Breiðfirðingur - 01.05.2015, Blaðsíða 108

BREIÐFIRÐINGUR108
skrifar Friðrik II konungur ráði Hamborgar þar sem hann tilkynnir því
að þeim beri að halda sig fjarri höfnunum að Stapa, Rifi og Grundarfirði
þar sem hann ætli sér að sigla sjálfur á hafnirnar eða láta einhvern af
sínum mönnum sigla á þær. Árið 1565 veitir konungur Andrési Jude,
borgara í Kaupmannahöfn, leyfi til að sigla á Stapa og Rif. Sumarið 1570
sigldi Hamborgarinn Hans Gronewoldt á Stapa og stundaði þar verslun.
Brimarar voru litt hrifnir af veru Gronewoldts þar því það mundi trufla
verslun þeirra á Búðum. Ýmislegt bendir til þess að Stapi hafi í upphafi
ekki verið talinn sjálfstæð höfn heldur eins konar varahöfn, annaðhvort
frá Búðum eða Rifi. Litu Brimarar svo á að Stapi tilheyrði Búðum en
Hamborgarar Rifi. Árið 1578 fær Kaupmannabúinn Marcus Hess leyfi
fyrir Stapa og Rifi til tíu ára. Var Hess leyft að skilja vetursetumenn
eftir á Stapa, en veturseta var stranglega bönnuð Þjóðverjum. Eftir að
leyfi Hess rann út virðast Hamborgararnir Ambrosius Loring og Bernd
Saleueld hafa siglt á Stapa allt til ársins 1602.
Á fyrri hluta 16. aldarinnar kom nokkrum sinnum til átaka milli
Englendinga og Þjóðverja um höfnina á Rifi og veitti ýmsum betur en
um árið 1540 virðast Hamborgarar hafa náð versluninni á Rifi í sínar
hendur. Snemma vaknaði áhuga Dana á þessari höfn. Um 1540 skrifaði
kanslarinn Johann Friis konungi og vakti athygli hans á að það væri
ómaksins virði að senda 200 lesta skip til Rifs því þar væri að finna
bestu skreið á Íslandi. Þessar áætlanir komust þó aldrei til framkvæmda.
Andrés Jude fékk síðar leyfi fyrir Rifi eins og áður sagði en ekkert er
vitað um siglingu hans meðan Hamborgarar virðast hafa siglt þangað
nokkuð reglulega. Hess fékk síðan leyfi fyrir Rifi ásamt Stapa árið
1578. Heldur virðist Hess hafa sinnt versluninni á Rifi illa, þar sem
Íslendingar kvarta yfir lítilli siglingu. Eftir að leyfi Hess rann út sigldu
Hamborgarar reglulega á Rif. Munu þeir jafnvel hafa gert tilraun til
launverslunarinnar á Rifi eftir 1602 en fljótlega var bundinn endi á það
athæfi.
Austan Ólafsvíkurennis er breið vík sem heitir Gamlavík. Ekki er u
öruggar heimildir fyrir að Hamborgarar eða aðrir Þjóðverjar hafi stund-
að verslun þar. Fyrir því eru heimildir að komið hafi til átaka milli
Englendinga og Hamborgara þegar skip frá Hamborg var að versla þar.