Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.2001, Side 25

Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.2001, Side 25
Félagar í Klúbbnum Geysi verða því að stilla væntingum i hóf. Þó mega þeir ekki falla í þá gryfju að vænta of lítils af sjúk- lingum. I klúbbhúsunum eins og Geysi hefur jöfnum höndum ver- ið unnið með áhuga fólks og störf. Laun verða að vera í sam- ræmi við unnin störf. Ræða verður ítarlega samhengi efnahagslegra og pólitískra aðstæðna. Oft fá sjúklingar og fagfólk litlu ráðið þar um. Ég vona að uppsprettuhús eigi eftir að blómstra hér á landi.” Margt að óttast, lítil von! Elín Ebba sagði síðan: “Ég er hrædd um að geðsjúklingar hafi margt að óttast og litils að vænta í sambandi við atvinnuendurhæfingu. Þetta stafar af því að geðveiki leggst á hvern og einn með ólíkum hætti og það hentar illa læknavísindunum. Við erum ætíð að finna meðallausnir þótt við séum að vinna með öfgarnar. Fjöldalausnir duga okkur ekki í þess- ari vinnu heldur verður að leysa vanda hvers og eins. Það er því gríðarlega mikilvægt að finna rétt starf fyrir hvern og einn þar sem tekið er tillit til hæfileika og getu. Þetta er flókið verk sem fáir ráða við og sérþekkingu þarf til. Slík vinna hefur ekki haft forgang í kerfinu. Það skapar einnig ákveðinn vanda að ýmsir sem vinna að mis- munandi þáttum þjónustunnar við geðfatlaða ræða ekki saman. Á stofn- unum er atvinnuendurhæfing oft í eins konar tómarúmi án samhengis við nokkuð annað. Eru íslendingar bestir? Þau ykkar sem eruð gestkomandi hér á landi hafið kannski heyrt að á íslandi eru fallegustu konurnar, sterkustu karlmennirnir, hreinasta vatnið, loftið og besta sólskinið. Hvers vegna tók það okkur 50 ár að uppgötva uppsprettuhúsin úr því að við erum svona klár? Gæti ein ástæðan verið sú að hugmyndafræði læknisfræðinnar eigi sér sterkar rætur hér á landi? Hugmyndafræði læknis- fræðinnar og klúbbhúsanna eiga ekkert sameiginlegt og ef klúbbhúsin ná árangri er það ákveðin ógnun við leiðir læknisfræðinnar. Þess verður líka að geta að það hef- ur enginn þrýstingur komið frá neyt- endum í geðheilbrigðismálum. Sam- tök geðfatlaðra hafa oftast kvartað undan því við stjórnmálamenn að skorið hafi verið niður hér og þar. í staðinn ættu neytendur að fá stjórn- málamenn í lið með sér og kreijast úrbóta sér til handa. Ég hef unnið nógu lengi innan heilbrigðiskerfisins til þess að vita að breytingar gerast ekki innanfrá. Breytingar verða að- eins þegar þrýst er á utanfrá. Samtök og hagsmunafélög sjúklinga geta verið í lykilhlutverki við að safna upplýsingum frá sínu fólki um hvað beri að leggja áherslu á miðað við þarfir þess. Pólitíkusar vilja hafa áhrif til góðs þannig að þeir myndu fagna slíku samstarfi.” Atvinnurekendur eru hrœddir við geðfatlaöa Atvinnuveitendur veigra sér við að ráða geðfatlað fólk í vinnu því að þeir eru hræddir við geðsjúkdóma. Berj- ast þarf gegn ýmsum fordómum. Elín Ebba sagðist skilja vinnuveitendur mæta vel, en þeirra vandi væri að þeir vissu nær ekkert um þessa sjúkdóma. Atvinnuveitendur hafa margir hverjir haft slæma reynslu af geðsjúku fólki vegna þess að þeir nutu ekki stuðn- ings frá fagfólki og vissu því ekki hvernig hægt var að bregðast við til þess að aðlaga vinnuumhverfið. Geðfatlað fólk þarf ekki eingöngu á þjálfun til starfa að halda heldur einnig aðstoð við að halda starfinu. Rannsóknir sýna að starfslöngun og áhugahvöt er for- senda þess að fólk haldi starfi sínu. Flestir sem eiga við geðræn vandamál að stríða missa starfs- löngunina og félags- leg samskipti fara forgörðum. Jafnvel geta þessir einstakl- ingar tekið leiðbein- ingum sem gagnrýni sem stafi af því að vinnuveitandinn vilji losna við þá. Það er því rík ástæða til þess að leggja áherslu á samskiptahæfni og auka þekkingu vinnuveitenda á fötluninni. Starfsfólk og geðsjúklingar þjást affordómum Elín Ebba sagði að fordómar væru versti óvinur fólks. Fólk með geðræn vandamál þjáist engu síður af þeim en aðrir; það hugsar oft um athafnir sínar á neikvæðan hátt og finnur sér allt til foráttu í stað þess að telja fram kosti sína. Fordómar eru einnig fyrir hendi innan sjúkrastofnana og starfsfólk verður að horfast í augu við þessa staðreynd. Sem dæmi má nefna að starfsmenn borða yfirleitt ekki með sjúklingum. Hvernig getur fólk ann- ast þá sem það getur ekki borðað með? Þá minntist hún á að hér á landi fengju sjúklingar yfirleitt ekki tæki- færi til að vinna á sjúkrastofnunum. Sjúklingar eru yfirleitt sendir út af stofnunum til vinnu og fá þá einatt láglaunastörf. I raun og veru þyrfti að marka þá stefnu að sjúklingar gætu fengið vinnu innan stofnananna; nóg er fyrir þá að gera þar því að stöðug mannekla er á spítölunum. Þess vegna þyrfti að sjá til þess að ólík störf væru fyrir hendi handa fólki sem er í atvinnutengdri endurhæf- ingu; heilbrigðisstarfsfólk verður að sýna svo að ekki verði um villst að það geti unnið með geðsjúkum svo að aðrir ráði þá einnig til vinnu. Elín Ebba benti einnig á að allir ættu rétt á að verða veikir. Þess vegna er engin ástæða til þess að bregðast illa við þótt geðfatlaður einstaklingur FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS 25

x

Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands
https://timarit.is/publication/1440

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.