Þjóðmál - 01.03.2018, Qupperneq 33

ÞJÓÐMÁL Vor 2018 31
Þrátt fyrir jákvæðari efnahagshorfur og
upptakt í þjóðfélaginu eimir enn sterklega
eftir af röddum sem vilja halda íslenskri þjóð
í greipum óánægju og efa. Það virðist eins og
stór hópur sem er virkur í opinberri umræðu
vilji hafa umræðuna sem neikvæðasta.
Það skiptir engu þó að þessir sömu aðilar
hafi vikist undan ábyrgð og bent á einn
ein stakl ing innan stjórnsýslunnar og sótt
hann til saka eftir hrun. Það reyndist sneypu-
för þegar upp var staðið.
Þeir sömu vildu leggja skuldir einkafyrirtækja
á íslenska skattgreiðendur til að greiða fyrir
inngöngu í hnignandi samband Evrópu-
ríkja. Um leið létu þeir eins og Icesave væri
Sjálfstæðisflokknum að kenna. Aðgerðir og
athafnir þeirra eru þeim til skammar. Þeir
sömu segja nú að Ísland þurfi frjálslyndari
stjórn og verkmeiri. Í ljósi alls er vert að spyrja,
hvað lögðu þeir til á síðasta áratug svo að
almenningur nyti meira frelsis og velsældar?
Ógnin við lýðræði
Ef horft er til breytinga á opinberri umræðu
síðustu tíu ár er oft sagt að hún einkennist
af glundroða og upphrópunum. Tilkoma
samfélagsmiðla hefur ráðið þar mestu um.
Ný tækni hefur breytt þjóðfélagsumræðu og
opnað hana. Fleiri geta tekið þátt og virðast
sumir líta svo á að þátttaka sé mikilvægari en
að hafa eitthvað fram að færa.
Þó að ný tækni og samskiptatól séu líklega
eitt stærsta framfaraskref upplýsingarinnar
hefur hún að sama skapi búið samfélaginu
nýja ógn. Auðveldara er orðið að afla og
dreifa efni, en uppruni þess er orðinn óljósari.
Framboð er mikið og áreiðanleiki óvís. Það er
vatn á myllu þeirra sem vilja ata umræðuna
auri í stað þess að ræða málsatvik á rökstudd-
um grundvelli. Ágæti samfélagsmiðla er
jafnan gott en að sama skapi eru þeir ógn
við lýðræðið. Í ofanálag getur enginn lokað
augum fyrir þeirri staðreynd að Rússland og
líklega fleiri lönd hafa með notkun sam-
félagsmiðla reynt að hafa áhrif á kosningar,
m.a. í Bandaríkjunum, Frakklandi, Spáni og
víðar.
Fyrir suma er ávinningur af því að stjórnmála-
legur efi og vantraust ríki þótt ekki sé ástæða til.
Umræða úr takti við árangur
Í kosningunum vorið 2009 minnkaði fylgi
Sjálfstæðisflokksins og flokkurinn stóð frammi
fyrir uppgjöri og þeirri áskorun að endur vinna
traust kjósenda; fyrst á meðan hann var í
stjórnarandstöðu en svo í ríkisstjórn.
Það tók flokkinn eitt kjörtímabil að endur-
heimta fyrri stöðu sína sem stærsti flokkur á
landsvísu og hann hefur setið í stjórn síðan.
Fyrst máttu landsmenn glíma við aukna skatta
og höft undir máttleysis legum aðgerðum
ríkisstjórnar Jóhönnu Sigurðar dóttur. Það
skilaði veikri krónu, verðbólgu og hægfara
uppbyggingu fyrstu árin eftir hrun fjármála-
kerfisins. Ekki var tilefni til bjartsýni þegar þjóðin
gekk að kjörborðinu vorið 2013 en fólk vildi
breytingar, fleiri tækifæri og lægri skatta.
Sá viðsnúningur sem hefur orðið í íslensku
efnahagslífi á einungis rétt tæpum fimm
árum er hraður og það mætti jafnvel segja
undraverður. Þó að stjórnarskipti hafi verið
óvenju tíð hefur það ekki hamlað uppgangi
íslensks efnahagslífs. Mörg framfaraskref
hafa verið tekin og hagur Íslands vænkast.
Aflétting hafta, sigur í Icesave fyrir EFTA-
dómstólnum, uppgjör þrotabúa bankanna,
lækkun ríkisskulda og þá hefur atvinnulífinu
verið blásinn aukinn kraftur í brjóst, m.a.
með niðurfellingu á vörugjöldum. Ef horft
er til Evrópu er ljóst að árangurinn á Íslandi
er einstakur. Sjálfstæðisflokkurinn er eini
flokkurinn sem hefur alltaf setið í ríkisstjórn
síðustu fimm ár en þrátt fyrir það hefur fylgi
hans ekki aukist að ráði.
Sá viðsnúningur sem hefur orðið í
íslensku efnahagslífi á einungis rétt
tæpum fimm árum er hraður og það
mætti jafnvel segja undraverður.