Bændablaðið - 05.11.2020, Blaðsíða 27

Bændablaðið | Fimmtudagur 5. nóvember 2020 27
- merkt framleiðsla
yfir 30 ára reynsla á Íslandi •
hurðir úr áli — engin ryðmyndun•
hámarks einangrun •
styrkur, gæði og ending — langur líftími •
háþróuð tækni og meira öryggi•
möguleiki á ryðfríri útfærslu •
lægri kostnaður þegar fram líða stundir •
Sveigjanlegar lausnir og fjölbreytilegt útlit hentar
mismunandi tegundum bygginga.
IÐNAÐAR- OG
BÍLSKÚRSHURÐIR
idex.is - sími: 412 1700
Byggðu til framtíðar
með hurðum frá Idex
Iðnaðar- og bílskúrshurðir úr áli
Mótorar og varahlutir á lager
Hröð og góð þjónusta
Dreifingaraðili BRIGGS & STRATTON
á ÍSLANDI
MHG Verslun ehf | Víkurhvarf 8 | 203 Kópavogi
Sími 544-4656 | www.mhg.is
VANTAR ÞIG SEÐLA/KORTAVESKI?
Sendum frítt!
Netverslun - www.drangey.is
Kr. 11.200
Kr. 8.900
Kr. 7.400
Kr. 5.900
-20%
-20%
gera þurrkaða ávaxtavöru eins og
„ávaxtaleður“,“ útskýrir James.
Örugg og jafnvel
næringaríkari afurð
James játar því að formið á
ávöxtunum verði ekki það sama
og þekkist af plöntunum. „Við
endum með eitthvað sem mun
líta út eins og ávaxtafrumusulta.
Markmiðið er að hafa svipað
bragð en áferðin hentar betur
til notkunar í unnum matvælum
eins og smoothies, bragðbættum
jógúrtum, skyr eða safa – að
minnsta kosti til að byrja með.
Helstu rannsóknir á þessari tegund
af ætum ávaxtafrumum hafa
verið gerðar af vísindamönnum
í Finnlandi á síðustu árum. Þeir
hafa sýnt fram á að lokaafurðin er
bæði örugg og í sumum tilvikum
enn næringarríkari en ávextir
sem ræktaðir eru á plöntum.
Mikilvægast er að þeir uppgötv-
uðu aðferð til að nota aukaafurð
frá mjólkuriðnaði sem sykurgjafa
til að fæða frumurnar, í formi tví-
sykru sem kallast laktósi. Þessi
hluti er lykillinn að því að gera
framleiðsluferlið sjálfbært og
þjóðhagslega hagkvæmt hér á
Íslandi. Því ef við hefðum ekki
sterkan mjólkuriðnað á Íslandi
þyrftum við að flytja inn mikið
magn af súkrósa fyrir verkefni
eins og okkar, sem aðalhráefni.“
Hyggur á meistaranám við LbhÍ
„Ég er upprunalega frá Alabama í
Bandaríkjunum en hef einnig búið í
Kína þar sem ég var meðal annars að
gera markaðsrannsóknir á lífrænum
landbúnaði. Ég hef búið á Íslandi
síðan 2013 og fyrir nokkrum árum
varð ég íslenskur ríkisborgari. Mestan
hluta míns tíma hérna var ég að vinna
í Gróðrarstöðinni Ártanga, þar sem
ég fékk virkilega góða tilfinningu
fyrir gróðurhúsaræktuninni, þeim
áskorunum sem við stöndum frammi
fyrir, en líka endalausum tækifærum
sem virðast alltaf handan við hornið,
segir James þegar hann er spurður
um upprunann og ástæður þess að
hann væri hér á landi. „Eftir fjögur
ár á Ártanga fór ég aftur í skóla við
Landbúnaðarháskóla Íslands (LbhÍ )
í garðyrkjufræði á ylræktarbraut. Ég
kláraði tveggja ára bóklega hlutann og
er nú í því að klára verklega hlutann.
