Breiðfirðingur - 01.05.2015, Blaðsíða 113

BREIÐFIRÐINGUR 113SAGNFRÆÐINGAR SKRIFA UM BREIÐAFJÖRÐ
Legsteinn Clausar frá Brimum er tengdur sögu Snæfellsness sérstaklega
og segir þar dálitla sögu. Á Þjóðminjasafninu er hann úr öllu samhengi
við þá sögu sem þar er verið að segja. Í safni á Snæfellsnesi væri hann
kjörgripur og vitni um nær hundrað ára verslunarsögu.
Í Flatey versluðu mest Brimarar á síðustu áratugum 16. aldarinnar.
Frekar litlar heimildir eru um þann verslunarrekstur. Einna markverðast
verður að telja að Páll Jónsson, Staðarhóls-Páll, fékk leyfi fyrir Flatey
árið 1589 ásamt Birni Jónssyni, Brimara að því er talið er. Heimildir
fyrir þessum Brimara eru dálítið óljósar og verður að telja líklegra að
samverkamaður Páls hafi verið Bernd Saleueld, Hamborgari sem lengi
verslaði á Rifi.
Vitað er að kaupmenn ráku útibú að Kollabúðum í Þorskafirði. Óljóst
er þó um verslun þar. Rústir húsa eða búða eru líka í Skálmarfirði og
á Svínanesi, sem samkvæmt munnmælum eiga að vera eftir þýska
kaupmenn. Þessar rústir hafa aldrei verið rannsakaðar. Ekki hafa heldur
fundist heimildir um þessa staði í þýskum skjölum. Verður að álykta
að ekki hafi verið fastur þýskur verslunarstaður við norðanverðan
Breiðafjörð. Ekki er unnt að fullyrða að þýskir kaupmenn hafi stundað
verslun þar en hafi svo verið var það að öllum líkindum einungis
takmarkaðan tíma á sumrin og sennilega ekki á hverju ári. Einhver
lendingarstaður fyrir skip hefur þó verið á Barðaströndinni og/eða á
Rauðasandi. Ögmundur biskup kom út nálægt Bæ á Rauðasandi árið
1519. Ekki er nokkur vegur að geta sér til um hvar það hefur verið
nákvæmlega. Svo hefur alltaf vafist fyrir mér hvaðan ræningjarnir komu
sem komu gangandi að Bæ á Rauðasandi og rændu Eggerti Hannessyni
árið 1579. Tæplega tóku þeir land á Patreksfirði þar sem þeir fluttu
Eggert út í skip sitt og sigldu síðan með hann til Patreksfjarðar.
Í Patreksfirði virðast Hamborgarar löngum hafa verslað. Þó fær Gert
Bomhofer leyfi konungs fyrir Patreksfirði, Bíldudal og Tálknafirði
árið 1565. Voru þetta sérstök fríðindi fyrir hann þar sem hann hafði
þann starfa með höndum að hreinsa brennistein konungs. Síðar reyndu
kaupmenn frá Stade að fá leyfi fyrir Patreksfirði en sú tilraun virðist
hafa mistekist. Eggert Hannesson sem sat að Bæ á Rauðasandi mun
sjálfsagt hafa haft hönd í bagga með því hvaða kaupmenn fengu að