Saga - 2012, Blaðsíða 53

„ánægja með það sem er … 51
það var Sigfús sem var yfirlýstur anarkisti og rökræddi málefni
samtímans út frá því sjónarhorni. Hann var að sama skapi einarður
umbótamaður og virkur meðlimur ýmissa félagasamtaka meðal
Vestur-Íslendinga og boðaði hugmyndir sínar af krafti með blaða -
útgáfu, bóksölu og fyrirlestrahaldi.61
Anarkisma skilgreindi Sigfús sem afneitun á „rétti eins manns til
að stjórna öðrum með valdi“ og vildi kalla stefnuna sjálfstjórnar-
stefnu frekar en stjórnleysi. Hann taldi anarkisma meðtækilegan
„fyrir fullt sjónarsvið hins framsækjandi mannsanda“ en jafnframt
að hann væri sósíalískur því án efnahagslegs jafnréttis væri sjálf -
stjórn blekking ein.62 Hann gekk út frá því að eignarréttur einstak-
lingsins ætti einungis að ná yfir það sem hann sjálfur framleiddi en
að slá eign sinni á framleiðslu annarra væri ofbeldi. Því væri það
rakið óréttlæti að lifa á vinnu annarra nema goldið kaup væri í sam-
ræmi við andvirði vörunnar.63 Þá taldi hann að „náttúrulegar gjafir“
eins og vatn og land ættu að vera í almenningseigu og hvers kyns
verslun með land væri „stærsti órétturinn sem menn verða að þola“.
Sameign væri ákjósanlegt fyrirkomulag í samfélaginu en að því
gefnu að þeir sem ekki þyldu það væru frjálsir til að „vera útaf fyrir
sig“ svo lengi sem þeir gengju ekki á frelsi og rétt annarra. Öll vinna
og skipting arðs í sameign yrði að vera á jafnréttisgrundvelli og með
fullu samþykki og þátttöku allra.64
Það var Sigfúsi jafnframt mikilvægt að aðgreina anarkískan
sósíal isma frá öðrum sósíalískum stefnum, sem hefðu tilhneigingu
til að setja höft á frelsi einstaklingsins og væru því afneitun á þeim
jöfnuði sem sannur sósíalismi ætti að tryggja. Meirihlutavilji al -
menn ings gæti verið kúgandi afl því hann tryggði yfirráð meirihluta
yfir minnihluta. Allar hugmyndir „um yfirráð og undirgefni …
[væru] heimskulegar og ranglátar“ í eðli sínu og því hvers kyns
61 Auk aðkomu Sigfúsar að útgáfu Freyju gaf hann út blöðin Selkirking (1900–
1901), Tuttugustu öldina (1909–1911) og Frey (1924–1925) og hið árlega Maple
Leaf Almanak kom út á árunum 1900–1905 og svo aftur 1935. Flest komu blöðin
óreglulega út enda seldust þau illa og stóðu völtum fótum fjárhagslega.
62 „Anarchism“, Maple Leaf Almanak 1903, bls. 9–16.
63 Hagfræðilegar hugmyndir Sigfúsar bera sterkan keim af hugmyndum ein-
staklingshyggju-anarkistans Benjamins R. Tuckers, sem gat út tímaritið Liberty
á árunum 1881–1908. Sjá Benjamin R. Tucker, Instead of a Book, by a Man Too
Busy to Write One. A Fragmentary Exposition of Philosophical Anarchism (New
York: Benj. R. Tucker 1897 [2. útg.]).
64 „Sameign“, Tuttugasta öldin 25. júní 1909, bls. 2.
Saga haust 2012_Saga haust 2004 - NOTA 27.11.2012 10:46 Page 51