Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2020, Side 68

Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2020, Side 68
þáttum (Canadian Stroke Best Practices, 2018; Powers o.fl., 2019). Þrátt fyrir þennan samhljóm skortir skýr fyrirmæli um hversu o ber að framkvæma slíkt mat og hvers konar með - ferð ber að veita ef vandamál greinast. Eingöngu tilmæli frá Middle ton og félögum (2011) gefa skýrt til kynna tíðni skim- unar, við brögð og hjúkrunarmeðferð. Verið er að innleiða þennan verk feril víða í Evrópu (Middelton og Pfeilschier, 2020; Miku lik o.fl., 2017) og til stendur að innleiða hann á taugalækningadeild Landspítala í byrjun næsta árs. Nú þegar er verið að fylgj ast með þessum þáttum en ekki á eins kerfis- bundinn hátt og FeSS-verkferillinn gefur til kynna. Nánari út - skýringar á eirliti með hita, blóðsykri og kyngingu má sjá í töflu 1. marianne e. klinke o.fl. 68 tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 96. árg. 2020 Hækkaður líkamshiti? Hækkaður líkamshiti er varn arviðbragð líkamans við veikindum/ógn. Hækk - un líkamshita getur verið fylgikvilli sýkingar, algeng - ast vegna þvagfærasýk ing - ar eða lungnabólgu Hækkaður blóðsykur? Ýmislegt getur valdið hækkuðum blóðsykri: streitu viðbrögð (örvun á driauga kerfinu), áður greind sykursýki og ógreind sykursýki Kyngingarvandi? Fjöldi einkenna sem fylgja heilaslagi getur truflað kyngingu, t.d. lömun í munni eða hálsi, vitræn skerðing/verkstol (t.d. borðar of hratt, tyggur stöðugt án þess að kyngja), skert meðvitund og skert skyn. Kynging- arvandi sést á þremur mismunandi stigum: munnstigi, kokstigi og vélindastigi Hækkaður hiti veldur bólgusvörun, eykur efna- skipti og getur þannig valdið aukaálagi fyrir jaðarsvæðið, sem nú þegar er viðkvæmt, og þannig leitt til stækk- unar drepkjarnans og aukið taugafrumudauða (ompson, 2015) Hækkun á blóðsykri virkjar bólgusvörun lík- amans og í kjölfarið deyja taugafrumur hraðar. Hækkaður blóðsykur getur valdið auknum bjúg og aukið hættu á blæðingu í drep- inu (Clark o.fl., 2014) Kyngingarerfiðleikar geta valdið alvarlegum fylgikvillum, t.d. lungnabólgu, vannær- ingu, vökvaskorti, lengri legu á sjúkrahúsi og aukinni dánartíðni (Chapman o.fl., 2019; Daniels o.fl., 2019) Hiti mældur strax við komu og síðan á 4 til 6 klst. fresti fyrstu 3 sólar- hringana eir innlögn Blóðsykur mældur strax við komu og síðan 4 × á dag fyrstu 2 sólarhring- ana (fastandi og u.þ.b. ½ klst. eir máltíðir). Ef blóðsykur er > 10 mmól/L eða sjúkl. með þekkta sykursýki, þá á að mæla blóðsykur fyrir og eir máltíðir í 3 sól- arhr. eir innlögn Skima skal eir kyng- ingarerfiðleikum áður en sjúkl. fær nokkuð um munn (mat/vökva/lyf) eða innan sólarhrings frá innlögn. Nauðsyn- legt er að skrá niður - stöður < 37,5°C < 10 mmól/L (fyrstu 3 sólarhring- ana eir innlögn) Á ekki við Ef >37,5°C: • arlægja sængur og hitara, ef til staðar • gefa 1 gr paracetamol (nema frá- bendingar) og fylgjast með virkni (ef sjúkl. má ekkert fá um munn (NPO) þá í endaþarm, í æð eða í næringarslöngu) Ef > 38,0°C: • Láta vaktlækni vita • Meta þörf á uppvinnslu vegna sýkingar (þvagprufa, blóðprufur, lungnamynd) • Áframhaldandi hitamælingar á 6 klst. fresti Ef blóðsykur er > 10 mmól/L þarf að hea vökvagjöf í æð og hea blóð - sykurslækkandi meðferð með lyum. Blóðsykursmælingum er ölgað ef þörf er á vegna ínsúlín meðferðar. (Ekki hefur verið sýnt fram á að bata- horfur aukist við það að lækka blóðsykur niður fyrir eðlileg gildi (BS milli 4,4 og 7). Það getur jafnvel verið skaðlegt vegna aukinnar hættu á á lágum blóðsykri (hypoglycaemia) (Bruno o.fl., 2019) Ef sjúkl. stenst ekki kyngingarskimun skal hann hafður fastandi um munn þar til talmeinafræðingur er búinn að gera formlegt mat á kyngingargetu Íhuga næringarslöngu og/eða vökva- gjöf í æð Síðustu 3 dálkarnir í töflunni eru byggðir á FeSS-verkferlinum — Fever, Sugar, Swallowing (Middelton o.fl., 2011) Tafla 1. Útskýringar á eirliti með líkamshita, blóðsykri og kyngingarskimun Lýsing Tíðni mælinga Æskilegasta Viðbrögð við mælingum og skráninga mæligildi
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120

x

Tímarit hjúkrunarfræðinga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit hjúkrunarfræðinga
https://timarit.is/publication/1159

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.