Þjóðmál - 01.03.2018, Qupperneq 47

ÞJÓÐMÁL Vor 2018 45
Vik milli kynslóða eru hættuleg
Spurður um popúlisma, sem nokkuð er fjallað
um í stjórnmálaumræðu á Vesturlöndum
í dag, segir Palmer að til séu nokkur dæmi
þess að hann hafi náð árangri í frjálsum
lýðræðisríkjum. Því sé mikilvægt að huga vel
að öllum þjóðfélagshópum og tryggja að
menn geti búi saman í sátt og samlyndi þó
að þá greini á um einstaka atriði. Of algengt
sé að stilla ákveðnum þjóðfélagshópum upp
hvorum gegn öðrum í stað þess að huga að
því hvernig hægt sé að tryggja jöfn tækifæri
fyrir alla.
„Það er mjög mikilvægt að tryggja
viðskiptafrelsi og efnahagslegan vöxt,“ segir
Palmer og bætir því við að til þess þurfi
stjórnvöld beggja megin Atlantshafsins að
draga úr reglugerðafargani, auka frelsi og
tryggja að allir geti bætt hag sinn.
„Það þarf líka að tryggja og festa í sessi
klassíska frjálslyndisstefnu, þar sem
hugmyndir frjálslyndis eru göfugar, mögu-
legar og réttlátar. Menn eru of feimnir við að
verja eignarréttinn, frelsi einstaklingsins og
frjáls hagkerfi,“ segir Palmer.
Svo virðist sem áhugi fólks á stjórnmálum
fari þverrandi og við þekkjum dæmi þess
að stjórnmálamenn vilji komast hjá því að
taka erfiða slagi. Er þá ekki hætt við því að
embættismenn taki völdin?
„Jú, það er hætt við því. Menn trúa því að
embættismennirnir geti með regluverki
gert einstaklinginn hamingjusaman.
Embættismennirnir eiga að vera sanngjarnir,
ekkert annað,“ segir Palmer.
„En ég er ekki sammála þér um að fólk sé
að missa áhuga á stjórnmálum. Það hikar
kannski við að taka beinan þátt, en fólk
hefur áhuga á stjórnmálum og hugmyndum
– þá sérstaklega ungt fólk. Ég er að vinna
með frjálslyndum stúdentasamtökum
víða um heim og ég skynja mikinn áhuga
þeirra á auknu frjálslyndi. Ég hef, þegar ég
hef talað á ráðstefnum eða minni fundum
með þessu unga fólki, lagt upp með eina
grundvallarreglu. Menn eiga að hafa frelsi til
að gera það sem þeir vilja, stofna fjölskyldu,
velja sér starf, stunda íþróttir, sækja kirkju
og svo framvegis – en menn verða á sama
tíma að virða frelsi annarra til að taka sínar
eigin ákvarðanir og vera sammála um að
vera ósammála. Frelsi snýst ekki bara um að
ég geti gert það sem ég vil, heldur að allir
geti það. Ég get ekki verið frjáls ef þú ert ekki
frjáls.“
Ef við horfum á ríkisvaldið, hvar liggja þá mestu
hætturnar á næstu árum að þínu mati?
„Það er ástæða til að hafa áhyggjur af vaxandi
skuldum margra ríkja, sem koma aðallega til
vegna loforða um velferðarkerfi sem er ekki
hægt að standa við,“ segir Palmer.
„Það er mjög auðvelt fyrir stjórnmálamenn
að lofa einhverju fram í tímann og skuld-
setja ríkissjóð verulega um leið. Þar er ég
helst að vísa til lífeyrisskuldbindinga hins
opinbera. Þær þarf að greiða einn daginn
og fæst velferðarríki Vesturlanda eru búin
að fjár magna velferðina til lengri tíma. Ég er
ekki að tala um hefðbundnar skuldir ríkis-
sjóða, heldur framtíðarskuldir sem byggja
á innantómum loforðum. Það mun reyna á
þetta í mismunandi ríkjum á mismunandi
tímum, en það styttist í það. Þetta mun skapa
glundroða á milli kynslóða og það getur
verið mjög hættulegt. Eldri borgurum mun
fara fjölgandi á næstu árum. Ungt fólk sem
er nú að koma inn á vinnumarkaðinn mun
á næstu árum þurfa að greiða skatta til að
fjármagna lífeyrisgreiðslur ömmu sinnar og
afa en einnig foreldra sinna á sama tíma. Flest
ríki eru með gegnumstreymiskerfi sem er í
raun eitt stórt pýramídasvindl sem gengur
ekki upp. Þetta er ekki spennandi mála-
flokkur til að tala um og allir stjórnmálamenn
forðast það eins og heitan eldinn að ræða
þetta mikilvæga málefni. Þetta er þó mál sem
stjórnvöld á Vesturlöndum þurfa að horfast í
augu við.“