Bændablaðið - 16.12.2021, Blaðsíða 10

Bændablaðið | Fimmtudagur 16. desember 202110
FRÉTTIR
Lágmarksverð fyrsta flokks mjólk-
ur til bænda hækkaði 1. desember
um 3,38 prósent, úr 101,53 krónum
á lítrann í 104,96 krónur á lítrann.
Heildsöluverð mjólkur og mjólk-
urvara, sem verðlagsnefnd búvara
verðleggur, hækkar um 3,81 pró-
sent – nema verð á undanrennu- og
nýmjólkurdufti sem verður óbreytt.
Þetta kemur fram í nýrri verð-
ákvörðun nefndarinnar. Í rökstuðn-
ingi nefndarinnar fyrir ákvörðuninni
kemur fram að hækkanirnar séu
komnar til vegna kostnaðarhækkana
við framleiðslu og vinnslu mjólkur frá
síðustu verðákvörðun 1. apríl 2021.
Kostnaðarhækkanir
og hækkun launa
„Frá síðustu verðákvörðun til des-
embermánaðar 2021 hafa gjaldaliðir
í verðlagsgrundvelli kúabús hækkað
um 3,38%. Á sama tímabili hefur
vinnslu- og dreifingarkostnaður af-
urðastöðva hækkað um 2,34%.
Auk kostnaðarhækkana sem
þegar hafa orðið byggir verðhækk-
un nú á umsaminni hækkun launa
þann 1. janúar nk. og er þá hækk-
un vinnslu- og dreifingarkostnað-
ar 4,32%. Með því að taka tillit til
þessarar launahækkunar nú er talið
að ekki verði þörf á nýrri verðlagn-
ingu í janúar 2022,“ segir í ákvörðun
nefndarinnar.
Verðlagsnefnd búvara starfar
samkvæmt ákvæðum búvörulaga
og ákveður afurða verð til bú vöru-
frameiðenda og verð búvara í
heildsölu. Síðustu ár hafa verð-
ákvarðanir nefndarinnar eingöngu
varðað mjólkurframleiðsluna í
landinu.
Forsendur verðlags
Forsendur fyrir verðlags ákvörð-
uninni hverju sinni eru annars
vegar verðlagsgrundvöllur kúa bús
og hins vegar samantekt kostnaðar
við vinnslu og dreifingu mjólkur.
Hagstofa Íslands aflar gagna fyrir
verðlagsnefnd um framleiðslu-
kostnað bú vara, tekjur annarra
stétta og verð og verðbreytingar á
einstökum kostnaðarliðum verð-
lagsgrundvallar.
Verðlagsnefndin er skipuð
sjö tilnefndum einstaklingum.
Samkvæmt búvörulögum skulu
tveir fulltrúar vera tilnefndir af
samtökum launþega, tveir af
Bændasamtökum Íslands, tveir
af Samtökum afurðastöðva í
mjólkurframleiðslu auk þess sem
ráðherra landbúnaðarmála skipar
formann nefndarinnar. /smh
Gjafabréf
Námsgögn
Sem þiggjandi þessa gjafabréfs styður þú stúlku í Eþíópíu til náms.
Gjafabréf
Geit
Sem þiggjandi þessa gjafabréfs tryggir þú barni næringarríka fæðu
og tækifæri til betra lífs.
Gjafabréf
Bóluefni
Sem þiggjandi þessa gjafabréfs tryggir þú betri heilsu bústofnsins.
Jólagjöfin
sem heldur áfram að gefa er á
gjofsemgefur.is
Verð til kúabænda hækkaði um 3,38%
– Heildsöluverð mjólkurvara um 3,81 prósent
Hrossakjötsframleiðsla á Íslandi:
Allt að 68% selt á innanlandsmarkaði
Hrossakjötsframleiðsla er í
einhvers konar mýflugumynd
miðað við aðra kjötframleiðslu
hér á landi. Það eru þá helst
blóðmerabændur sem leggja
til folöld til slíkrar framleiðslu.
Þá fellur ávallt eitthvað til af
hrossakjöti vegna grisjunar
reiðhestastofnsins.
Samkvæmt heimildum
Bændasamtaka Íslands, Matvæla-
stofnunar og Landssambandi
sláturleyfishafa, sem fáanlegar
eru á vefsíðu Hagstofunnar, hefur
hrossakjötsframleiðslan verið í
kringum 1.000 tonn í tæp 40 ár
með einhverjum undantekningum.
Til að mynda var hún eingöngu 515
tonn árið 1988 og hefur farið mest
í 1.503 tonn árið 2012, en þá varð
mikil aukning á framleiðslu í þrjú
ár. Meðalfallþungi síðustu tíu ára
hefur verið um 124 kg.
Alla jafna er mest af kjötinu
selt hér innanlands, um 60–68%
á allra síðustu árum. Hlutfallið
minnkaði þó á þeim þremur árum
sem framleiðsla kjötsins var meiri
og fór sala innanlands niður í 41%
árið 2012. Tölurnar gefa til kynna að
vel gangi að selja kjötið hvort sem
það er hér innanlands eða erlendis
því lítið hefur verið til af birgðum í
lok hvers árs.
