Bændablaðið - 20.05.2020, Blaðsíða 44

Bændablaðið | Miðvikudagur 20. maí 202044
Alheimssamtök bænda, WFO,
hafa sent stjórnvöldum aðildar­
landa sinna áskorun til að styðja
við landbúnað í hverju landi
fyrir sig til að tryggja að engar
fjölskyldur þurfi að svelta á
kórónu tímum eða eftir að þeir
líða hjá.
Einnig hafa þau farið af stað með
alþjóðlega herferð sem snýr bæði
að neytendum og framleiðendum,
þar sem áhersla er lögð á minnstu
og veikustu hlekkina í keðjunni.
Hér verður farið yfir stöðuna
hjá nokkrum aðildarlöndum
samtakanna sem eru 71 talsins í
dag.
Það er engum blöðum um að
fletta að Ítalir hafa farið einna
verst út úr faraldrinum í Evrópu
og þar með talinn landbúnaður í
landinu. Aðalvandamál ítalskra
bænda á þessum krísutímum er að
útvega starfsfólk tímabundið við
framleiðsluna en um milljón manns
starfa árlega á Ítalíu á ákveðnum
tímabilum við landbúnað, þar
af eru um 400 þúsund erlendir
verkamenn sem sjá um í kringum
25 prósent af matvælaframleiðslu
landsins. Ítalskir bændur finna líka
áþreifanlega fyrir minni útflutningi
en stjórnvöld hafa ráðist í sérstaka
herferð til að upphefja ítölsk
matvæli erlendis eftir að margar
afbókanir hafa borist erlendis frá.
Ferðaþjónustubændur verða illa
úti hér sem og annars staðar en
um 79% fyrirtækja í þessum geira
eiga erfitt uppdráttar. Kúabændur
horfa fram á lækkandi verð á
sínum afurðum ásamt ávaxta- og
grænmetisbændum sem hafa misst
1/3 af sínum viðskiptum vegna
lokana á hótelum, veitingastöðum
og börum, sömu sögu má segja um
vínframleiðendur sem horfa fram á
algjört hrun bæði á Ítalíu og eins í
útflutningi á sínum vörum.
Lítil aðstoð við bændur í Úganda
Enn sem komið er hafa fá smit
greinst í Úganda í Afríku en
bændasamtökin þar í landi hafa
sett á fót öryggissjóð til að greina
mismunandi þætti matvæla- og
næringaröryggis þjóðarinnar nú
og eftir heimsfaraldurinn. Þetta
er gert til að samhæfa betur
framleiðsluþætti, uppskeru,
ferla, dreifingu ásamt sölu á
matvælum í landinu og erlendis.
Aðaláhyggjuefni í landbúnaði þar
í landi er að um 40 prósent bænda
höfðu ekki náð að planta fræjum
áður en landinu var lokað vegna
COVID-19 faraldursins. Einnig er
fjárhagsstaða margra bænda mjög
slæm og hafa þeir í raun í engin hús
að venda þar sem bankastofnanir
koma ekki til aðstoðar frekar en
stjórnvöld. Bændur í Úganda eru
sumir hverjir að missa húsdýr sín
vegna hafta í ferðalögum dýralækna
og víða er erfitt að verða sér úti um
lyf fyrir dýrin. Ljósið í myrkrinu
er þó að talið er að skortur verði
á ávöxtum í Evrópu næstu þrjá
mánuði og þar gætu bændur í
Úganda framleitt fyrir þann markað
og flutt út. Telja samtökin að eitt af
því sem faraldurinn muni leiða af
sér er að fólk verði enn frekar hvatt
til að rækta meira heima hjá sér og
nýta til þess alla mögulega staði
eins og til dæmis húsþök.
Lifa við fátæktar -
mörk í Kambódíu
Flestir bændur í Kambódíu lifa við
fátæktarmörk og því hefur krísan
haft mikil áhrif á greinina þar í landi.
Helstu áskoranir hafa verið í því að
bændur komast ekki líkt og áður á
markaði til að kaupa fræ og önnur
tæki til sinnar iðkunar. Bændurnir
eiga erfitt með að selja vörur sínar
sem þeir hafa oft og tíðum selt á
mörkuðum sem nú eru lokaðir og
því hefur innkoma margra þeirra
fallið gríðarlega. Margir bændur í
landinu búa á afskekktum svæðum
og hafa ekki allir netsamband eða
snjallsíma. Bændasamtökin þar í
landi reyna að miðla upplýsingum
til þeirra sem hægt er í gegnum
nýtt upplýsingaapp en langt frá
því allir hafa aðgang að því. Einnig
hafa samtökin sent út sápur og
sótthreinsiefni til sinna félagsmanna
og vinna að því að koma á aðstoð
við flutning á vörum frá bændum til
viðskiptavina ásamt því að koma upp
leigumiðlun með landbúnaðartæki.
Ljóst er að þessi aðstoð verður
ekki nægileg vegna fátæktar í
landinu og biðla nú samtökin til
stjórnvalda að koma á varanlegu
beingreiðslu- og stuðningskerfi til
þess að bændur geti áfram haldið
sinni matvælaframleiðslu.
Áhyggjuefni að fá
nægilegt fólk til starfa
Í Austurríki líkt og í flestum öðrum
löndum er eftirspurn eftir erlendu
verkafólki til starfa í landbúnaði
og er það eitt helsta áhyggjuefni
nú að fá inn rúmlega þrjú þúsund
manns til starfa í ávaxta- og
grænmetisræktinni.
