Andvari - 01.01.2012, Side 143

ANDVARI
DOKAÐ VIÐ EFTIR DICKENS
141
fram að þýtt sé úr ensku, en enskukunnátta var langtum sjaldgæfari á íslandi
þá en síðar átti eftir að verða raunin. Sögunni fylgir stutt kynning á Dickens
og verkum hans (18. hefti). Ef marka má þá kynningu er hugtakið „skáldsaga"
ekki enn komið í almenna notkun á íslensku um 1860, því að skáldsögur
Dickens eru kallaðar „skáldlegar sögur og ritgjörðir"; m.a. er drepið á „rit-
gjörð þá, er heitir Bleakhousé\
Þriðja sagan eftir Dickens á íslensku - eftir því sem ég kemst næst -
birtist í tímaritinu Norðurfara á Akureyri 1885 og sú fjórða birtist 1888 í
Lögbergi sem út kom í Winnipeg. Þetta er raunar merkilegt tímabil í sögu
íslenskrar bóka- og tímaritaútgáfu, því að hún er þá um hríð stunduð í þrem-
ur löndum í senn og það endurspeglast í íslenskum Dickensþýðingum: þær
birtast í Kaupmannahöfn, í Winnipeg og á Islandi. I Lögbergi birtist þýð-
ing á fyrsta hluta áðurnefnds pistlasafns um bæinn Mudfog („Stjórnarstörf
Mr. Tuirumbles"). Olafur F. Hjartar telur líklegt að ritstjóri Lögbergs, Einar
Hjörleifsson Kvaran, hafi sjálfur þýtt verkið, sem hefst svo á íslensku:
Mudfog er viðkunnanlegur bær - merkilega viðkunnanlegur bær; það stendur í Ijómandi
fallegri kvos, öðrumegin við á eina, og frá þeirri á fær Mudfog viðfeldinn ilm of biki,
tjöru, kolum og kaðlagarni. flögrandi fólk með vaxdúkshöttum, dáindis stöðugar
heimsóknir af drukknum sjómönnum og fjöldamörg önnur sjávarhlunnindi. Það er
töluvert af vatni kringum Mudfog, og þó er það ekki beinlínis bær fyrir böð heldur. Vatn
er meinlega einþykk höfuðskepna, þegar bezt lætur, og í Mudfog er það það sérstaklega.
Á veturna kemur það vætlandi ofan strætin og steypir sér yfir akrana - ryðst enda inn
í sjálfa kjallarana og eldhúsin í íbúðarhúsunum með óhóflegri eyðslusemi sem menn
gætu vel verið án; en í sumarhitanum vill það fyrir hvern mun þorna upp og verða
grænt; og þó að græni liturinn sé allra bezti litur í sinni röð, einkum á grasi, þá fer hann
sannarlega ekki vel á vatni; og því verður ekki neitað að yndisleikur Mudfogs minnkar
heldur einmitt við það, að þessu skuli vera svona varið, þó lítið sé. Mudfog er heilnæmur
staður- mjög heilnæmur; - rakasamur, ef til vill, en ekkert verri fyrir það, það er hreinn
misskilningur að halda að raki sé óhollur; plöntur þrífast best í raka, og hvers vegna
ættu þá ekki menn að gera það? íbúum Mudfogs ber öllum saman um það, að það sé
ekki til betra kyn manna á öllum jarðarhnettinum en þar; þar höfum vér þegar óræka
og sanna mótbáru móti þessari villu, sem almenningur veður í. Vér könnumst þá við
það, að Mudfog er rakasamur bær, en vér tökum það skýrt fram að hann er heilnæmur.
Síðan er nánar vikið að fegurð Mudfog-bæjar, m.a. í húsagerðarlist. Um ráð-
húsið segir að það sé „eitt það fegursta sýnishorn af hreysagerðarlist, sem enn
er til; þar er sameinaður stíllinn á svínastíu og tegarðs-kassa, og það er óvanaleg
fegurð í einfeldninni á fyrirkomulaginu.“ Þar blikar ljós í gluggum, sem „minnti
íbúa Mudfog-bæjar á, að þeirra litli löggjafa-hópur væri að gaufa saman, langt
burtu í náttmyrkrinu, fyrir velferð landsins, líkt og annar stærri og nafntog-
aðri hópur sömu tegundar, sem er töluvert hávaðasamari, en ekki lifandi vit-
und djúphyggnari.“12 Sú stærri samkoma sem hér er vísað til er vitaskuld sjálft