstöðu á sólarhring, í þrjúhundruð sextíu
og fimm sólarhringa á ári hverju. Slík manneskja er í reynd
svift sjálfsvitund sinni að stórum hluta. Við skulum einnig
minnast þess að hún lifir á tuttugustu öldinni og hlýtur því
skv. eðli málsins að finna sárar og dýpra fyrir lífsstöðu sinni
en við getum ályktað að þrællinn hafi fundið, miðað við