Saga - 2012, Blaðsíða 59

„ánægja með það sem er … 57
innflytjenda í vesturfylkjum Kanada — fjölskylduna, trúarsöfnuði
og veraldlegan félagsskap. Hugtakið lýsir því félagslega umhverfi
þar sem innflytjendur bæði viðhalda og skapa sameiginlega reynslu,
þekkingu, minningar, hefðir og siði og deila þeim sín á milli. Auk
þess benda Friesen og Loewen á að athvörf hafi þjónað margs kon-
ar öðrum tilgangi; ekki síst voru þau vettvangur fyrir samskipti við
hið nýja samfélag og aðlögun að því á forsendum innflytjendanna
sjálfra. Athvörf voru sömuleiðis vettvangur samhjálpar innan hóps-
ins og þar voru valdahlutföll innan hans mótuð og línur lagðar um
æskilega breytni — og þar með ímynd — þjóðernishópsins.84 En
eins og Tom Goyens og Per Nordahl undirstrika í sínum rannsókn-
um voru athvörf innflytjenda jafnframt að hluta aðskilin eftir
lífsviðhorfum og hugmyndafræði. Þeir róttæku einstaklingar sem
ekki samþykktu ríkjandi hugmyndafræði eða lífsskoðanir samlanda
sinna mynduðu sín eigin athvörf í stað þess að lúta yfirráðum hinna
íhaldssamari í þeirra hópi. Þar með sköpuðu þeir sér vettvang til að
takast á við hið nýja samfélag og kröfur þess á sínum eigin forsend-
um auk þess sem slíkur vettvangur þjónaði hlutverki félagslegs
haldreipis og miðstöðvar menningarlífs þeirra.85
Hér hafa verið tekin til umfjöllunar blöð sem gefin voru út af rót-
tæklingum meðal Íslendinga í Kanada við upphaf 20. aldar og
mynduðu eins konar huglægt athvarf — samfélag á prenti. En þar
með er sagan aðeins að hálfu leyti sögð því nöfn sömu einstaklinga
er að finna í tengslum við ýmiskonar félagsskap annan meðal
Íslendinga í Vesturheimi, félög sem að nafninu til er ekki hægt að
tengja við pólitíska róttækni en þjónuðu í raun því hlutverki að vera
vettvangur fyrir róttæklinga til að ræða saman og miðla hugmynd-
um. Þau félög voru jafnframt félagslegt athvarf fyrir einstaklinga
með skoðanir sem voru á skjön við ríkjandi hugmyndir í samfélag-
inu en höfðu þörf fyrir andlegt og félagslegt samneyti við líkt þenkj-
andi einstaklinga með sama þjóðernislega og menningarlega bak-
grunn. Hér verða tekin fyrir þrjú ólík en lýsandi dæmi um slíkan
félagsskap; trúarsöfnuð únitara, Menningarfélagið og Hagyrðinga -
félagið í Winnipeg.86
84 Royden Loewen og Gerald Friesen, Immigrants in Prairie Cities, bls. 3–9 og 13–33.
85 Tom Goyens, Beer and Revolution; Per Nordahl, Weaving the Ethnic Fabric.
86 Söfnuður únitara hefur löngum verið viðurkenndur sem athvarf róttæklinga
og sem vettvangur til andófs í sagnritun um Vestur-Íslendinga, þó oftast hafi
umfjöllunin einskorðast við trúarlegan þátt þeirrar róttækni. Menningar félagið
og Hagyrðingafélagið eru einnig vel þekkt úr sagnritun um Vestur-Íslend-
Saga haust 2012_Saga haust 2004 - NOTA 27.11.2012 10:46 Page 57