Tímarit Máls og menningar - 01.06.2013, Page 88

M a g n ú s B j a r n a s o n
88 TMM 2013 · 2
þættur, annars vegar fyrir þjóðarbúið og aukna landsframleiðslu, og hins
vegar í lækkuðu matarverði fyrir neytendur. Lítum fyrst á sparnaðinn fyrir
þjóðarbúið. Styrkja- og kvótakerfi landbúnaðarins hefur gert hluta af land-
búnaðarframleiðslunni óhagkvæma. Árangurinn er að meðalframleiðni í
landbúnaði á Íslandi er ekki nema um 2/3 af meðalframleiðni á mann í þjóð-
félaginu.7 Við ESB-aðild verður heimilt að flytja inn matvæli frá öðrum ESB-
löndum óhindrað. Aukin samkeppni á matvælamarkaði mun því stuðla að
lægra matarverði. Innlend matvælaframleiðsla á landi (ekki sjávarútvegur)
mun því minnka og það mun fækka í bændastéttinni ennþá meira en gerst
hefur á undanförnum áratugum. Eðlilegt er því að gera ráð fyrir þegar
fram í sækir munu þeir fyrrum bændur sem áður framleiddu aðeins 2/3 af
meðalmanninum geta fundið arðbærari störf, bæði sér og þjóðfélaginu til
hagsbóta. Bændur eru hins vegar innan við 3% af þjóðinni þannig að þau
97% þjóðarinnar sem ekki eru bændur hafa brýnan hag af að matvælaverð
sé sem lægst.
Nokkrar áætlanir hafa verið gerðar um hversu mikið matarverð mundi
lækka á Íslandi við ESB-aðild. Árið 2004 áætlaði Hagfræðistofnun Háskóla
Íslands 14% lækkun matvælaverðs að meðaltali; að ávextir og grænmeti
Matvælaverð árið 2006 í nokkrum Evrópulöndum –
ESB-meðaltal er 100
Ísland Bretland Danmörk Eistland Finnland Holland Svíþjóð Tékkland
Matur og
drykkjarvörur 164 114 142 75 120 88 119 69
Matur 163 113 139 74 119 89 119 68
Brauð og korn-
vörur 188 103 150 70 141 89 131 61
Kjöt 189 126 149 64 119 105 133 60
Fiskur 112 91 138 73 110 115 109 76
Mjólk, ostar og
egg 149 115 116 79 110 78 104 80
Olíur og feitmeti 140 104 135 88 118 66 118 83
Ávextir og
grænmeti 154 120 129 83 124 89 123 64
Óáfengar
drykkjarvörur 176 121 170 90 132 83 118 82
Áfengi og tóbak 193 175 119 63 135 98 128 66
Heimild: Hagstofan, 2012