Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.1996, Blaðsíða 40

Gísli Helgason forstöðumaður:
VINNA VIÐ HLJÓÐ-
BÆKUR f 25 ÁR
Allt frá því er ég var smápeyi
hef ég haft mikinn áhuga á
alls konar tækjabúnaði.
Eignaðist frekar snemma segulbands-
tæki og komst á unga aldri í kynni við
þær hljóðbækur, sem lesnar voru inn
á segulbönd hjá Blindrafélaginu og
Blindravinafélagi fslands. Þessi félög
létu lesa inn á segulbönd ýmsar bæk-
ur. En árið 1969 fór þáverandi borgar-
bókavörður Eiríkur Hreinn Finnboga-
son að huga að því að koma upp safni
hljóðbóka við Borgarbókasafnið.
Eiríkur fékk ýmsar hljóðritanir frá
Ríkisútvarpinu og svo réði hann
Guðrúnu Guðlaugsdóttur, núverandi
blaðamann á Mogganum til þess að
lesa inn á segulbönd. Eg frétti af
þessu, langaði að heyra Paradísar-
heimt og Brekkukotsannál eftir
Halldór Laxness, hringdi sumarið
1971 niður á Borgarbókasafn og bar
upperindið. Mér var sagt að það yrði
haft samband. Stuttu síðar hringir
Eiríkur Hreinn í mig, kynnir sig og
spyr hvort ég vilji hitta sig. Eg vissi
vart hvaðan á mig stóð veðrið, en fór.
Eg man að hann sat við stórt skrifborð
og veggir herbergisins voru þaktir
bókum. Eiríkur fór að ræða um að-
stöðu mína sem sjónskerts manns til
bóklestrar. Hann sagði að þar sem ég
hefði brotist að nokkru í gegnum
menntaskóla, bæri mér skylda til þess
að sjá svo um að aðrir í minni aðstöðu
gætu einnig notið hljóðbóka. Svo
spurði hann mig hvort ég vildi aðstoða
sig við merkingar og frágang hljóð-
bóka, einnig afritanir þeirra á snældur,
en þær voru nær eingöngu á stórum
spólum. Eg játti þessu og þar með
held ég að framtíð mín hafi verið að
nokkru ráðin.
Fljótlega fórum við Arnþór tví-
burabróðir minn að vinna við að
merkja hljóðbækur Borgarbókasafns-
ins á blindraletri. Sveinbjöm Egilsson
útvarpsvirki á Radíó- og raftækjastof-
unni annaðist gerð þeirra á snældur,
en fljótlega tókum við þá þjónustu að
okkur.
að skipti svo sköpum, þegar við
byrjuðum að vinna að dagskrár-
gerð hjá Ríkisútvarpinu. Þá kynnt-
umst við bestu tækjum, sem völ var á
á þeim tíma og lögðum okkur fram
um að útvega okkur það besta, sem
til var.
Gísli
Helgason.
Þegai' komið var fram á árið 1973
stóð nýbygging Blindrafélagsins nær
tilbúin. Á annarri hæðinni var gert
ráð fyrir aðstöðu til ýmissa hluta. Sú
hugmynd kom upp að gera góða að-
stöðu til hljóðbókagerðar. Arnþór,
sem þá var í stjórn Blindrafélagsins
fór til Finnlands og kom þaðan með
hugmyndir um kaup á sérstökum fjöl-
földunartækjum til þess að fjölfalda
snældur á. Hafist var handa um að
útvega fjármagn til tækjakaupanna og
endirinn varð sá að Kívanisklúbb-
urinn Esja, ásamt Lionsklúbbi
Reykjavíkur gáfu ein þrjú segulbands-
tæki og fjölföldunartæki, sem gátu
tekið upp á 8 snældur í einu, á tvöföld-
um hraða. Jafnframt voru smíðaðir
og teknir í notkun 2 upptökuklefar.
Aðstaðan var tilbúin árið 1975.
í nóvember það ár var gerður
samstarfssamningur við Borgarbóka-
safn Reykjavíkur um gerð og dreif-
ingu hljóðbóka. Skyldi Blindra-
félagið annast framleiðslu þeirra, en
Borgarbókasafnið sjá um dreifingu
þeirra. Jafnframt var gerður samn-
ingur við Rithöfundasambandið, sem
leyfði gerð eins frumeintaks og
þriggja útlánseintaka. Leita þurfti
samþykkis hvers og eins höfundar
vegna innlestrar á bókum. Reyndin
varð sú að Borgarbókasafnið greiddi
laun tæknimanns, sem annaðist fram-
leiðsluna, en Blindrafélagið sá um
efniskaup. Margir sáu ofsjónum yfir
þeim peningaaustri, sem fór í segul-
bandsspólu- og snældukaup. Við
vorum einu sinni að velta því fyrir
okkur við hádegisverðarborðið hvort
fjölfalda ætti hverja hljóðbók í einu
eða þremur eintökum, en nú var farið
að gera frumband, sem geymt var, en
fjölfalda eftir því á snældur. Ég hélt
því fram að það væri lágmark að gera
þrjú eintök. Þá sagði einn við borðið
að um leið og ég opnaði kjaftinn, fyki
ein milljón út um gluggann.
s
Arið 1976 kom Helga Ólafsdóttir
bókasafnsfræðingur til starfa hjá
Borgarbókasafninu og sá um útlán
hljóðbóka þar. Við Helga höfðum
þekkst nokkuð áður, móðir hennar var
blind og bæði studdu foreldrar Helgu
Blindrafélagið dyggilega. Samstarf
okkar var með ágætum. Við vorum
sammála um að auka þyrfti þjónustu
við blinda og sjónskerta. I hagræð-
ingarskyni ákváðum við að hætta
hljóðritunum á útlánseintökum á stór-
ar spólur. Við mættum ómældri and-
stöðu, en stóðum það af okkur, eins
og svo margt annað. Við fórum að
vinna að hugmyndum okkar um stofn-
un sérstaks hljóðbókasafns, en Helga
var þar aðalhugmyndasmiður. í þeim
efnum gengum við á fund þáverandi
menntamálaráðherra, Ragnars Arn-
alds og hann skipaði okkur í nefnd um
stofnun slíks safns. Um þau mál má
lesa í Sögu blindra á Islandi, sem
Þórhallur Guttormsson skráði og
Blindrafélagið gaf út í tilefni 50 ára
afmælis félagsins. Nefndin tók sér
40