Bændablaðið - 05.11.2020, Blaðsíða 22

Bændablaðið | Fimmtudagur 5. nóvember 202022
UTAN ÚR HEIMI
Þýska Tönnies-fyrirtækið byggir
hátæknisláturhús á Spáni
Þýska sláturhúsasamsteypan
Tönnies fyrirhugar nú að byggja
hátæknisláturhús á Spáni þar sem
stuðst verður við nýjustu tækni í
tækjabúnaði ásamt vélmennum.
Fyrirtækið á nú þegar og rekur
stór sláturhús í Póllandi og
Danmörku ásamt í heimalandinu
en áætlað er að nýja fjárfesting
fyrirtækisins á Spáni muni kosta
um 75 milljónir evra.
Verksmiðjan verður staðsett
í Calamocha sem er í um 200
kílómetra fjarlægð frá Madrid.
Kjötið sem unnið verður í nýju
verksmiðjunni mun fara á markað
á Spáni og í öðrum löndum
Evrópusambandsins. Mestur hluti
frosins svínakjöts mun þó verða
flutt út til Asíu og Kína en Spánn
er stærsti útflytjandi á svínakjöti
til Kína. Á síðasta ári flutti Spánn
út svínakjöt til Kína fyrir rúman
milljarð evra.
Rúmlega 600 gripir á
klukkustund
Ekki er ólíklegt að bygging
nýju verksmiðjunnar sé liður í
áætlun fyrirtækisins að komast
hjá hugsanlegu útflutningsbanni
á kínverskan markað ef afríska
svínapestin verður langvarandi
vandamál í Þýskalandi. Tönnies
hefur einnig í hyggju að fara
í samstarf með kínverskum
aðilum í Kína. Hefja á starfsemi í
verksmiðjunni í Calamocha í síðasta
lagi árið 2024 þar sem kjötskurður
verður í höndum vélmenna sem
afkasta munu 625 svínaskrokkum á
tímann, eða um 70 þúsund skrokkar
á viku. Þrátt fyrir sjálfvirknina er
áætlað að um þúsund manns fái
störf við hið nýja sláturhús. Þar
með verður Tönnies einn af stærstu
atvinnurekendum á svæðinu. Þar
að auki ætlar fyrirtækið að byggja
húsnæði við hlið verksmiðjunnar
sem rýma mun um þúsund svín þar
sem dýrin fá hvíld eftir flutninginn
á staðinn.
/ehg – Landsbygdens Folk
Argentína opnar fyrir
erfðabreytt hveiti
Argentína er fyrsta landið í
heiminum sem opnar fyrir ræktun
og sölu á erfðabreyttu hveiti sem
sérhannað er til að það þoli betur
þurrka.
Argentína er fjórði stærsti
útflytjandi af hveiti í heiminum og
hefur óskað eftir því við yfirvöld
í Brasilíu að þar í landi verði
erfðabreytta hveitið frá þeim
samþykkt á markað. Um 45 prósent af
hveitinu sem flutt er út frá Argentínu
fer á markað í nágrannalandinu.
Erfðabreytta hveitið, sem hefur
fengið nafnið HB4-hveiti, er þróað
af líftæknifyrirtækinu Bioceres.
„Nú verðum við að fara út
í heim og sannfæra fólk um að
þetta sé eðalhráefni og búa til
nýja markaði fyrir erfðabreytta
hveitið en framleiðsla á því er
sannkallað þróunarstökk,“ segir
framkvæmdastjóri fyrirtækisins
Federico Trucco. /ehg - Bondebladet
Erfðabreytt HB4-hveiti sem heimiluð hefur verið ræktun á í Argentínu er
sérhæft til að þola vel þurrka. Mynd / Agweek
Finnland:
Nýta hafrahýði til að
framleiða xylitol
Xylitol var í upphafi þróað og
útbúið í Finnlandi og líta má á
efnið sem finnska nýsköpun og
nú er Fazer-samsteypan að setja
á fót verksmiðju í landinu þar sem
innlendir hafrar verða nýttir til að
framleiða xylitol.
Framleiðsla hófst í nýju verk-
smiðjunni í Lahtis á haustmánuðum
og er Fazer þá með einstaka stöðu á
markaði þar sem þeir vinna úr eigin
hráefni, hafrahýði, xylitol-efnið sem
nýtt er í sælgætisframleiðslu fyrir-
tækisins.
Verksmiðjan er stærsta fjárfesting
fyrirtækisins til þessa og kostaði
um 50 milljónir evra í byggingu.
