Tímarit Máls og menningar - 01.09.2010, Page 63

H i n n
TMM 2010 · 3 63
Ég hafði ekki sleppt orðinu þegar ég fann að spurningin var guðlast.
– Rússneski meistarinn hefur kafað dýpra en nokkur annar inn í
völundarhús hinnar slavnesku sálar, sagði hann hátíðlega.
Mér virtust þessir tilburðir til orðskrúðs vitna um að hann hefði róast.
Ég spurði hann hvaða önnur verk meistarans hann hefði lesið.
Hann nefndi tvö eða þrjú, meðal þeirra Tvífarann.
Ég spurði hann hvort hann gæti greint á milli persóna þegar hann
læsi þau, eins og þegar maður les Joseph Conrad, og hvort hann hefði
hugsað sér að kanna öll verk hans.
– Í sannleika sagt, nei, var svar hans, sem kom mér á óvart.
Ég spurði hvað hann væri að skrifa og hann sagði mér að hann væri
að vinna að ljóðabók sem hann ætlaði að nefna Rauðu sálmana. Hann
var líka að velta fyrir sér titlinum Rauða hrynjandin.
– Af hverju ekki? spurði ég. Þú getur vísað á góðar fyrirmyndir. Bláu
kvæði Rubens Darió og Gráa söng Verlaines.
Án þess að hlusta á mig útskýrði hann fyrir mér að bókin hans myndi
fjalla um bræðralag allra manna. Ljóðskáld nú á dögum gæti ekki snúið
baki við kalli tímans.
Ég hugsaði mig örlítið um og spurði hann svo hvort honum fyndist
hann virkilega vera bróðir allra. Allra útfararstjóra til dæmis, allra
bréfbera, allra kafara, allra sem búa þeim megin við götuna þar sem
húsnúmerin eru sléttar tölur, allra raddlausra, og svo framvegis. Hann
sagði mér að bókin sín vísaði til alþýðu manna, sem er kúguð og firrt.
– Alþýðan þín, kúguð og firrt, er ekkert annað en sértekning, svaraði
ég honum. Aðeins einstaklingar eru til, það er að segja, ef einhver er
yfirleitt til. Maður gærdagsins er ekki maður dagsins í dag, sagði ein­
hver Grikkinn. Við tveir, á þessum árbakka í Genf eða Cambridge, erum
kannski sönnun þess.
Fyrir utan óhagganleg spjöld sögunnar geta minnisstæðir atburðir
verið án minnisstæðra orða. Maður, sem er við dauðans dyrvill minnast
tréristu sem hann sá í æsku, hermenn á leið í bardaga tala um leðjuna
eða liðþjálfann. Aðstæður okkar voru einstakar og satt að segja vorum
við ekki búnir undir þær. Við töluðum, að sjálfsögðu, um bókmenntir.
Ég er hræddur um að ég hafi ekki sagt annað og meira en það sem ég er
vanur að segja við blaðamenn. Alter ego mitt trúði á uppfinningu eða
uppgötvun nýrra myndhverfinga, það er að segja þær sem leiða í ljós
náinn og augljósan skyldleika, sem ímyndunarafl okkar hefur þegar
samþykkt. Ellin og sólsetrið, draumarnir og lífið, rennsli tíma og vatns.
Ég gerði grein fyrir þessari skoðun minni, sem hann gerði svo grein
fyrir í bók mörgum árum síðar.