Bændablaðið - 20.05.2020, Blaðsíða 10

Bændablaðið | Miðvikudagur 20. maí 202010
FRÉTTIR
Þingmenn Suðurkjördæmis funduðu með sveitarstjórnarfólki vegna COVID-19:
Mikið atvinnuleysi á svæðinu
Nýlega var haldinn sameigin­
legur fundur í gegnum fjar­
fundabúnað þingmanna
Suðurkjördæmis, stjórnar
Samtaka sunnlenskra sveitar­
félaga (SASS) og bæjar­ og
sveitarstjóra á Suðurlandi.
Tilgangur fundarins var að
upplýsa um aðgerðir SASS og
sveitarfélaganna á Suðurlandi
í tengslum við COVID­19 far­
aldurinn og ræða jafnframt
hugmyndir um leiðir til við­
spyrnu og sóknarfæra.
Fram kom að höggið er mikið
á Suðurlandi vegna veirunn-
ar en þess má geta að 2018
komu um 29% af atvinnu-
tekjum í Skaftafellssýslum af
gistingu og veitingum og hlut-
fallið í Uppsveitum var 13% og
Rangárvallasýslu 11%. Nánast
100% afbókun var frá fyrsta degi
kórónaveirunnar.
Samkvæmt nýjustu tölum
Vinnumálastofnunar frá 15. apríl
er gert ráð fyrir að atvinnuleysi
á Suðurlandi verði að meðaltali
15,7% í apríl og 13,3% í maí.
Landsmeðaltalið er áætlað 16,9%
á apríl og 14,4% í maí.
Mest er atvinnuleysið áætlað
í Mýrdalshreppi, 41,6% í
apríl, í Skaftárhreppi 28% og
Bláskógabyggð 26,6%. Spá
Vinnumálastofnunar gerir ráð
fyrir að atvinnuleysið minnki í
maí.
Staða sveitarfélaganna
Fulltrúar sveitarfélaganna kynntu
stöðuna hvert í sínu sveitarfélagi og
gerðu grein fyrir helstu aðgerðum.
Sveitarfélögin hafa veitt greiðslufresti
á fasteignagjöldum hjá fyrirtækjum
sem hafa orðið fyrir tekjutapi. Veittur
hefur verið afsláttur eða gjöld látin
niður falla af sem dæmi þjónustu
leikskóla- og frístundastarfi.
Sveitarfélögin hafa reynt eftir
megni að fylgja aðgerðapakka
Sambands íslenskra sveitarfélaga
og fara í flýtiframkvæmdir en
úrræðin eru takmörkuð innan
núverandi tekjuramma og lækkaðra
útsvarstekna. Einnig leggja
sveitarfélögin áherslu á félags- og
heilbrigðisþjónustu og að upplýsa
íbúa um stöðu mála.
Sjö mikilvæg mál
Á fundinum komu fram sjö mikilvæg
mál, sem sveitarfélögin leggja mikla
áherslu á á COVID-19 tímum.
1. Fella niður vsk af fráveitu- og
viðhaldsframkvæmdum.
2. Markaðsátak til að hvetja
Íslend inga til að sækja Suður-
land heim.
3. Nýsköpun fyrir starfandi fyrir-
tæki.
4. Fá á hreint stöðu Jöfnunarsjóðs.
5. Hamfaraástandið sem skapast
hefur þarf ríkið að bæta líkt og
um aflabrest sé að ræða.
6. Fá á hreint greiðslur vegna
lagningar á ljósleiðara og hvað
skuli gert í þéttbýliskjörnum
sem búa við markaðsbrest, s.s.
í Vestmannaeyjum. /MHH
Sóknaráætlanir landshluta:
Viðbótarfjárveiting
Samgöngu­ og sveitarstjórnar­
ráðherra kynnti nýlega 200
milljóna króna viðbótar fjár­
veitingu í sóknar áætlanir
lands hluta en hún er liður í
fjár fes tingarátaki stjórnvalda
til að sporna gegn samdrætti
í hagkerfinu í kjölfar heims­
faraldurs kórónuveiru og styðja
við verkefni á lands byggðinni.