Með því að framleiða allt sjálf í
verksmiðjunni getur fyrirtækið
nú státað af Gott frá Finnlandi-
merkinu á vörum sínum. Úti í
hinum stóra heimi er xylitol meðal
annars búið til úr kínverskum
maís og evrópskum laufþræði úr
til dæmis birkitrjám. Fyrirtækið
hefur nú þróað nýtingu á hafrahýði
til framleiðslu á xylitol sem hefur
gefið góða raun en framleiðslugeta
verksmiðjunnar verður um fjórar
milljónir kílógramma af xylitoli á
ári hverju. Xylitol-efnið hækkar ekki
blóðsykurinn á sama hátt og önnur
sætuefni og hentar því sykursjúkum.
Efnið er einnig notað í lyf og
snyrtivörur en það er rakagefandi
og bakteríudrepandi svo fátt eitt sé
nefnt.
/ehg – Landsbygdens Folk Meistaraneminn Oskar Schnedler Bjorå og Tage Thorstensen, rannsóknarmaður hjá Nibio í Noregim hafa framleitt fyrstu villtu jarðarberin með svokallaðri Crispr-tækni. Myndir / Nibio
Fyrstu jarðarberin ræktuð
með Crispr-tækninni
Við Nibio í Noregi hefur rann-
sóknarmaðurinn Tage Thorstensen
og rannsóknarteymi hans nú
framleitt fyrstu jarðarberin þar
í landi með Crispr-tækninni þar
sem þeir einangruðu næmnigen úr
ræktuninni sem gerir plönturnar
enn harðgerari gegn sjúkdómum,
sérstaklega sveppasjúkdómum.
Jarðarberin sem ræktuð hafa
verið eru af villtri tegund sem gefa
hvít ber.
Crispr-tæknin er í rauninni
genaskæri sem getur fjarlægt, bætt
við eða skipt út DNA-hlutum í öllum
tegundum lifandi lífvera frá plöntum
til manna. Í októbermánuði fengu
Emmanuelle Charpentier og Jennifer
A. Doudna nóbelsverðlaunin í
efnafræði fyrir þróun á tækninni.
Öll plantan genastýrð
Tage Thorstensen segir í samtali
við norska bændablaðið að mikil
og löng þróunarvinna hafi átt sér
stað til að búa til Crispr-verkfærið
fyrir jarðarber en fyrir sumarleyfið
opnuðust augu rannsóknarmannanna
fyrir því.
„Þetta var stórt augnablik því
þetta þýddi að við gætum klippt
nákvæmlega í genið sem við
vildum. Við höfum stýrt geni á
jarðarberjaplöntum áður niður á
frumustig en þetta er í fyrsta sinn
sem öll plantan er genastýrð og
að hægt verði að erfa breytinguna
til næstu kynslóða. Nú verður
spennandi að sjá hvort genabreyttu
berin þola betur grámyglu sem
er sveppasjúkdómur og er mjög
skaðlegur í jarðarberjaræktun.“
Möguleikar fyrir fleiri
plöntutegundir
Nú hefur rannsóknarfólkið um
60 plöntur sem hafa verið fram-
leiddar með Crispr-tækninni á
viðurkenndum ræktunarstöðum
fyrir erfðabreytt matvæli við norska
umhverfis- og lífvísindaháskólann í
Noregi (NMBU).
„Plönturnar verða greindar
og rannsóknarfólk mun gera
smittilraunir og rannsaka eiginleika
plantnanna. Þetta er hluti af
meistaraverkefni Oskar Schnedler
Bjorå sem gerir smittilraunir á
grámyglu. Svara er að vænta eftir
um það bil tvo mánuði,“ segir Tage
og bætir við:
„Þessar plöntur verða þá alveg
venjulegar og ómögulegt að skilja þær
frá öðrum jarðarberjaplöntum fyrir
utan að þær hafa þá stökkbreytingu
sem við höfum óskað eftir. Crispr-
tæknin gerir það mögulegt að ná
inn þessum breytingum hratt og
á nákvæman hátt. Það sem hefði
einnig verið hægt að gera var að
víxla jarðarberjategundum og
rækta þær í mörg ár til að fá sömu
niðurstöðu. Ef við náum eiginleikum
gegn sveppasjúkdómum verður
það frábært en þrátt fyrir það erum
við mjög ánægð með að hafa náð
þessu fram með tækninni. Þetta er
vitund sem við getum notað á stærri
mælikvarða, á fleiri plöntutegundum
sem getur komið sér vel fyrir norska
bændur. Plöntur eins og við höfum
þróað munu spara mikinn kostnað í
eiturefnum sem gerir framleiðsluna
sjálfbærari og arðbærari. Ef okkur
tekst þetta með jarðarber er einnig
hægt að nota tæknina í kartöflum,
korni og öðrum plöntum.“
/ehg - Bondebladet
Jarðarberin sem framleitt hafa
verið með Crispr-tækninni eru af
villtri tegund og hvít á lit en þau eru
harðgerari gegn sveppasjúkdómum.
Bænda
bbl.is Facebook