Bændablaðið - 13.01.2022, Qupperneq 12

Bændablaðið | Fimmtudagur 13. janúar 202212
Vigdís Hӓsler, framkvæmdastjóri
Bændasamtakanna, og Garðar H.
Guðjónsson, framkvæmdastjóri
Eldvarnabandalagsins, hafa
undirritað samstarfssamning um
að efla eldvarnir í landbúnaði.
Samstarfið nær til eldvarna á
heimilum félagsmanna BÍ, eldvarna
í úti- og gripahúsum, gróðurhúsum
og öðrum mannvirkjum sem
tengjast búrekstri ásamt varna gegn
gróðureldum. Samkomulagið gildir
til loka árs 2022.
Ráðist í margs konar aðgerðir
Í samkomulaginu felast ýmsar
aðgerðir til að ná sem best til
félagsmanna Bændasamtakanna
og tryggja um leið að eldvarnir í
sveitum landsins verði eins og best
verður á kosið. Helstu aðgerðir eru
eftirfarandi:
• Aðilar senda öllum félags-
mönnum BÍ sameiginlegt bréf
um mikilvægi þess að tryggja
góðar eldvarnir á búi og
heimili. Í bréfinu verður gerð
grein fyrir helstu niðurstöðum
könnunar á eldvörnum í
dreifbýli sem Gallup gerði fyrir
Eldvarnabandalagið. Bréfinu
fylgir fræðsluefni um eldvarnir.
• Aðilar útbúa reglulega greinar
um eldvarnir til birtingar í
viðeigandi fjölmiðlum og koma
upplýsingum um eldvarnir á
framfæri með öðrum hætti.
• Kannaður verður af beggja
hálfu möguleiki á að fjármagna
gerð og birtingu auglýsinga um
eldvarnir og mikilvægi þeirra.
• Aðilar kanna hvort bæta megi
fræðslu um eldvarnir og öryggi
í LbhÍ, meðal annars með
endurmenntunarnámskeiði.
• Aðilar vinna saman að því að
halda fræðsluerindi um eldvarnir
á vettvangi búnaðarsambanda
og í gegnum streymi. Útbúið
verður staðlað og hæfilega langt
erindi í þessu skyni. Óskað
verður eftir samstarfi við Félag
slökkviliðsstjóra um þátttöku.
• Kannaðir verða möguleikar
á að söluaðilar viðurkennds
eldvarnabúnaðar veiti félags-
mönnum BÍ hagstæð kjör
í tengslum við samstarfið
og verður athygli þeirra þá
sérstaklega vakin á því.
• Tekið verður tillit til eldvarna
í s tefnumótunarvinnu
Bændasamtakanna.
• Aðrar hugsanlegar aðgerðir sem
aðilar ákveða sameiginlega að
ráðast í á samningstímanum auk
þeirra sem að framan greinir.
/ehg
Valgeir Bergmann, framkvæmdastjóri Vaðlaheiðarganga. Mynd / MÞÞ
Kostnaður við að fjölga neyðarstöðvum í
Vaðlaheiðargöngum yfir 10 milljónir króna
– Ný reglugerð gerir ráð fyrir150 metra bili milli neyðarstöðva í nýjum göngum
Kostnaður við að setja upp nýjar
neyðarstöðvar í Vaðlaheiða r­
göng um nemur 10 til 15 millj ­
ónum króna. Í reglugerð um
öryggis kröfur fyrir jarðgöng frá
því 2021 er gerð krafa um að 150
metrar séu á milli neyðarstöðva
í jarðgöngum. Undantekningar
eru hvað varðar jarðgöng sem
fyrir eru og í jarðgöngum utan
samevrópska vegakerfisins sem
tekin voru í notkun frá maí 2006
fram að ársbyrjun í fyrra og eru
með neyðarstöðvar með ekki
meira bili en 250 metrum og að í
þeim sé farsímasamband.
Reglugerðin sem um ræðir byggir
á Evrópusambandsreglugerð en
Samgöngustofa hefur eftirlit með
því að reglugerðinni sé framfylgt.
