Skírnir - 01.04.2006, Blaðsíða 89

SKÍRNIR
RÓBINSONSÖGUR FRÁ 21. ÖLDINNI
87
atvinnumenn sem flakka milli veruleikaþátta til að brjótast inn í
sjóbiss. Keppendur í einum þætti fara að skjóta upp kollinum víð-
ar. Þar má nefna þau Rob Mariano og Amber Brkich sem kepptu
í Survivor, fengu svo annað tækifæri og felldu þá hugi saman,
kepptu síðan í öðrum veruleikaþætti (The Amazing Race) og nú
eru þau gift og brúðkaupið var sjónvarpsþáttur líka og sýnt hér á
íslandi. Survivor er ekki pörunarþáttur en þetta er til vitnis um
frægð þeirra Robs og Amber sem þrífst einvörðungu á veru þeirra
í sjónvarpi og upphaflegri þátttöku í Survivor.
Einnig gefur það þáttunum raunveruleikablæ að sögulokin eru
ekki gefin — eða öllu heldur ekki á jafn gegnsæjan hátt og í ýms-
um afþreyingartextum. Persónurnar fara með eigin orð en ekki
orð ósýnilegs handritshöfundar. Þannig var það líka í spurninga-
leik Svavars Gests í útvarpinu á sjötta og sjöunda áratugnum en
núna skipta persónurnar meira máli. Og smám saman færist
keppnin nær lífinu sjálfu. Survivor er raunar hreinræktaður kapp-
leikur í afmörkuðum ramma. En Donald Trump ræður þann sem
vinnur keppnina hans í vinnu í raun og veru, ofurfyrirsætan fær að
birtast í tískutímaritinu Elle, J.D. Fortune varð söngvari hjá INXS
og sumir sem vinna Pop Idol verða stórstjörnur eftir þáttinn (þar
á meðal fyrsti sigurvegarinn Will Young), þó að aðrir verði það
raunar ekki — Pop Idol býr ekki til stjörnur úr engu. Þannig má
færa rök að því að þættirnir fari að snúast um raunveruleg örlög,
frekur en að vera bara enn einn leikur í sjónvarpi. Oðru máli gegn-
ir svo um hvort það sé nýtt. Frá árdögum fjölmiðlunar hefur það
breytt lífi manna að koma fram í sjónvarpi og um það fjallar t.d.
bandaríska kvikmyndin Quiz Show (1994) sem gerist á sjötta ára-
tugnum.
Flóknust verða tengslin milli keppni og veruleika í pörunar-
leikjum. Það er sú tegund samkvæmisleikja sem er einna elst í
sjónvarpi og getur farið fram í sjónvarpssal. Enski þátturinn Blind
Date með Cillu Black er ekki nýr af nálinni (fyrst sýndur árið
1985) og íslensk útgáfa hans er þátturinn Djiípa laugin sem var
fyrst sýndur á íslandi árið 2000. Einnig í þessum geira hefur sápu-
óperumenningin haft áhrif, í bandaríska þættinum Bachelor (sem
var íslenskaður árið 2005) var teygt á efninu og búin til þáttaröð