Fjölrit RALA - 10.05.1988, Qupperneq 61

57
Útbreiðsla iarðvegssveppa á íslandi og áhrif beirra
á vambarstarfsemi oe brif sauðfiár (RL 317 oe RL 454)
Sigurgeir Ólafsson, Tryggvi Eiriksson og Ólafur Guðmundsson
ásamt Donald Brewer og Alan Taylor, Atlantic Research
Laboratory, Haiifax, Kanada
Reynsla bænda og síðar beitarrannsóknir hafa sýnt að lömb þrífast illa þegar þeim er
beitt sumarlangt á mýrlendi, jafnvel á þeim tímum sem næringargildi gróðursins er best.
Svipað fyrirbæri er þekkt víða erlendis. Ástæðan fyrir þessu er ekki að fullu kunn en
Kanadamennirnir dr. Donald Brewer og dr. Alan Taylor hafa fundið visst samhengi milli
vanþrifa hjá sauðfé og ákveðinna jarðvegssveppa.
Samvinna hefur verið milli Rala og Kanadamannanna um rannsóknir á þessum þáttum
hér á landi. Rannsóknirnar voru upphaflega kostaðar að hluta af Vísindasjóði NATO og
einnig hefur Vísindasjóður íslands veitt styrki til þeirra. Komið hefur í ljós að á
láglendismýrum hér á landi finnst jarðvegssveppurinn Paecilomyces carneus sem framleiðir
Penicillin N. Hann hefur ekki fundist á þurrlendi á hálendi en verið er að rannsaka
frekari útbreiðslu hans á láglendi.
Komið hefur í ljós í þessum rannsóknum að Penicillin N, sem framleitt er af P.
carneus, dregur úr starfsemi vambarbaktería þannig að in vitro meltanleiki á þeim
grastegundum sem prófaðar hafa verið minnkar um allt að 30 prósentustig eftir því hversu
mikið Penicillin N er notað (7. mynd).
Framhald rannsóknanna mun einkum beinast að útbreiðslu sveppsins P. carneus og
lífeðlisfræðilegum þáttum í vexti plantna sem gætu varpað ljósi á hvort og hve mikið
plantan tekur upp af Penicillin N sem gæti borist ofan I skepnur á beit.
Síðan verða rannsökuð nánar in vivo og in vitro áhrif P. carneus á vambarstarfsemi
og þrif sauðfjár.
7. mynd. Áhrif jarðvegssveppsins P. carneus á meltanleika grasa (I-Iítið. 2=meðal magn af
sveppefni).