Unnið hefur verið að því
undanfarnar vikur að fjölga neyðar-
stöðvum í Vaðlaheiðargöngum til
að unnt sé að uppfylla kröfurnar.
Alls verða 60 neyðarstöðvar í
göngunum eftir að framkvæmdum
við uppsetningu viðbótarstöðvanna
lýkur í febrúar. Í hverri neyðarstöð er
beintengdur sími til Neyðarlínunnar
og tvö slökkvitæki. Símarnir verða
því 60 talsins og slökkvitækin 120.
Algengara að grípa til eigin síma
Valgeir Bergmann, framkvæmda-
stjóri Vaðlaheiðarganga, segir
fuðulegt að ekki sé gerð krafa um
að í öllum jarðgöngum sé GSM
samband, sama hvort þau séu ný
eða gömul, né heldur almennt í öllu
vegakerfinu. Fjölgun neyðarsíma í
göngunum sé gott dæmi um óþarfa
peningaeyðslu. Fjarskiptasamband
fyrir GSM síma sé í öllum
göngunum. Algengara og eðlilegra
sé að fólk grípi til eigin síma til að
hringja inn til Neyðarlínu komi upp
neyðartilfelli heldur en að hlaupa að
næsta síma með snúru. Bendir hann
á að við suma vegakafla á Íslandi sé
á sama tíma ekki hægt að hringja
vegna sambandsleysis, sumir þeirra
teljist jafnvel til hættulegustu vega
á Íslandi, m.a. við Ísafjarðardjúpið.
„Á þeim slóðum er ekki einu sinni
verið að koma upp sambærilegum
neyðarstöðvum og í göngunum, þar
sem til dæmis væri NMT sími eða
gervihnattasími á standi sem hægt
væri að nota í neyð, en slíkt þekkist
víða erlendis,“ segir hann.
Aldrei verið notaðir til að
tilkynna um neyðarástand
Eftir að búið er að bæta neyðar-
stöðvum við í göngunum verða 125
metrar á milli þeirra, en var áður
um 250 metrar. „Þetta verkefni
hefur unnist vel og við gerum
ráð fyrir að búið verði að tengja
alla síma við rafmagn í febrúar,“
segir hann en einnig þarf að setja
upp skilti ofan við neyðarsímana.
GSM-símsamband er alls staðar
í Vaðlaheiðargöngum að sögn
Valgeirs. „Í þau þrjú ár sem göngin
hafa verið opin fyrir almennri
umferð hafa neyðarsímarnir aldrei,
mér vitanlega, verið notaðir til
að hringja inn neyðarástand til
Neyðarlínunnar. Erlendir ferðamenn
hafa í nokkur skipti tekið upp
tólið og hringt úr þessum símum
til Neyðarlínunnar til að spyrja
hvar eigi að borga vegtollinn, en
neyðarsímaklefar í útskotum og utan
ganganna minna svolítið á rauðu
bresku símaklefana,“ segir hann.
Vinna við Almannaskarðsgöng
hefst í vetur eða vor
G. Pétur Matthíasson, upplýsinga-
fulltrúi Vegagerðarinnar, segir
að einungs þurfi að bregðast við
vegna fjölgunar neyðarstöðva í
Almannaskarðsgöngum. Þar er
millibil milli neyðarstöðva um 340
metrar, en má mest vera 250 metrar.
Einnig þurfi að skipta út í þeim
göngum núverandi neyðarsímum
og neyðarsímaskápum því þeir
séu úreltir. „Það er
búið að kaupa síma
og símaskápa en eftir
er að setja þá upp
og þá þarf einnig að
leggja ljósleiðara að
göngunum,“ segir hann.
Fyrirhugað er að fara í
þetta verkefni í vetur
eða vor.
Pétur segir að önnur
göng Vegagerðarinnar
uppfylli kröfur um bil
milli neyðarstöðva.
