Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.03.1969, Blaðsíða 32

30 ÍSLENZKAR LANDBUNAÐARRANNSÓKNIR
mun meira á vexti vallarfoxgrassins og há-
liðagrassins, enda er þroski þeirra bráðari
en þroski túnvinguls og vallarsveifgrass.
Sumarið 1960 var vallarsveifgrasið nær
horfið úr öllum reitum, en aðrar tegundir
höfðu yfirleitt lifað af veturinn. Bar þá
strax á áhrifum hæðar yfir sjó á mismun-
andi vöxt tegundanna, og var áberandi,
hve reiturinn á Skálafellstindi var lakast-
ur, enda var þar auðsjáanlega hið mesta
veðravíti. Á athugunarsvæðinu á Kýrhóla-
hæð reyndist jarðvegur svo rakur, að sáð-
gresi átti rnjög örðugt uppdráttar, og þar
gætti áhrifa áburðar einnig mjög lítils. Er
sá staður því varla sambærilegur við hina
um gróðurskilyrði.
Þegar í stað varð auðsær munur á frið-
uðu sáðreitunum, sem höfðu fengið áburð,
og þeim, sem lágu utan girðingar og voru
óvarðir fyrir beit. Á öllum athugunarsvæð-
um var óvarða sáðgresið rótbitið og það
svo snemma sumars, að ekki voru tök á að
gera neinar hæðarmælingar á því. Beitin
og átroðningurinn drógu eðlilega úr vexti
sáðtegundanna utan girðinga, miðað við
það, sem var á vörðu tegundunum, og sýna
mælingar, sem gerðar voru á þéttleika gróð-
ursins, að vörðu reitirnir höfðu þétzt örar
en þeir bitnu. Var þetta einkum áberandi
á Skálafellstindi. Var því auðsætt, að beit
á nýjum sáðlöndum dregur úr svarðmynd-
un sáðgrasanna, miðað við svarðmyndun á
friðuðu landi. En auk þess má álykta, að
beitin dragi þeim mun meir úr svarðmynd-
un grasanna sem skilyrði eru örðugri fyrir
sprettuna, t. d. vegna hæðar yfir sjó.
Eins og fyrr getur, var talsverður munur
á upphaflegu gróðurfari hinna ýmsu at-
hugunarsvæða, og er gróðurfarið auðsján-
anlega bundið ákveðnum vaxtarskilyrðum,
senr ríkja í mismunandi hæð yfir sjó.
Þannig uxu mestmegnis háfjalla- og mela-
plöntur á Skálafelli, en á Skeggjastöðum
var algengur móagróður, og þar varð teg-
undafjöldinn meiri (tafla I).
Á Skálafelli jókst vöxtur þessara villtu
jurta við áburðargjöfina, og bar einkum á
aukningu hálfgrasa í 670 m hæð eftir fjög-
urra ára ræktun á óvörðu landi (tafla II).
Á þeim tveimur athugunarstöðum, sem
lægst lágu, gætti villta gróðursins ekki eftir
endurtekna áburðargjöf, þar sem sáðgrösin
yfirgnæfðu og þöktu að lokum alla reitina.
Hinar ýmsu tegundir grasa, sem sáð var
til, spruttu þó misvel. Enda þótt mest bæri
á vallarfoxgrasi og háliðagrasi í fyrstu, bar
túnvingullinn af að lokum um þol og þétt-
leika. Næst konr vallarfoxgrasið, en háliða-