Heimsmynd - 01.12.1986, Qupperneq 34

VIETNAMAR
Suðaustur-Asía er annað mesta
flóttamannasvœði heims. Tugir þús-
unda flóttamanna hafa flúið frá
Víetnam á undanförnum árum. Það
er bátafólkiö svokallaða. Á þessari
táknrœnu mynd hjálpa þorpsbúar í
Malasíu víetnamskri flóttakonu af
bát sem sökk fyrir utan strendur
Malasíu.
Suðaustur-Asía er annað mesta flótta-
mannasvæði heims. Á síðasta ári flúðu
rúmlega tuttugu og tvö þúsund flótta-
menn frá Víetnam til annarra Asíulanda
og var þar verulegur fjöldi flóttamanna
fyrir. Pað er bátafólkið svokallaða sem á
síðustu árum hefur lagt af stað út í óviss-
una á misjafnlega haffærum fleytum og
velkst um úti á reginhafi svo vikum og
mánuðum skiptir. Margt af þessu fólki
gistir nú vota gröf, margir hafa orðið
fórnarlömb sjóræningja og aðrir hrakist
milli stranda, þar sem þeim var hvar-
vetna synjað um vist. Einungis hluti
þeirra sem lögðu upp í þessar örlagaríku
og örvæntingarfullu ferðir fundu griðland
áður en yfir lauk.
Við íslendingar fengum örlitla nasa-
sjón af þessari annarlegu veröld fyrir
rúmum sjö árum, þegar ákveðið var að
heimila 34 flóttamönnum frá Víetnam
landvist á íslandi. Þeir urðu að lokum 53
talsins, eftir að fjölskyldur þeirra bættust
í hópinn, en það var umsamið að svo
skyldi verða. Fljótlega eftir komu þeirra
hurfu þó tvær fjölskyldur af landi brott til
Kanada. Þar fyrir utan hafa tveir látist.
Það hefur lítið borið á Víetnömunum
frá því að þeir komu til íslands. Fyrstu
mánuðina var frá því greint í blöðum, að
eitthvað hefði slest upp á vinskapinn
milli nokkurra pilta og íslenskra kyn-
bræðra þeirra á skemmtistöðum. En
ámóta ryskinga hefur ekki orðið vart í
seinni tíð. Flestir hafa Víetnamarnir
horfið að störfum tengdum matargerð og
starfa margir þeirra á veitingahúsum.
Þá hafa ýmsir þeirra snúið sér að ýmis-
konar iðnstörfum og verkamannavinnu.
Einn fór í iðnnám og ein kona stundar nú
háskólanám í efnaverkfræði í Bandaríkj-
unum.
Einn þeirra sem stigu á íslenska grund
árið 1979 eftir margra mánaða hrakninga
var 19 ára gamall piltur Minh Phuoc
Du.
Hann hafði lagt frá Víetnamströndum
ásamt tveimur bræðrum og einni systur á
sama reki, á tuttugu og fjögurra metra
löngu skipi með 524 öðrum Víetnömum.
Minh Puoc Du var 19 ára gamall þegar hann kom
til íslands eftir mikla hrakninga frá Víetnam-
ströndum. Nú heitir hann Teitur, er kvæntur ís-
lenskri konu og á einn son, en von er á öðru barni
með hækkandi sól.
Eftir ýmsar mannraunir komu þau að
strönd Malasíu nokkrum vikum síðar.
Þau voru rekin aftur á haf út og bátur
þeirra dreginn frá landi af herskipi. Eftir
tveggja til þriggja daga siglingu komu
þau að eyju skammt utan Malasíu og
náðu í vatn og vistir. Þaðan var aftur
haldið af stað og nú stefnt á borgina
Mershing í Malasíu. Þar komust þau loks
í flóttamannabúðir.
„Þetta var hrikalegt ferðalag. Það voru
mörg börn í bátnum og mikill grátur,“
segir Minh Phuoc sem nú heitir Teitur og
er orðinn 26 ára. Hann er giftur íslenskri
jafnöldru sinni, Nives Elenu Walters-
dóttur. Þau eiga rúmlega tveggja ára
snáða, Enrik Má Du, og von er á öðru
barni með hækkandi sól. Fjölskyldan
hefur komið sér upp fallegu heimili á
Miðbrautinni á Seltjarnarnesi. Enrik litli
hjálpar mömmu sinni að skenkja kaffi,
færir mér brosandi konfektmola úr litlu
hendinni á meðan faðir hans heldur frá-
sögn sinni áfram.
„Við vorum heppin. Okkar fleyta
komst klakklaust á leiðarenda. En sama
verður ekki sagt um fjölda annarra. Við
þekkjum fólk sem hafði orðið ellefu sinn-
um fyrir árásum, ránum og nauðgunum í
þessum hrakningum og nú eru margar
einstæðar mæður eftir þetta ferðalag."
Það kemur sérkennilegt blik í svört
augun. „En þetta breyttist í minningunni
og fyrir okkur sem komumst heilir á
leiðarenda er þetta sem fjarlægt ævintýri,
hrikalegt ævintýri.“ Skyndilega brosir
hann íbygginn, „Vinur minn komst á
markað á einum viðkomustaðnum áður
en hópurinn var rekinn frá landi. Hann
birgði sig upp af ávöxtum og át eins og
hann gat í sig látið, því hann ætlaði ekki
að deyja svangur.“
-En hvers vegna hafnaði Teitur hér á
Fróni?
„Ég veit það ekki. Ég vissi að sjálf-
sögðu ekkert um ísland. Upphaflega ætl-
aði ég til Ástralíu en þar er veðráttan
ekki svo frábrugðin mínum heimaslóð-
um. Þangað langaði mig. En það hefði
kostað margra mánaða bið og mér var
farin að leiðast vistin í flóttamannabúð-
unum. Óþrifnaðurinn var óskaplegur,
kláðinn, rotturnar og maturinn. Svo sótti
ég um að komast til Svíþjóðar en komst
að því að sumir höfðu beðið í tvö ár í
flóttamannabúðunum eftir að komast
þangað. Og tveggja ára bið á slíkum stað
var of mikið. Eina hugsunin var að kom-
ast undan kommúnistunum í eitthvert
lýðfrjálst ríki, þar sem maður þyrfti ekki
að óttast um líf sitt. ísland er friðsamt
land og þangað gat ég komist með stutt-
um fyrirvara. Svo við systkinin drifum
okkur hingað.“
34 HEIMSMYND