Viðbótarfjárveitingin mun
renna til sjö landshlutasamtaka
sveitarfélaga á landsbyggðinni.
150 milljónir króna skiptast
jafnt á milli landshluta og
50 milljónir króna dreifast á
landshluta að teknu tilliti til
hlutfalls atvinnutekna í gistingu
og veitingum árið 2018 á hverju
svæði fyrir sig. Hver landshluti
fær því samtals á bilinu 25,2 til
36 milljónir til ráðstöfunar.
Leggja skal áherslu á þær
atvinnugreinar sem orðið hafa
hvað verst úti vegna COVID-19
faraldursins. /VH
Fósturvísar og sæði frá Noregi:
Ný sending af Aberdeen Angus
Um miðjan maí barst til landsins
sending af 26 fósturvísum frá
Noregi ásamt 50 sæðisskömmtum
sem er í fyrsta sinn sem sæði er
flutt inn á einangrunarstöðina að
Stóra­Ármóti.
Fósturvísarnir eru undan Emil
av Lillebakken en sæðið úr Jens
av Grani, sem eru helstu gæða- og
þarfanaut af Angus-kyni í Noregi í
dag. Kvígurnar sem verða sæddar
eru fæddar 2018 en fósturvísarnir
verða settir upp um mánaðamótin
júní og júlí.
Síðasta haust festu átta kýr fang
með fósturvísum undan Emil av
Lillebakken og bera þær fyrstu um
miðjan júní næstkomandi. /VH
Víða kal í túnum
norðan heiða
„Það er útlit fyrir að nokkuð verði
um kal hér um slóðir, sérstaklega
í nýlegum túnum eins og búast
má við,“ segir Anna Margrét
Jónsdóttir, framkvæmdastjóri
Búnaðarsambands Húnaþings
og Stranda.
Hún hefur heyrt frá nokkrum
bæjum á sínu svæði og segir að á
sumum þeirra sé kalið umtalsvert, en
minna á öðrum. „Það fjölgar sífellt
bæjum með kalúttektir, þær virðast
því miður vera víðtækari en ég var
að vona. Ég hef ekki heyrt mikið
í Strandamönnum enn en staðan
í Húnavatnssýslum er sú að kal í
túnum þar er allnokkuð.“
Enn snjór yfir í Fljótum
Eiríkur Loftsson, ráðunautur hjá
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins
í Skagafirði, segir stöðu þar breyti-
lega. Búast megi við að kal sé víða
að finna í Skagafirði, allt frá því að
vera fremur lítill hluti túna upp í að
vera umtalsvert. „Það hefur hlýnað
rólega og túnin þorna því hægt sums
staðar og þar tekur gróður seint við
sér,“ segir Eiríkur. Enn er hér og
hvar snjór yfir túnum í Fljótum þar
sem gríðarmikill snjór var í vetur, en
Eiríkur segir hann taka fljótt upp ef
hlýni í veðri. Segir hann að ekki sé
búist við miklu kali og jafnvel engu
á þeim slóðum.
Víða kal í um helmingi túna
Staðan í Eyjafirði er misjöfn eins
og annars staðar, en Sigurgeir
Hreinsson, framkvæmdastjóri
Búnaðarsambands Eyjafjarðar, segir
að víða hátti svo til að helmingur
túna og jafnvel ríflega það sé kalinn.
Í Hörgársveit er töluvert um kal í
túnum og víða mjög slæmt, en þar
eru þekkt kalsvæði. Svarfaðardalur
er rétt nýlega kominn undan snjó og
gildir það sama um hann og önnur
svæði, víða er mikið kal í túnum en
aðrir staðir hafa sloppið betur.
Enn er töluverður snjór yfir í
Skíðadal og því ekki komið í ljós
enn hvernig tún koma undan.
Sigurgeir segir að almennt séu
það nýleg tún, nýræktir sem sáð
hefur verið í til þess að gera fyrir
fáum árum sem verða kali að bráð.
