Þjóðmál - 01.03.2018, Page 17

ÞJÓÐMÁL Vor 2018 15
Segja má að lífseig útgjöld séu enn varhuga-
verðari en lífseigir skattar. Annars vegar
vegna þess að almenningur verður almennt
ekki eins mikið var við útgjöldin og skattana,
veit varla af þeim og mótmælir þeim þess
vegna síður en sköttunum. Hins vegar vegna
þess að viðtakendur útgjaldanna munu að
öllum líkindum berjast ötullega gegn niður-
fellingu þeirra.
Átak: fyrra dæmi
Atvinnuleysi var ofarlega á baugi fyrir alþingis-
kosningarnar 1995. Framsóknarflokkurinn
skapaði sér ákveðna sérstöðu með því að lofa
því að skapa tólf þúsund störf til aldamóta.
Eftir kosningar lét nýr viðskiptaráðherra
Framsóknarflokksins hendur standa fram úr
ermum og stofnaði verkefnið „Átak til atvin-
nusköpunar“, væntanlega í því augnamiði að
efna kosningaloforð flokksins um tólf þúsund
ný störf til áramóta. Á vegum átaksins var
tugum milljóna króna varið á hverju ári til að
styrkja ýmis nýsköpunarverkefni og atvinnu-
skapandi framtak. Aðstoðarmaður ráðherrans
varð stjórnarformaður verkefnisins.
Tíminn leið og aldamótaárið 2000 rann upp.
Störfum fjölgaði um 14 þúsund, eða töluvert
umfram þau 12 þúsund sem markið hafði
verið sett á. (Látum liggja á milli hluta hverju
eða hverjum það var að þakka.)
Árið 2016 hafði störfum fjölgað um 34
þúsund til viðbótar. Alls hafa því orðið til um
það bil 48 þúsund störf frá því að „Átaki til
atvinnusköpunar“ var hleypt af stokkunum.
Atvinnuleysi er hverfandi eins og kunnugt er.
En þrátt fyrir það stendur átakið enn yfir. Á
vegum þess er árlega úthlutað tæplega 70
milljónum króna til ýmissa verkefna.
Tekið skal fram að þetta er ekki eins fráleitt
og það hljómar. Þegar verkefnið var stofnað
var það meðal annars gert með því að splæsa
saman ýmsum eldri styrkjum sem áður hafði
verið útdeilt undir öðrum formerkjum. Ekki er
sjálfgefið að þeir hefðu allir átt að falla niður
með minnkandi atvinnuleysi, þótt draga
mætti þá ályktun af hinu nýja heiti „Átaki til
atvinnusköpunar“.
Á hinn bóginn þarf líka að horfa til þess að
Tækniþróunarsjóður, sem er samkeppnis-
sjóður sem hefur það hlutverk að
styðja þróunarstarf og rannsóknir á sviði
tækniþróunar, hefur verið efldur í millitíðinni,
sem er afar jákvætt og á Ragnheiður Elín
Árnadóttir þar heiður skilinn. Með eflingu
sjóðsins og tilkomu nýrra styrkjaflokka á hans
vegum er starfsemi hans farin að skarast tölu-
vert við umrætt átak. Það er því ekki vegna
þess að „Átak til atvinnusköpunar“ sé slæmt
í eðli sínu sem ástæða er til að taka það til
endurskoðunar, en sú endurskoðun er þó
tímabær að mínu mati.
Stundum er nánast eins og verið sé að beita klækjum, eins og þegar
tímabundnir skattar öðlast dularfullt framhaldslíf. Eitt kyndugasta
dæmið var Þjóðarbókhlöðuskatturinn, sem lagður var á til að
fjármagna byggingu bókhlöðunnar en var svo engu að síður
innheimtur í u.þ.b. áratug eftir að hún var tekin í notkun.