Einungis er gerð krafa
um 150 metra millibil
milli stöðva í nýjum
göngum en þegar verið
er að uppfæra eldri
göng má bilið vera 250
metrar. Hann bendir
á að farsímanotkun
sé mjög almenn og
því hafi uppsetning
GSM-sambands verið
talið mikilvægara en
uppsetning neyðarsíma
í jarðgöngum, enda
væru þeir lítið ef
nokkuð notaðir. /MÞÞ
Unnið hefur verið við það síðustu vikur að koma upp fleiri neyðarstöðvum í
Vaðlaheiðargöngum, alls verða 60 símar til taks í gögnunum en hér er verið
að setja þá saman.
Neyðarstöðvar í Vaðlaheiðargöngum verða með
125 metra millibili eftir að verkefni við fjölgun
þeirra lýkur í febrúar.
Vigdís Hӓsler, framkvæmdastjóri Bændasamtakanna, og Garðar H. Guð-
jónsson, framkvæmdastjóri Eldvarnabandalagsins. Mynd / ehg
Samkomulag um að efla
eldvarnir í landbúnaði
Leitin að verndandi arfgerðum gegn riðu:
Tvær kindur fundust til viðbótar
Þann 7. janúar var staðfest að
tvær kindur hefðu fundist til við­
bótar með hina verndandi arfgerð
gegn riðu, sem leitað hefur verið
að í alþjóðlegu verkefni hér á
Íslandi sem staðið hefur yfir frá
síðasta vori.
Að sögn Karólínu Elísabetardóttur,
bónda í Hvammshlíð í Skagabyggð,
sem er með verkefnastjórn yfir
leitinni, er um breytileika að ræða
sem nefndur er „T137“ og hefur
reynst fullkomlega verndandi í
umfangsmiklum rannsóknum á
Ítalíu. Hann er mjög sjaldgæfur
hér á landi. „Önnur kindin tilheyrir
hjörðinni á Sveinsstöðum í Austur-
Húnavatnssýslu – eins og fyrstu
tvær kindurnar sem fundust með
breytileikann. Sú heitir Tignarleg,
er fædd 2014 og með sameiginlegan
forföður og hinar, Trú og Tryggð, en
ekki náskyld þeim. Hin kindin fannst
á Austurlandi, á bænum Straumi í
Hróarstungu,“ segir Karólína.
Móbotna ferhyrnd
„Guðfinna Harpa Árnadóttir,
formaður Landssamtaka sauðfjár-
bænda og bóndi á Straumi, tók sýni á
bænum og víðar í þessum landshluta
á vegum rannsóknarinnar sem ég,
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins
og Keldur standa að,“ segir Karólína.
„Kindin á Straumi heitir
Mó botna, fædd 2015, er ferhyrnd og
óskyld hinum ánum. Það skemmir
nú ekki fyrir að hún er ferhyrnd,
en ferhyrndar kindur eru ekki mjög
algengar og tiltölulega margar urðu
niðurskurði að bráð haustið 2020,“
bætir hún við.
„Það er verulega ánægjulegt að
fundist hafi fleiri kindur með þennan
breytileika,“ segir Eyþór Einarsson
hjá Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðar-
ins, sem er einn forsvarsmanna rann-
sóknarinnar. „Sérstaklega er dýr-
mætt að finna einstakling af öðrum
uppruna en Sveinsstaðakindurnar.
Það gefur von um að breytileikinn
finnist víðar í stofninum, en það er
mikilvægt með tilliti til erfðafjöl-
breytileika að geta sótt þennan efni-
við í fleiri uppsprettur.
Það er frábært að fá þessar fréttir
núna þegar fram undan er stórátak
í arfgerðagreiningum – þetta blæs
okkur byr í brjóst og gefur tilefni
til að vona að við finnum eitthvað
meira spennandi,“ segir Eyþór.
/smh
Móbotna frá Straumi. Mynd / GHÁ
Tignarleg frá Sveinsstöðum.
Mynd / ISJ
FRÉTTIR