En síðustu tvö ár hef ég einnig tekið
þátt í rannsóknarverkefnum með
Nýsköpunarmiðstöð Íslands og síðan
Atmonia, íslensku sprotafyrirtæki
sem þróar sjálfbæra framleiðslu á
köfnunarefnisáburði. Hluti af starfi
mínu með Atmonia sneri að smíði og
rekstri sérhæfðra ræktunartanka sem
nýta staðbundnar örverur.
Við undirbúning minn fyrir það
rannsóknarverkefni rakst ég óvart á
þá vinnu sem fram fór í Finnlandi
með áherslu á ræktun á ætum ávaxta-
frumum – og hugmyndin um að koma
þessari framleiðsluaðferð til Íslands
festist í höfðinu á mér.“
Á viðburðinum Hacking Hekla
gafst James og Hafsteini í fyrsta skipti
tækifæri til að kynna hugmyndina
formlega og opinberlega. „Það kom
mér mjög skemmtilega á óvart að fá
svona jákvæð viðbrögð. Það var auk
þess góður vettvangur til að greina
hvaða hópar í landinu gætu orðið
bestu samstarfsaðilarnir til að koma
þessu af stað. Núna er Ómangó bara
á hugmynda- og þróunarstigi – það er
enn þá fullt af smáatriðum til að vinna
úr eins og að uppfylla reglugerðar-
kröfur í gegnum Matvælastofnun.
Það felur til dæmis í sér að uppfylla
öryggiskröfur vegna nýrrar mat-
vælaframleiðslu í gegnum EFSA
(European Food Safety Authority).
Ég trúi því eindregið að öryggi mat-
væla þurfi að vera í forgangi fyrir
nýjar tegundir matvæla eins og þessa,
þannig að þetta tekur bara sinn tíma.
Ég ætla í meistaranám við LbhÍ
sem hefst næsta haust, svo ég vona
að þetta verði aðaláherslan í meist-
aralokaverkefni mínu sem gefi mér
meiri tíma og reynslu til að pússa
smáatriðin. Og akkúrat núna fer
mestur tími minn í að fara í rann-
sóknir á ferlum til að hjálpa við að
gera Atmonia áburðarkerfið tilbúið
til markaðssetningar. Þannig að það
er fyrsta forgangsverkefni mitt. Hins
vegar getur lokaafurð Atmonia nýst
fyrir frumuræktartækni, svo að það
er einhver skörun sem getur reynst
hjálpleg til að flýta fyrir hlutunum.“
Fjögurra til fimm ára
rannsóknarvinna framundan
James telur raunhæft að áætla að hann
verði með verkefnið næstu fjögur til
fimm ár í rannsóknarvinnu ásamt
annarri vinnu áður en hægt verður
að setja framleiðsluna á markað.
Hugmyndin er að byrja í litlum mæli,
með áherslu á að framleiða næringar-
ríkar ávaxtavörur fyrir íslensk elli-
heimili og fyrir skólamat – síðan á
stærri íslenskan markað.
„Frumulandbúnaður hefur mikla
möguleika, sérstaklega hér á Íslandi,
og myndi hjálpa til við að draga úr
þörf á innfluttum hitabeltisávöxtum,
lækka kolefnisfótspor Íslands, bæta
við fjölbreytni staðbundinna mat-
væla og færa matvælaframleiðslu
nær heimili okkar,“ segir James að
lokum.
Hacking Hekla-umhverfið á vefnum Hugmyndaþorpinu (hugmyndaþorp.is),
sem er vettvangur fyrir samsköpunarlausnir. Þar má skoða verkefnin sem
tóku þátt í Hacking Hekla á Suðurlandi.
HLÝJAR YFIRHAFNIR OG FYLGIHLUTIR
Við sendum frítt innanlands
Verslun | Snorrabraut 56, 105 Reykjavík | Feldur. is