Bændablaðið - 16.12.2021, Blaðsíða 78

Bændablaðið | Fimmtudagur 16. desember 202178
LÍF&STARF
LÍF&STARF
Lely Center Ísland
Reykjavík: Krókháls 5f – Sími 414 0000 – www.LCI.is
Akureyri: Óðinsnes 2 – Sími 464 8600
SÍUR Í
DRÁTTARVÉLAR
AF VETTVANGI BÆNDASAMTAKANNA
Um nokkurt skeið hafa íslenskir
kúabændur tekist nokkuð
á um hvernig skuli lækka
framleiðslukostnað í íslenskri
mjólkurframleiðslu.
Helst var rætt um hvort flytja
ætti inn erlent kúakyn, kynbóta-
starf víða erlendis var komið
nokkru lengra en hérlendis og
meðalafurðir íslenskra mjólkur-
kúa voru jafnan lakari en hjá stöll-
um þeirra t.d. í nágrannalöndum
okkar. Eftir margra ára umræð-
ur sættust bændur á að halda í
íslenska kúakynið en fullljóst var
að gefa þurfti verulega í í innlenda
kynbótastarfinu.
Skipulagt kynbótastarf, bætt
þekking og aðbúnaður hafa skil-
að framförum en framleiðsla
íslensku meðalkýrinnar hefur
tvöfaldast á síðustu 30 árum, en
betur má ef duga skal. Stærsta
stökk íslenska kynbótastarfsins
hingað til hefur að öllum líkind-
um verið þegar sæðingastarfsemi
hófst á Íslandi um miðja síðustu
öld. Næsta stóra stökk í kynbóta-
starfi íslenskrar nautgriparæktar
er handan við hornið þar sem að
grillir í að erfðamengisúrval verði
að veruleika.
Erfðamengisúrval tekið upp
Talsverð reynsla er komin á
erfðamengisúrval erlendis
á öðrum kúakynjum og er
reynslan sú að aðferðin skilar
gríðarlegum erfðaframförum.
Öryggi kynbótamats eykst
með erfðamengisúrvali og
framfarirnar gerast hraðar þar sem
að ættliðabilið styttist verulega
og fer t.d. ættliðabil nautsfeðra
mögulega niður í 2 ár ef vel til tekst
en það er um 6-7 ár í dag. Talið er
að miðað við núverandi skipulag
geti þessi aðferð skilað verulegri
aukningu á erfðaframförum,
mismiklum eftir eiginleikum.
Framkvæmd verkefnisins felur í
sér aukinn kostnað en ávinningur
af erfðaframförunum verður
gríðarlegur. Þegar heildardæmið er
reiknað, ávinningur og kostnaður,
er talið að ávinningurinn nemi
um 40 milljónum króna á ári í
minnkuðum framleiðslukostnaði
fyrir mjólkuriðnaðinn í heild.
En íslenskar rannsóknir sýna
að aukning á öryggi kynbótamats
skilar sér ekki í gripum sem ekki
hafa verið arfgreindir og því er
nauðsynlegt að allir gripir sem á
að reikna erfðamengiskynbótamat
fyrir verði arfgreindir. Til að
viðhalda öryggi og marktækni
erfðamatsins er nauðsynlegt
að halda áfram að framkvæma
arfgerðargreiningar og því er
stefnt að því að arfgreina allar
ásettar kvígur.
Sýnatökur í höndum bænda
Stefnt er að því í upphafi nýs árs að
hefja sýnatökur úr öllum kvígum
og að bændur framkvæmi sýna-
tökuna um leið og kvígukálfar eru
einstaklingsmerktir. Gefn ar verða
út greinargóðar leið beiningar og
reynt verður að hafa framkvæmd-
ina sem einfaldasta fyrir bændur.
Við merk ingu á kvígum verða
notuð eyrnamerki með sýna-
tökuglösum sem verða merkt
sama númeri og eyrnamerkið. Box
ætluð til að safna sýnum í verða
send til bænda bráðlega. Boxin
á að festa upp í mjólkurhúsi þar
sem að mjólkurbílstjórar munu
safna sýnunum um leið og þeir
ná í mjólk á kúabú landsins og
koma þeim svo áfram í arfgerðar-
greiningu.
Við stöndum á spennandi
tímamótum en erfðamengisúrval
er eitthvert stærsta framfarastökk
sem íslensk nautgriparækt mun
taka. Ég gleðst mjög yfir að
verkefnið sé loks að verða að
veruleika en öll greinin hefur unnið
saman að verkefninu; bændur,
RML, fagráð í nautgriparækt,
LK, BÍ og mjólkuriðnaðurinn.
Nú megum við bændur ekkert
gefa eftir.
Hækkum rána
Ávinningurinn verður meiri því
betri sem þátttakan verður. Til
þess að hámarka árangur nýs
kynbótaskipulags þurfum við að
bæta okkur á fleiri vígstöðum,
auka þarf notkun sæðinga með því
að minnka heimanautanotkun og
bæta má þátttöku í skýrsluhaldi.
Ég hvet alla kúabændur til að
taka þessum breytingum vel og
taka þátt í sýnatöku. Framfarir
mjólkurframleiðslunnar hafa
verið miklar á Íslandi undanfarin
ár en fljótlega fáum við nýtt
verkfæri í hendurnar sem gerir
okkur kleift að sækja lengra
í kynbótaframförum íslenska
kúastofnsins. Ef allir leggja hönd á
plóg getum við farið að segja þetta
gott í hástökkinu, hækkað rána og
farið að reyna við stangastökk í
íslensku kynbótastarfi um leið og
við fáum verkfærið í hendurnar.