Illa farnar girðingar
Sigurgeir nefnir líka að mikið sé um
það um þessar mundir að bændur til-
kynni tjón á girðingum. Liðinn vetur
var óvenju snjóþungur og erfiður og
áttu menn von á því að girðingar
kæmu illa undan honum. „Sú er að
verða raunin, það er mikið hringt
til að tilkynna um tjón á girðingum
en þar sem verst lætur eru þær allar
meira og minna ónýtar.“
Þá má geta þess að í stuttu samtali
við Indriða Aðalsteinsson, bónda á
Skjaldfönn við Ísafjarðardjúp, kom
fram að þar um slóðir væri mjög
mikið kal. Taldi hann að um þrír
fjórðu hlutar sinna túna væru undir-
lagðir af kalskemmdum. Indriði
komst í fréttir í mars þegar þyrla
Landhelgisgæslunnar flutti til hans
vistir eftir innilokun hans vegna
snjóa síðan í janúar. /MÞÞ/HKr.
Úr Svarfaðardal. Svellalög hafa verið undir miklu fannfergi á túnum síðan í
desember og kæft gróðurinn sem undir var. Mynd / MÞÞ
Tún á Skjaldfönn við Íslafjarðardjúp
hafa legið undir klaka og miklu
fannfergi í marga mánuði. Vegna
ófærðar var þyrla Landhelgis­
gæslunnar fengin til að færa Indriða
Aðalsteinssyni bónda vistir í mars.
Margt hefur breyst en
sem betur fer ekki allt
Það hefur margt breyst í
samfélaginu okkar eftir COVID­
19 en sem betur fer ekki allt.
Í janúar gátum við gert allt sem
okkur sýndist, frelsið var framar öllu
og allir máttu gera það sem þeim
fannst rétt á hverjum tíma. Ferðalög
voru skipulögð og landamærin við
umheiminn voru ekki til.
Innflytjendur matvæla töluðu
um frelsi og valkost neytenda og
gerðu lítið úr umræðu bænda um
mikilvægi fæðuöryggis og hvað þá
matvælaöryggis.
Eins og hendi var veifað þá
kom upp staða í heiminum þar
sem allar þjóðir þurftu að standa
vörð um fæðuöryggi sinnar þjóðar.
Verkefnið sneri að því að halda
uppi matvælaframleiðslu þrátt
fyrir fjöldatakmarkanir og þá sneru
aðgerðir að því að tryggja fyrst
og fremst fæðu fyrir þegna hvers
lands. Útflutningur var aukaatriði á
þessum tímapunkti og innflutningur
nánast lagðist af. Íslendingar fundu
fyrir þessu og þá sérstaklega í
sjávarútvegi. Allar þjóðir litu inn
á við. Hér á Íslandi var það sama
upp á teningnum, innflutningur
minnkaði verulega og þjóðin gat
reitt sig á íslenska bændur og
matvælaframleiðendur.
Auðvelt er að leiða hugann að því
hvernig staðan væri ef við værum
háðari innflutningi en raunin er. Ef
markaðsumhverfið hér á landi væri
eins og blautur draumur innflytjenda
þá værum við án efa í erfiðari stöðu
sem þjóð.
Bara lítið dæmi um það er
íslenska krónan og verðlag. Frá því
í byrjun janúar hefur evran hækkað
úr 137 kr. upp í 157 kr. Sem þýðir að
innfluttar matvörur hefðu hækkað
á neytendur um ein 15%. Annað
dæmi er sá veikleiki að vera háður
innflutningi á nauðsynjavörum.
Það er von að við munum og
lærum af þessu ástandi. Munum
mikilvægi þess að standa vörð um
fæðuöryggi þjóðarinnar og lærum af
því að þegar öllu er á botninn hvolft
þá þurfum við að sjá um okkur sjálf.

Sigmar Vilhjálmsson
talsmaður FESK,
Félags eggja-, svína- og
kjúklingabænda á Íslandi.