Heimsmynd - 01.12.1986, Blaðsíða 38

Pólska þjóðin er kaþólsk og sú hug-
myndafrœði hefur sett mark á
stjórnmálalega andstöðu í Póllandi.
Árið 1982 komu málefni flóttamanna
enn einu sinni til umræðu í ríkisstjórn
íslands. Uggvænleg atburðarás hafði þá
átt sér stað í Póllandi. Herlög höfðu ver-
ið sett í landinu og flóttamenn streymdu
til Vestur-Evrópu. Enginn veit hversu
margir flúðu en örlítið brot af þeim
fjölda hafnaði hér á íslandi eða 23 ein-
staklingar.
Núna, fjórum árum síðar, hafa þeir
allir yfirgefið landið utan ein fjölskylda.
Um ástæður þess hversu mikil afföll urðu
í þessum hópi eru skiptar skoðanir. Sum-
ir telja að vanhöld hafi verið á veittri
aðstoð við þetta fólk. Aðrir álíta að fólk-
ið hafi komið hingað með aðrar vænting-
ar en almennt gerist með þá sem flýja
hörmungar stríðshrjáðra þjóða. Eitt er
þó ljóst að vonbrigðin hafa verið mikil,
af hverju svo sem þau stöfuðu.
Þessi eina pólska fjölskylda sem eftir
er á íslandi er á engan hátt frábrugðin
íslenskum fjölskyldum. Klonowski-hjón-
in hafa keypt sér íbúð á Meistaravöllum
15 í Reykjavík og segjast vera skuldug
upp fyrir haus eins og aðrir venjulegir
íslendingar. En þau bera sig vel og hafa
fullan hug á að vera hér áfram.
Hún heitir Eva, er doktor í mannfræði
og fyrrum vísindamaður og kennari við
pólskan háskóla. Nú starfar hún að blóð-
rannsóknum og próteinarannsóknum hjá
Rannsóknastofu Háskólans. Þar hefur
hún verið í fjögur ár og unir hag sínum
vel.
Hann heitir írek, er landbúnaðarverk-
fræðingur að mennt og starfar nú sem
sérfræðingur hjá Iðntæknistofnun ís-
lands. Það tók hann næstum þrjú ár að fá
verkfræðipróf sitt metið hér á íslandi og
þrátt fyrir að þáverandi iðnaðarráðherra
hefði sjálfur skrifað undir leyfið, stóð
það í verkfræðingafélaginu sem benti á
fjölda íslendinga með erlend háskólapróf
sem ekki væru metin hér heima. En írek
lét þetta ekki á sig fá, sótti um starf hjá
Glóbus sem bifvélavirki og beið átekta.
Hann hafði þá aldrei séð bflvél en var
fljótur að læra. Sjálfsagt hefur verkfræði-
menntunin komið honum að gagni þar.
POLVERJAR
irek er landbúnaðarverkfræðingur að mennt og
starfar nú sem sérfræðingur hjá Iðntæknistofnun
Íslands. Það tók hann næstum þrjú ár að fá verk-
fræðipróf sitt metið hér á landi. Hann ákvað að
láta ekki deigan síga meðan hann beið eftir því og
vann sem þifvélavirki til að byrja með.
Eva er doktor í mannfræði og fyrrum vísindamað-
ur og kennari við pólskan háskóla. Nú starfar hún
að blóðrannsóknum og próteinarannsóknum hjá
Rannsóknastofu Háskólans.
i
„Árið 1983 var erfiðasti tíminn í mínu
lífi,“ segir írek. „Óðaverðbólga í landinu
og veðurfarið með afbrigðum slæmt allan
þann vetur. Sjálfsagt hefur það haft sín
áhrif á það að Pólverjarnir hrökkluðust
af landi brott aftur. Sjálfur missti ég vinn-
una. Húsaleiga rauk upp úr öllu valdi,
maður vissi ekkert hvað hlutirnir kost-
uðu frá einum degi til annars og rigningin
lamdi rúðurnar allan veturinn. Við hefð-
um viljað komast hvert á land sem var,
hefði þess verið nokkur kostur. Hinir
Pólverjarnir höfðu sömu sögu að segja.
Að lokum hættum við að umgangast þá
til að sökkva okkur ekki um of niður í
þunglyndið, því í hvert sinn sem við
höfðum borið saman bækur okkar
fylltumst við vonleysi og depurð. Síðan
lagaðist ástandið með hækkandi sól. Ég
fékk vinnu aftur. Félagslífið batnaði og
verðbólgan tók að þreifa sig niður á við.
Kannski aðlöguðumst við líka umhverf-
inu. f Póllandi eru önnur viðhorf til
vinnu. Pólverjar eru svo kaþólskir í hugs-
un. Þeir láta sér nægja minna og virða
hvfldardagana. Þeir líta á vinnuna sem
hluta lífsins en ekki aðal tilgang þess. í
lúterskum löndum er það vinnan hins
vegar sem gildir, án tillits til hvfldarhelg-
arinnar eða þarfar manneskjunnar fyrir
að umgangast annað fólk. Það var því
erfitt fyrir okkur að samlaga okkur
breyttu hugarfari.“
Eva hryllir sig: „Fyrstu Pólverjamir
sem fóru héðan fóru vegna viðbrigð-
anna,“ segir hún. „Það var raunverulegt
áfall að koma úr vorblíðunni og gróand-
anum í Austurríki þar sem laufguð tré og
grænar hlíðar blöstu við sjónum þennan
maímánuð sem við dvöldum í flótta-
mannabúðunum, hingað í kuldann og
nepjuna.“
Þau segja að leiðin frá Keflavík til
Reykjavíkur hafi virkað á þau eins og að
koma til endimarka veraldar. „Auðn og
kuldi hvert sem litið var. Fólkið var ein-
faldlega í sjokki. Auk þess hittist ekki
betur á en svo að við komum um hvíta-
sunnuhelgi, þannig að í þrjá heila daga
var ekkert hægt að gera. Allt lokað, tóm-
38 HEIMSMYND