Þjóðmál - 01.03.2018, Qupperneq 6

4 ÞJÓÐMÁL Vor 2018
***
Við vitum hvernig bankastarfsemi hér á landi
er háttað núna. Ríkið á tvo viðskiptabanka;
Landsbankann og Íslandsbanka. Þess utan
rekur ríkið Íbúðalánasjóð, sem er svo gott
sem gjaldþrota. Ef ríkið hefði eignast Arion
banka í lok febrúar hefði nær öll banka-
þjónusta í landinu verið í höndum ríkisins.
Sem betur fer gerðist það ekki.
Það er þó full ástæða til að hafa varann á
þegar kemur að ríkinu og fjármálastarfsemi,
því við vitum ekki hver stefna ríkisins er í
bankamálum og svo virðist sem ríkisstjórnin
viti það ekki heldur. Það er ekkert sem bendir
til þess að bankarnir verði seldir á næstunni
og þeir verða því áfram í opinberum rekstri.
Við vitum hins vegar ekkert um það hvernig
bankastarfsemi verður eftir 5-10 ár nú þegar
fjártæknifyrirtæki og aðrir aðilar eru að ryðja
sér til rúms á fjármála markaði. Það verður að
teljast harla ólíklegt að ríkisbankarnir verði í
fararbroddi þegar kemur að nýrri tækni, þjón-
ustu og auknu vöruframboði á næstu árum.
***
Stjórnmálamenn tala með ýmsum hætti um
bankana og fjármálastarfsemi. Það eina sem
flestir eru þó sammála um er að ríkið eigi að
eiga einn banka, sem er undarleg afstaða.
Framsóknarflokkurinn vill víst fá erlenda
banka til landsins (en vill ekki leyfa Uber) sem
verður að teljast mikil óskhyggja á meðan
íslensk stjórnvöld skattleggja bankastarfsemi
með allt öðrum og óbilgjarnari hætti en
gengur og gerist, eins og Katrín Júlíusdóttir,
framkvæmdastjóri Samtaka fjármálafyrir-
tækja, rekur í grein hér í blaðinu.
Miðað við það hvernig ríkisfyrirtæki á borð
við RÚV, Isavia og Íslandspóst beita sér í sam-
keppni við einkaaðila með ósvífnum hætti
verður ekki séð að nokkur hafi áhuga á því að
keppa við ríkisbanka.
***
Við vitum ekki hvernig þetta endar en við
getum þó gefið okkur að það endi illa. Þá
þýðir ekki að kenna kapítalismanum eða
frjálshyggjunni um. Ef við hefðum bara ekki
látið ríkið ábyrgjast þetta allt saman, er eitt-
hvað sem við gætum þurft að segja. Það að
halda því fram að ríkið þurfi að reka banka er
eins og að hafa haldið því fram fyrir 15 árum
að ríkið þyrfti að reka vídeóleigu. Líklega
vissu menn ekki þá hver örlög þeirra yrðu, en
við vitum það heldur ekki með bankana nú.
***
En það er svo margt sem við bæði vitum og
vitum ekki. Á flokksráðsfundi Sjálfstæðis-
flokksins í apríl 2010, sem haldinn var í
Stapanum (nú Hljómahöll) í Njarðvík, til-
kynnti Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir afsögn
sína sem varaformaður flokksins. Fáum hefði
þá dottið í hug að hún ætti, tæpum átta árum
síðar, eftir að standa í sama sal og úthúða
Sjálfstæðisflokknum og öðrum sem hún telur
tengjast flokknum.
Ræða Þorgerðar Katrínar á nýliðnum lands-
fundi Viðreisnar fer í sögubækurnar sem
eitt allsherjar rant eins og kallað er. Hún líkti
oddvita Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík við
risaeðlu og bar utanríkisstefnu Sjálfstæðis-
flokksins saman við UKIP. Já, við erum víst
komin þangað í umræðunni.
***
Þorgerður Katrín krafðist þess að skipuð yrði
þverpólitísk nefnd „til þess að leggja mat á
nýjar og breyttar aðstæður í alþjóðamálum,
nýjar áskoranir fyrir Ísland og nýja möguleika
til þess að bæta hag fólksins í landinu með
því að taka nýtt skref í Evrópusamvinnunni“
eins og hún orðaði það – og hnaut síðan að
því að ef ríkisstjórnin yrði ekki við þessum
kröfum smáflokksins væri ríkisstjórnin
„staðnaðri“ en hún hefði ímyndað sér.
Ef ríkið hefði eignast Arion banka í lok febrúar hefði nær öll banka þjónusta í
landinu verið í höndum ríkisins. Sem betur fer gerðist það ekki.