Flestir koma til starfa frá Austur-
Evrópu og er það vandkvæðum
bundið nú um mundir. Þetta
hefur mest áhrif í garðyrkju- og
ávaxtaræktinni en einnig fyrir
sláturhúsin. Nú fer landið að sigla
inn í vafasamasta tímann fyrir
garðyrkjuna þar sem 50–70 prósent
af ársveltunni fer í gegn frá miðjum
mars fram í júní.
Vegna ástandsins eru margar
virðiskeðjur brotnar og í raun
mikil óvissa um framhaldið.
Kúabændur í landinu eru mjög
áhyggjufullir vegna aðgangs að
útflutningsmörkuðum eins og Ítalíu
sem er meðal þeirra stærstu. Það
sem hefur einnig áhrif er óregluleg
sala þegar fólk byrjar að hamstra í
búðunum.
Austurrísku bændasamtökin
hafa nú sett á fót vinnumiðlun fyrir
bændur og fyrirtæki í landbúnaði til
að létta á þessari alvarlegu stöðu
og virðist sem það hjálpi eitthvað
í gegnum versta skaflinn. /ehg
Hvað er í boði fyrir ferðamenn?
Verið velkomin í viðskipti
Nýtt auglýsingapláss í Bændablaðinu beinir sjónum að fjölbreyttri
ferðaþjónustu innanlands. Býður þú upp á gistingu, mat eða
afþreyingu? Komdu þinni þjónustu á framfæri á auðveldan og
hagkvæman hátt í Bændablaðinu.
Auglýsingastjóri Bændablaðsins
gefur nánari upplýsingar um
birtingar í síma 563-0303 og
netfangið gudrunhulda@bondi.is
Þín auglýsing birtist í
32 þúsund eintökum
Bændablaðsins sem
kemur út á tveggja
vikna fresti.
Pakkatilboð:
Birtingar í þremur
tölublöðum
Bændablaðsins á kr.
30.000 + vsk.
Stærðin er 81 mm
(breidd) x 40 mm
(hæð). Við aðstoðum
við uppsetningu ef þarf
gegn vægu gjaldi. Bænda
4. júní
UTAN ÚR HEIMI
Amerísk matvæli
beint í ruslið
Kórónufaraldurinn hefur
alvarlegar afleiðingar fyrir
ameríska bændur sem eru
vanir að selja í stóru magni til
veitingastaða, hótela og skóla
sem allt er lokað nú um mundir.
Um 14 milljónum lítra af mjólk er
daglega hellt niður, fleiri tonnum
af eggjum er kastað í hverri viku
og grænmeti er plægt aftur niður
í jörðu. Nýjar áskoranir hafa
beðið bænda og dreifingaraðila
vestanhafs.
Samkvæmt New York Times
eru dæmi um að bóndi í Idaho hafi
þurft að henda hálfu tonni af lauk
á meðan sumir eggjabændur hafi
fargað 750 þúsund eggjum á einni
viku. Kúabændur verða sérstaklega
illa úti enda ferskvara og venjan er
að fleiri hundruð kýr séu á kúabúum
í Bandaríkjunum.
Eftirspurnin önnur í dag
Margir halda að eftirspurnin sé svipuð
og áður enda hefur Ameríkönum
ekki fækkað en sú er ekki raunin.
Sem dæmi keypti kaffihúsakeðjan
Starbucks um 51 þúsund lítra af
mjólk af mjólkursamlagi í Cleveland
en um miðjan apríl var magnið
komið niður í 17 þúsund lítra
þriðja hvern dag. Til að byrja með
reyndu mjólkursamlögin að geyma
umframmjólkina en lagerplássið
varð mjög fljótt yfirfullt.
Ameríkanar eru vanir að borða
úti að minnsta kosti einn dag í viku
og þá fylgir gjarnan grænmeti með.
Nú þegar flestir eru heima er ekki
jafn rík áhersla á það alls staðar að
hafa grænmeti með matnum. Þar að
auki eiga milljónir Bandaríkjamanna
erfitt fjárhagslega og þá eru margir
sem hafa ekki grænmeti og ávexti
í forgangi.
Matvælabankar aldrei vinsælli
Landbúnaðarráðuneytið í Flórída
reiknar með að um 113 milljónir
kílóa af tómötum muni enda sem
jörð aftur en vandamálið er ekki
skortur á mat heldur að maturinn
er á einum stað en eftirspurnin
á öðrum. Í Bandaríkjunum eru
margir matvælabankar sem tryggja
mat til fólks sem hefur ekki efni á
að kaupa allan þann mat sem það
þarf. Slíkir bankar reiða sig meðal
annars á gjafir frá bændum og
öðrum. Kórónakrísan hefur aukið
eftirspurn fólks í matvælabankana
um 70 prósent. Fræðilega séð væri
hægt að fylla bankana af matnum
sem annars er kastað en það eru því
miður margir flöskuhálsar.
Í sumum ríkjum eins og
Kaliforníu og í Flórída er búið að
stofna stafræna staði fyrir fólk að
hittast á þar sem framleiðendur
með offramboð geta fundið
matvælabanka á sínu svæði og aðra
sem þurfa mat en það eitt og sér nær
ekki að leysa vandamálið með öllum
þeim mat sem er hent. Bandaríska
landbúnaðarráðuneytið hefur verið
gagnrýnt fyrir sinnuleysi, meðal
annars fyrir að vera seint til að kaupa
umframvörur til fólks sem lifir við
fátæktarmörk. /ehg - NRK
Grænmeti ,sem ekki hefur verið hægt að uppskera vegna mannfæðar út af
COVID-19 né koma á markað, hefur eyðilagst í stórum stíl á ökrum bænda
í Bandaríkjunum.
COVID-19 skapar fjölþætt vandamál í landbúnaði:
Víðtækar áskoranir fyrir
bændur um allan heim
Innflytjendur að störfum í landbúnaði í Úganda. Mynd / UN