Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.2001, Síða 13

GEIR
HAARDE
Greiddi atkvœði með
áframhaldandi skerðingu.
lega aðgengileg né skýr.
Kom fram í greinargerð
með frumvarpi að
lögunum, að þetta ákvæði
væri í anda almannatrygg-
ingalaga frá upphafi, svo og
samkvæmt gagnkvæmri
framfærsluskyldu hjóna.
Nánar segir í greinargerð-
inni að tekjur hjóna og sam-
búðarfólks séu ætíð lagðar
saman og þeim deilt til
helminga, en það sé regla
sem lúti að gagnkvæmri
framfærsluskyldu hjóna og
sé yfirfærð á sambúðarfólk
eins og gerist annars staðar
í almannatryggingalögun-
um. Séu báðir sambúðar-
aðilar lífeyrisþegar, njóti
tekjuaflandi lífeyrisþeginn
einnig frítekjumarks maka
síns. Ef einungis annar
aðila í sambúð sé lífeyris-
þegi njóti hann 50% hærra
ffítekjumarks en einhleypur
vegna maka síns. Ef vinn-
andi maki sé ekki lífeyris-
þegi njóti hann með hærri
tekjum aukins yfirfæran-
GUÐNI
ÁGÚSTSSON
Greiddi atkvœði með
áframhaldandi skerðingu.
legs skattfrádráttar eftir því
sem bætur lífeyrisþegans
skerðast. Þannig séu skerð-
ingar fjölskyldutekna í
heild mun minni en ætla
mætti af skerðingu bótanna
eingöngu vegna maka.
I nefndaráliti meirihluta
heilbrigðis- og trygginga-
nefndar Alþingis kemur
fram að í nýrri 17. gr. felist
skýr lagastoð fyrir þeirri
meðferð tekna hjóna sem
tíðkast hafi um áratuga skeið
og jafnframt sé lögð áhersla
á að í þessum breytingum
felist engin efnisbreyting
heldur skulu tekjur hjóna,
sem bæði njóta lífeyris,
metnar sameiginlega og ef
aðeins annað hjóna njóti
GUÐMUNDUR
HALLVARÐSSON
Greiddi atkvœði með
áframhaldandi skerðingu.
lífeyris skuli helmingur
samanlagðra tekna þeirra
teljast tekjur lífeyrisþegans.
I skýrslu um stöðu, aðbún-
að og kjör öryrkja, sem
forsætisráðherra lagði fyrir
Alþingi á 123. löggjafar-
þingi 1998-1999 kom ffarn,
að á þeim rúmlega aldar-
fjórðungi sem liðinn væri
síðan tekjutryggingin var
lögfest hefðu orðið geysi-
legar breytingar á lífeyris-
kerfi landsmanna, þar sem
hinum almennu lífeyris-
sjóðum hefði vaxið fiskur
um hrygg. Tekjutryggingin
hefði verið hugsuð sem
tímabundið úrræði, sem
smám saman viki fyrir
greiðslum úr lifeyrissjóðum
eftir því sem þeir efldust, en
það ætti sérstaklega við um
ellilífeyri.
II.
Ágreiningur málsaðila
snýst annars vegar um það,
hvort aðaláfrýjandi hafi
haft lagaheimild frá 1.
janúar 1994 til 31. desem-
ber 1998 til að skerða
tekjutryggingu örorkulíf-
eyrisþega í hjúskap vegna
tekna maka, sem ekki var
lífeyrisþegi, með því að
telja helming samanlagðra
tekna beggja hjóna til tekna
örorkulífeyrisþegans, og
hins vegar um það, hvort
slík skerðing hafi verið
heimil eftir að hún hafði
verið lögfest 1. janúar
1999. Aðaláfrýjandi telur,
að sú framkvæmd, sem
verið hefur á útreikningi
tekjutryggingar, hafi stuðst
við nægilega lagaheimild
bæði fyrir og eftir 1. janúar
1999 og brjóti ekki í bága
við stjórnarskrá lýðveld-
isins íslands nr. 33/1944
eða alþjóðasamninga um
mannréttindi, sem ísland er
aðili að. Gagnáfrýjandi tel-
ur, að í lögum nr. 117/1993
hafi ekki verið heimild til
setningar reglna um skerð-
ingu tekjutryggingar, og
jafnframt að slíkar skerð-
ingar séu í andstöðu við
stjórnarskrárvarin réttindi
öryrkja.
III.
Eins og reifað er hér að
framan má rekja upphaf
tekjutryggingar til setningar
laga nr. 67/1971 um al-
mannatryggingar. Tekju-
trygging örorkulífeyrisþega
hefur jafnan sætt skerðingu,
ef tekjur maka hans, sem
ekki var jafnframt bótaþegi,
hafa farið yfir ákveðið
mark. Svo sem fram er
komið var ekki heimild í
17. gr. laganr. 117/1993 til
handa ráðherra til að setja
reglugerð um framkvæmd
lífeyrishækkunar, eins og
verið hafði í 3. mgr. 19. gr.
laga nr. 67/1971. Hvorki í
17. gr. né 18. gr. laga nr.
117/1993 er heldur að finna
annars konar heimild til
setningar reglugerðar um
skerðingu þá, sem hér um
GUÐJÓN
GUÐMUNDSSON
Greiddi atkvæði með
áframhaldandi skerðingu.
ræðir, en í 66. gr. laganna er
aðeins almenn reglugerðar-
heimild.
Með vísan til forsendna
héraðsdóms er því fallist á,
að ekki hafi verið nægjan-
leg heimild í lögum nr.
117/1993 fyrir ráðherra til
að setja reglugerð, sem
skerti tilkall bótaþega til
fullrar tekjutryggingar. Eins
og kröfugerð er háttað
verður ekki tekin afstaða til
gildis reglugerðar nr.
351/1977 frá gildistöku
laga nr. 117/1993, þar til
reglugerð nr. 485/1995 var
sett. Þótt ljóst virðist af
gögnum málsins, að það
hafi ekki verið ætlun lög-
gjafans að breyta þeirri
framkvæmd, sem verið
hafði frá því að tekju-
tryggingarákvæðið kom
fyrst í lög nr. 67/1971,
verður hins vegar að gera
þá kröfu til hans, að lög
geymi skýr og ótvíræð
ákvæði um þá skerðingu
greiðslna úr sjóðum al-
GUNNAR
BIRGISSON
Greiddi atkvœði með
áframhaldandi skerðingu.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
13