Andvari - 01.01.2012, Qupperneq 20

18
ÁRNI HEIMIR INGÓLFSSON
ANDVARI
Schönberg árið 1912. Hann hafði yfirgefið Þýskaland í mótmælaskyni
við nasista og stóð fyrir námskeiði sumarið 1934 sem bar heitið
„Deuxiéme Session d’Etudes de Hermann Scherchen“. Fáar heimildir
eru til um dvöl Róberts í París, en þó er vitað að hann stjórnaði fjórðu
sinfóníu Beethovens í tengslum við námskeiðið og stóð þar í fyrsta sinn
á stjórnandapalli á opinberum tónleikum.17
Næst hélt Róbert til Kaupmannahafnar og naut þar vináttu föður
síns við Lis Jacobsen norrænufræðing í Höfn; hún var sjálf af
gyðinglegu ætterni og neyddist nokkrum árum síðar til að flýja til
Svíþjóðar. Nú tók hún unga manninn upp á arma sína, veitti honum
húsaskjól, kynnti hann fyrir málsmetandi músíkfólki og opnaði
honum dyr hvað varðaði tónleikahald. I Kaupmannahöfn hafði
Róbert gert sér vonir um að fá starf sem stjórnandi Útvarpskórsins,
en úr því varð þó ekki. Tónlistin í dagskrá útvarpsins var skorin
niður um þessar mundir og starfinu breytt, auk þess sem nú var orðið
vandkvæðum bundið fyrir útlendinga að fá störf í Danmörku. Þó
tókst Róbert að setja á laggirnar röð þrennra tónleika í hinum merka
sal Ny Carlsberg Glyptotek með ungri og áhugasamri hljómsveit,
Det unge Tonekunstnerselskabs Orkester. Tónleikarnir fóru fram
snemma árs 1935 og var þar rakin saga hljómsveitartónlistar á 17. og
18. öld eins og yfirskriftin gaf til kynna: „Fra barok til klassik: Tre
historiske Musikaftener“. Þetta ferðalag í tónum spannaði stórt svæði
bæði í tíma og rúmi, hófst með brautryðjendaverkum eftir Corelli
og Vivaldi en lauk með sinfóníu nr. 2 eftir Beethoven sem markaði
tímamót heilli öld síðar. Verkefnavalið var þaulhugsað enda hafði
Róbert sjálfur setið löngum stundum á Konungsbókhlöðu við að velja
tónlistina og skrifa út hljómsveitarraddir að verkum sem annars voru
illfáanleg. Stjórnandinn leitaðist við að fylgja nýjustu kenningum um
flutning gamallar tónlistar, hafði hljómsveitina fámenna og stýrði frá
sembalnum þegar slíkt átti við.
Tónleikarnir fengu ýtarlega kynningu í dönskum blöðum. Kannski
hefur Lis Jacobsen beitt áhrifum sínum á bak við tjöldin, en einnig
hafði það sín áhrif að nokkru fyrr hafði tónleikahald verið aflagt
í sal Glyptoteksins og því þótti tíðindum sæta að þar mætti aftur
músísera.18 A síðum dagblaða birtist hvert viðtalið á fætur öðru við
unga Berlínarbúann og blaðamenn luku lofsorði á hæfileika hans og
menntun. En væntingarnar reyndust of miklar, því að þrátt fyrir húsfylli
og almenna hrifningu tónleikagesta voru viðtökur gagnrýnenda æði