Bændablaðið - 05.11.2020, Blaðsíða 28

Bændablaðið | Fimmtudagur 5. nóvember 202028
LÍF&STARF
Hús tekið á Sigríði Helgu og Viðari Hafsteini á Kaldbak á Rangárvöllum:
„Breyta þarf regluverki þannig að bændur geti
slátrað sínum lömbum í „örsláturhúsum“
Hjónin Sigríður Helga Heið­
munds dóttir og Viðar Haf steinn
Steinar sson eru öflugir bændur á
bænum Kaldbak á Rangár völlum
í Rangárvallasýslu þar sem þau
eru með fjölbreyttan búskap, eða
sauðfjárbúskap, hrossa rækt, skóg­
rækt, ferða þjónustu og auk þess
eru þau í smá verktakastarfsemi,
sem tengist aðallega skógrækt.
Jörðin Kaldbakur byggðist úr
Víkingslæk 1784, því forna höf-
uðbýli sem helmingur þjóðarinnar
getur rakið sig til og er komið af
„Víkingslækjarætt“. Á Víkingslæk
var tvíbýli og Þingskálar, sem eru
einnig í Sigríðar og Viðars eigu,
byggðust úr Víkingslæk 1811.
Þessar tvær jarðir hafa mátt þola
mikinn sandágang en með miklu
átaki er löngu búið að snúa vörn í
sókn og landið í stöðugri framför.
Hins vegar er stór hluti lands þessara
jarða innan „landgræðslugirðingar“
frá árinu 1939 en þar gerðist ekkert
þar til þau fóru sjálf að sinna landinu
innan þessarar girðingar. Sigríður og
Viðar settust niður með blaðamanni
og svöruðu fjölbreyttum spurningum
um hitt og þetta, sem tengjast búskap
og íslenskum landbúnaði.
– En byrjum á byrjuninni og
spyrjum hvaðan þau eru.
„Ég er alin upp hér á Kaldbak,
foreldrar mínir Heiðmundur Einar
Klemenzson og Klara Hallgerður
Haraldsdóttir keyptu jörðina og
fluttust hingað árið 1958. Ég á eina
systur, Elínu Guðrúnu,“ svarar
Sigríður og Viðar tekur við; „Já,
ég er alinn upp í Fljótshlíðinni
þeirri margrómuðu sveit, foreldrar
mínir, Steinar Magnússon og Sjöfn
Guðjónsdóttir, bjuggu í Árnagerði.
Viðar á 5 bræður. Sigríður og Viðar
eiga tvær dætur, þær Klöru og Ösp,
og tengdasynir þeirra eru Garðar
og Ragnar og svo eiga þau fjögur
yndisleg barnabörn, Viðar Frey
og Helgu Björk, sem eru Klöru og
Garðarsbörn og Úlf og Kára, sem
eru Aspar og Ragnarssynir.
Fyrir Covid var aðal búskapurinn
tengdur ferðaþjónustu
– Hvernig búskap eruð þið með í
dag?
„Áður en Covid brast á var okkar
aðal „búskapur“ tengdur ferðaþjón-
ustu, en við rekum lítið gisti-
hús hér og erum að auki með í
útleigu íbúðarhús. Þessi rekstur
hefur gengið vel á undanförnum
árum. Fjárfjöldinn er svipaður
nú í allnokkur ár. Við höfum
verið að rækta hross með ágætis
árangri en skógræktina lítum við
fyrst og fremst á sem landbætur,“
segir Sigríður og tekur fram að
engin verkaskipting sé á milli
þeirra hjóna, þau gangi jafnt til
allra verka.
– Þið eruð fyrst og fremst
sauðfjárbændur, hvernig líst
ykkur á stöðu greinarinnar og
hvernig metið þið hana?
„Ferðaþ jónus tan
er reyndar okkar aðal
tekjulind og þar hefur
gengið vel undanfarin ár.
Sauðfjárbúskapur stendur
því miður illa þessi árin.
Afurðaverð hefur verið í
frjálsu falli og litlar líkur á
að það lagist. Það er líkast
því að við bændur séum
að gera sláturleyfishöfum
vinargreiða með því að
„láta“ þá hafa lömb. Það
er svo margt sem þarf að
breytast eins og t.d. að
allt kjöt sé með sýnilegum
upprunamerkingum, ekki
síst nú þegar innflutningur
á kjöti og kjötafurðum fer
sívaxandi. Neytendur eiga
rétt á að vita hvaðan kjötið
kemur. Stefna stjórnvalda
með að leyfa aukinn innflutn-
ing á landbúnaðarvörum er
undarleg. En auðveldlega
má framleiða hér innanlands á
sjálfbæran og heilnæman hátt
allt það kjöt sem þörf er á til
neyslu, landi og lýð til heilla,
en svo virðist sem allan vilja skorti
til að taka á þeim málum,“ segir
Viðar brúnaþungur.
Sauðburðurinn stendur
alltaf upp úr
– Hvað er skemmtilegast við að
vera sauðfjárbændur, hvað er það
að gefa ykkur og lítið þið á þetta
sem lífsstíl og hvernig er afkoman,
náið þið að lifa af búskapnum, eða?
„Það er nú sauðburður sem alltaf
stendur upp úr, sá tími í byrjun vors
með birtu allan sólarhringinn er
algjörlega óviðjafnanlegur. Síðan
er það haustið, að safna fénu saman,
sjá lömbin og velja ásetninginn.
Það er erfitt að lifa á sauðfjárbúskap
eingöngu, jafnvel þótt fjöldinn væri
meiri. En þá er bara að finna fleiri
möguleika, eins og við höfum reynt.
Allt sem þú tekur þér fyrir hendur
er þinn lífsstíll, hvort sem það er
Viðar Hafsteinn Steinarsson og Sigríður Helga Heiðmundsdóttir, bændur á bænum Kaldbak á Rangárvöllum, þar sem þau reka ferðaþjónustu, stunda
sauðfjárrækt og eru með hrossarækt og skógrækt, ásamt því að vera í verktakastarfsemi. Myndir / Úr einkasafni
Jörðin Kaldbakur byggðist úr Víkingslæk 1784, því forna höfuðbýli sem helmingur þjóðarinnar getur rakið sig til og er komið af „Víkingslækjarætt“.
Systkinin Helga Björk, Kári og Úlfur í sveitinni hjá afa og ömmu.
Barnabarnið
Viðar Freyr
hjá uppáhalds
kindinni sinni,
sem heitir
Díanna.