Mest flutt til Evrópu
Þjóðverjar eru stærstu kaupendur
hrossakjöts frá Íslandi, en um 40–
45% af öllu útfluttu kjöti hefur farið
þangað á síðustu 3 árum samkvæmt
heimildum Hagstofunnar. Auk
Þýskalands fer hrossakjöt reglulega
til Sviss, Hollands, Rússlands og
Japans, en einnig hefur eitthvert
magn ratað til Ítalíu, Belgíu og
Kína. Mikill meirihluti kjötsins fer
til Evrópu, eða um 87%.
Mismunandi kílóverð
Hrossakjöt er alla jafna talin
lúxusmatvara en verðlagning á því
endurspeglar það tæplega. Ef rýnt
er í útflutningstölur Hagstofunnar
má sjá að FOB kílóverð af kjöti er
afar misjafnt eftir löndum. Þannig
hefur kjöt verið selt á 175 kr. á kíló
til Rússlands meðan kílóaverðið
til Sviss er 1.254 kr. Með FOB
verði (free on board) er átt við
verð vörunnar komið um borð í
flutningsfar í útflutningslandi.
Þó er mikill fyrirvari á tölunum.
Tollskrárnúmer hrossakjöts ná yfir
bæði nýtt og fryst hrossakjöt og
ekki er hægt að tiltaka hvaða hlutar
skrokks fara hvert.
Vandi gæti skapast ef
framleiðslan eykst
Sláturfélag Suðurlands er með um
40% hlutdeild í slátrun hrossa í
landinu. Samkvæmt upplýsingum
frá Steinþóri Skúlasyni, forstjóra
fyrirtækisins, er innlendur markaður
fyrir vörurnar takmarkaður.
„Það gengur vel að selja
vöðva úr lærinu en erfiðara er að
koma frampörtum í sölu. Ekki
er mikill markaður fyrir saltað
og reykt folaldakjöt og hann fer
minnkandi. Folaldahakk selst
vel á mjög lágu verði en hluti af
folaldakjötinu er úrbeinaður og
seldur með hrossaafskurði úr landi
í gæludýrafóður. Það sem fellur til
í dag selst, en vandi væri ef ætti að
auka framleiðslu verulega.“
Búpeningur sem tryggir
fæðuöryggi
Í skýrslunni Fæðuöryggi á Íslandi
sem kom út fyrr á árinu er fjallað
eilítið um hrossakjötsframleiðslu.
Þar segir meðal annars:
„Hross eru þó að því leyti ágæt
kjötframleiðsludýr miðað við
íslenskar aðstæður að þau geta lifað á
landsins gæðum ef svo má segja, það
er á grasi; hvar af hóflegt hlutfall er
vetrargjöf en stór hluti beit, a.m.k. í
lágsveitum. Hrossastofninn í landinu
getur haft hlutverk sem um munar
í fæðuöryggi landsmanna. Stofninn
hefur oft verið talinn óþarflega stór,
svo nemur jafnvel tugum þúsunda
gripa. Tíu þúsund hross með með-
alfallþunga 200 kg eru 2.000 tonn
af kjöti. Ef kemur til þess að skortur
verði á mataraðföngum getur hrossa-
stofninn í landinu skipt máli. Það
væri þá ekki í fyrsta skipti.“ /ghp
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Fjöldi sláturdýra 8.050 6.679 7.040 11.279 9.758 9.262 7.739 7.889 8.977 7.614 9.287 9.306
Framleiðsla í tonnum 1.018 799 878 1.503 1.293 1.200 946 982 1.061 939 1.085 1.066
Selt innanlands í tonnum 662 541 499 615 644 554 534 505 641 597 735 683
Útflutt í tonnum 343 292 312 875 753 631 422 478 414 330 337 288
Birgðir í árslok í tonnum 176 136 201 222 113 117 106 73 64 29 64 157
Framleiðsla og sala á hrossakjöti 2009 til 2020
Ártal 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Framleiðsla hrossakjöts í ton u970 692 79 719 652 515 782 639 727 831 8 2 809 988
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
19
83
19
84
19
85
19
86
19
87
19
88
19
89
19
90
19
91
19
92
19
93
19
94
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
20
16
20
17
20
18
20
19
20
20
FRAMLEIÐSLA HROSSAKJÖTS Í TONNUM
Land Útflutningsmagn (kg) FOB verð (kr) Kr. pr. kíló
Belgía 13.255 3.285.662 248
Holland 93.825 17.444.923 186
Ítalía 5.675 3.263.771 575
Japan 7.518 6.465.345 860
Rússland 39.000 6.828.632 175
Sviss 36.609 45.918.741 1.254
Þýskaland 125.238 25.036.795 200
Útflutningur á hrossakjöti 2021
Frá síðustu verðákvörðun til desembermánaðar 2021 hafa gjaldaliðir í verð-
lagsgrundvelli kúabús hækkað um 3,38%.