Tímarit Máls og menningar - 01.06.2013, Page 110

Ú l f h i l d u r D a g s d ó t t i r
110 TMM 2013 · 2
og fjarlægasta úthverfið. Þar ægði öllu saman, verkamannablokkahópum og
einbýlishúsakjörnum og hverfið fékk fljótt á sig hefðbundinn úthverfablæ,
með tilheyrandi fordómum um vafasama íbúa og menningarlega auðn.
Þessu vildu hinir ungu menn breyta, en Medúsuhópurinn var meðal annars
stofnaður til að sýna fram á að menningarstarfsemi (þrátt fyrir að hún
teldist ekki endilega hátíðlega til ‚menningarlífs þjóðarinnar‘) gæti þrifist
víðar en í Menntaskólanum í Reykjavík, sem þá þótti vera höfuðvígi skálda
og gáfumenna.15 Einnig má benda á menningarlega sterka stöðu Mennta-
skólans við Hamrahlíð, en Ólafur Jóhann Engilbertsson bendir á að Medúsa
hafi verið með „sinn fyrsta gjörning í MH í október 1980, í og með til að sýna
MH-ingum að hér væru ekki bara einhver úthverfaskáld á ferð með sultar-
dropa í nefinu“.16
Hér birtast enn tengslin við pönkið, en það var öflugt í Breiðholtinu, enda
hugmyndafræði þess og félagslegar rætur nátengdar úthverfamenningu.
Pönkið þreifst einmitt í Menntaskólanum við Hamrahlíð, öðrum fram-
haldsskóla sem var leiðandi í því að endurmóta framhaldsskólamenntun
á þessum tíma. Mikill samgangur var á milli þessara hreyfinga, en meðal
annars stofnuðu Ólafur og fleiri meðlimir Medúsu (Þór, Matthías og Einar)
(ný)dadaísku hljómsveitina Fan Houtens Kókó, sem spilaði á pönktónleikum
í Menntaskólanum við Hamrahlíð. Kynnin leiddu svo á endanum til stofn-
unar hljómsveitanna Kukl og Sykurmolanna og útgáfunnar Smekkleysu.
Ferlið17
Ljóðið sá miðill sem Medúsa hefur hvað helst verið þekkt fyrir, þrátt fyrir
tengsl við tónlist og myndlist. Sumarið 1980 koma út tvær Medúsubækur:
Efnahagslíf í stórborgum eftir Ólaf Jóhann Engilbertsson og Lystigarðurinn
eftir Matthías Sigurð Magnússon. Mesta virkni hópsins var líka það haust og
veturinn á eftir, þá stóðu þeir félagar fyrir gjörningum, kvikmyndasýningum
og upplestrum. Á upplestrunum lásu skáldin hvert í kapp við annað og sam-
tímis, komu fram hálfnakin með lærisneiðar á höfði og áttu það til að koma
akandi á bíl inn í upplestrarsali. Á þessum uppákomukvöldum var leikgleðin
í algleymi og allt með miklu gjörningaívafi, að hætti kabaretts dadaista og
súrrealískra samkunda.
Eftir þennan öfluga upptakt fór aðeins að hægjast um, en 1981–2 var stofn-
uð fyrrnefnda hljómsveitin Fan Houtens Kókó og voru textar þeirra há-bók-
menntaleg verk í anda dada. Árið 1982 var stofnað galleríið Skruggubúð,
sem stóð fyrir fjölmörgum sýningum bæði erlendum og innlendum, og það
ár var mikil útgáfustarfsemi á vegum Medúsu. Árið 1983 var haldin sýning
í JL-húsinu, sem hlaut nafnið Gullströndin andar og var henni að hluta til
stefnt gegn sýningu ungra listamanna á Kjarvalsstöðum á sama tíma, en á
báðum sýningum birtist það sem efst var á baugi í myndlistarheiminum, þar
á meðal nýja málverkið svokallaða. Medúsa kom að sýningunni, aðallega þó