Breiðfirðingur - 01.05.2015, Blaðsíða 85

BREIÐFIRÐINGUR 85SAGNFRÆÐINGAR SKRIFA UM BREIÐAFJÖRÐ
tíma.2 Í Bréfl ega félaginu voru alls 33 karlar frá Breiðafirði en þeir voru
aldrei svo margir samtímis. Ritgerðirnar sem þeir skrifuðu og vitað
er um voru 80 talsins en gengu á milli fárra karlamanna. Samt sem
áður höfðu þær mikil áhrif utan byggðarinnar og rætt var um meðlimi
fé lagsins og ritgerðir þeirra meðal lærðra karlmanna, sérstaklega um
menningarviðleitni og framfarahyggju þeirra. Bréflega félagið og
markmið þess var eftirbreytnivert, eins og Jón Sigurðsson orðaði það,
en hann taldi það einnig óskandi „að menn kæmu sér saman um víðar á
Íslandi að fylgja svo lofsverðu dæmi.“3
Samtök á borð við Bréflega félagið voru nýtt fyrirbæri í íslensku
þjóðlífi og vöktu athygli, sérstaklega í ljósi þess að á þessu ári, 1841,
var ekkert tímarit eða blað gefið út í landinu.4 Sunnanpóstur hafði hætt
útgáfu árið 1838 en Íslendingar í Höfn gáfu út tvö tímarit, Skírni og
Fjölni, en Ný Félagsrit hófu göngu sína árið eftir.5 Bréflega félagið var
nýlunda að því leyti að meðlimir félagsins skrifuðu ritgerðir og bréf
sem gengu á milli manna. Því var það ekki eins og hefðbundið tímarit.
Félagið var einangrað innan ákveðins hóps á Breiðafirði og náði það
því ekki nógu vel tilgangi sínum þar sem ritgerðir félagsins fóru á
milli tiltölulega fárra.6 Ritgerðir Bréflega félagsins má flokka sem
handskrifuð blöð „eldri kynslóðar“ og eiga slík blöð það sameiginlegt
að flokkast sem „sveitablöð“. Sveitablöð flokkast síðan í eldri og yngri
og eru þau eldri flokkuð sem „hin eiginlegu sveitablöð.“ Þau blöð
litu dagsins ljós fyrir áttunda áratug nítjándu aldar og voru gefin út
af einstaklingum, lestrarfélögum og öðrum hliðstæðum félögum og
samtökum. Þessi handskrifuðu blöð gengu svo milli bæja í hreppnum
eða sókninni. Það sem er einnig einkennandi fyrir þessi blöð er að þau
létu sig varða hvers kyns málefni sveitarinnar.7
Grundvallarariði rannsóknar minnar var orðræðugreining. Gengið
var út frá því að orðræða sé mótuð af samfélaginu og hafi mótandi
2 Lúðvík Kristjánsson, Vestlendingar, I , bls. 191.
3 Jón Sigurðsson, „Um félagskap og samtök“, bls. 24–25.
4 Sigurður Haukdal, „Ólafur Prófastur Sívertsen og Flateyjar framfarastiftun“, bls. 334.
5 Lúðvík Kristjánsson, Vestlendingar I, bls. 191.
6 Sigurður Haukdal, „Ólafur Prófastur Sívertsen og Flateyjar framfarastiftun“, bls. 335.
7 Eiríkur Þormóðsson, „Handskrifuð blöð“, bls. 74.