Herdís Magna Gunnarsdóttir
formaður kúabænda
Hækkum rána í íslensku
kynbótastarfi
Smáauglýsingar 56-30-300
Herdís Magna Gunnarsdóttir.
Í Símonarskógi verður fyrsti „Súrefnisskógurinn“ en þar er ætlunin að rækta á að minnsta kosti 20 hekturum lands.
Þar mun verða jöfn blanda af sitkagreni og alaskaösp.
Súrefni nýtt fyrirtæki
í kolefnisjöfnun
Í Símonarskógi verður fyrsti
„Súrefnisskógurinn“ en þar
verður ræktað á að minnsta kosti
20 hekturum lands. „Markmið
okkar er að efla gróðurlendi
jarðarinnar, græða landið
og binda í leiðinni kolefni,“
segir Egill Örn Magnússon,
kynningarstjóri Súrefnis, í
fréttatilkynningu frá félaginu.
„Símonarskógur er skóg-
ur sem Símon Oddgeirsson í
Dalsseli undir Eyjafjöllum færði
Skógræktinni að gjöf árið 2018.
Símon lést í hárri elli á síðasta ári
en Símonarskógur er við þjóðveg
1 rétt vestan Markarfljóts. Samstarf
Skógræktarinnar við Súrefni hjálp-
ar til við að ljúka verki Símonar
með myndarlegum hætti,“ segir
Egill. Súrefnisskógarnir sem hann
nefnir svo, munu koma til með
að vera jöfn blanda af sitkagreni
og alaskaösp.
Aukið magn
gróðurhúsalofttegunda
áhyggjuefni
Aukið magn gróðurhúsalofttegunda
í andrúmsloftinu er mikið áhyggju-
efni enda veldur það hlýnun í neðri
lögum andrúmsloftsins og eru af-
leiðingarnar afar alvarlegar, meðal
annars stórfelld bráðnun jökla.
„Hugmyndafræði okkar og stefna
snýst um að nýta þann aflgjafa
sem öflug kolefnisbinding með
skógrækt er og gera viðskipta-
vinum okkar kleift að nýta hana
til ábyrgrar kolefnisjöfnunar, bæði
fyrir fyrirtæki og einstaklinga.“
Grænt bókhald æ mikilvægara
„Mikil gróska er í þessum iðnaði
og fyrirtæki vilja í auknum mæli
hefja ferli kolefnisjöfnunar á
kolefnisspori sinnar starfsemi.
Grænt bókhald fyrirtækja verður
æ mikilvægara og hefur ríkisstjórn
Íslands lýst yfir að Ísland verði
kolefnishlutlaust land fyrir árið
2040. Súrefni kolefnisjöfnun getur
hjálpað lögaðilum að taka réttu
skrefin. Í samstarfi við ReSource
verkfræðistofu komum við til með
að geta boðið okkar viðskiptavinum
upp á heildstæða lausn, allt frá
útreikningi til bindingar.”
Engar skyndilausnir eru til
„Í kolefnisjöfnun sem bera
raunverulegan árangur eru
engar skyndilausnir til. Að
hefja ferli kolefnisjöfnunar
er framtíðarfjárfesting. Öll
gróðursetning og kolefnisbinding
sem Súrefni selur verður að trjám
sem gróðursett verða, komin ofan í
jörðina og byrjuð að hreinsa loftið á
innan við tveimur árum frá kaupum.
Eftir örfá ár geta
þessi tré farið að
gefa af sér það sem
kallast „kolefnisein-
ingar í bið“, en það
er eins konar loforð
um að tíu árum frá
gróðursetningu er
þessi skógur byrj-
aður að gefa af sér
kolefniseiningar sem hægt er að nýta
í grænu bókhaldi. Það stærsta sem
tefur fyrir bindingu í skóginum er
að bíða með ræktunina. Við hvetj-
um því alla til að byrja sem fyrst,“
segir Egill.
Samningur við Hringrás
og HP Gáma
Súrefni hefur þegar gert samninga
við ýmsar gerðir af rekstri og þar
er samningur við Hringrás og HP
Gáma, sem gerður var í nóvember
síðastliðinn, einna stærstur.
„Hringrás og HP Gámar skrifuðu
undir 5 ára samning og munum við
koma til með að kolefnisbinda alla
starfsemi bifreiða- og vélarflota fyr-
irtækisins,“ segir Egill.
Súrefni styðst við vottunarferli
kolefnisbindingar með skógrækt
samkvæmt gæðakerfinu Skógar-
kolefni og vinnur í nánu samstarfi
við Skógræktina.
„Reglulegar vísindalegar mæl-
ingar á skógrækt hérlendis undan-
farna áratugi gerir
okkur kleift að spá
með áreiðanleg-
um hætti fyrir um
væntanlega kolefn-
isbindingu í nýskóg-
rækt á Íslandi. Stefnt
verður síðan á að allir
þættir ferlisins verði
teknir út og vottaðir
af alþjóðlegum vottunaraðila til að
tryggja gæðin.
Skógurinn skal standa í að
minnsta kosti 50 ár en í öllum
áætlunum Skógræktarinnar er
gert ráð fyrir að skógur verði til
frambúðar þar sem hann er á annað
borð ræktaður. Stefnt er á að öll
verkefni Súrefnis verða skráð í
nýstofnaða Loftslagsskrá Íslands
(ICR) og að úr þeim verði til vottaðar
kolefniseiningar,“ segir Egill að
lokum. Á vef Súrefnis, surefni.is er
hægt að nálgast frekari upplýsingar
um málið. /HKr.
Egill Örn Magnússon, kynningarstjóri Súrefnis. Mynd / Súrefni