Bændablaðið - 17.11.2022, Blaðsíða 33

33Bændablaðið | Fimmtudagur 17. nóvember 2022
Afköstin hafa einnig áhrif á
kjörin. Því verðskráin miðar við
fjölda, ekki tíma. Kaupið er, að
sögn kvennanna, alls ekki slæmt
fyrir færa einstaklinga. Því ásamt
því að geta ferðast víða, kynnst
áhugaverðu fólki um allan heim þá
hefur starfsvettvangurinn þann kost
að geta gefið vel í aðra hönd.
„Ef þú ert að rýja þetta yfir 200
kindur á dag, þá eru ansi fá störf
sem gefa jafngott tímakaup. En fyrir
kaupið þarftu hins vegar að leggja
mjög mikið á þig,“ segir Marie.
Starfið er skiljanlega krefjandi
á líkamann. Marie nefnir að það
sé nokkuð eðlilegt að vera að rýja
í 8 tíma á dag, alla daga, meira og
minna í 3–4 mánuði í senn. Enda
eru konurnar allar grjótharðar af sér
og huga auk þess vel að heilsunni,
bæði mataræði og þjálfun líkamans.
En fyrst og síðast er mikilvægt að
kunna til verks, læra að beita sér rétt
og hafa tæknilega þekkingu.
„Eftir því sem þú verður færari í
faginu þá lærir þú einnig að takast á
við álagið og beita þér þannig að þú
farir ekki að þolmörkum líkamans.
Þetta verður í reynd auðveldara með
tímanum.“
Gott hugarfar er þó sá eigin-
leiki sem þær nefna sem þann
mikilvægasta sem góður rúnings-
maður þarf að hafa til brunns að
bera. „Verkefnið er afar tæknilegt
og þú þarft vera þolinmóð til að
þróa færnina. Þú þarft líka að búa
að seiglu og geta haldið áfram þegar
á reynir en um leið að vera alltaf
rólegur kringum skepnurnar,“ segir
Marie.
Jafnræði í faginu
Þótt konur séu í hrópandi minnihluta
rúningsmanna í heiminum hafa þær
lengi sinnt störfunum samhliða
körlum.
„Það ríkir jafnræði í faginu, við
rýjum við hlið karla bæði í vinnu
og keppum gegn þeim. Við njótum
sömu virðingar og mætum sama
viðhorfi og fáum alveg sömu laun
og karlarnir. En það er vegna forvera
okkar, kvenna í Nýja-Sjálandi og
Ástralíu, sem mættu miklu meira
mótlæti en við gerum. Þær ruddu
brautina og gerðu það að verkum að
við stöndum hér í dag,“ segir Marie.
Pauline býr og starfar í Manitoba-
fylki Kanada. Hún segir sem dæmi
að þar starfi tólf rúningsmenn og
helmingur þeirra séu konur.
„Þetta er spurning um að hafa
úthald og seiglu og ég held að
konur geti oft verið harðari af sér
hugarfarslega – við erum jafnvel
með hærri sársaukaþröskuld,“ segir
Marie.
Ólíkir búskaparhættir
Heima í Kent á Bretlandi er Marie
sauðfjárbóndi með um 350 ær. Hún
hefur fækkað talsvert í hjörðinni
undanfarin tvö ár vegna anna við
rúning. Hún rekur verktakafyrirtæki
kringum starfsemina, ferðast
um sveitirnar í kring með
vinnuaðstöðuna á kerru. Ekki er
óalgengt að hún komi við á 2–3
býlum á dag.
Pauline er alin upp á sauðfjárbúi
en stundar engan búskap í dag.
Megininnkoma hennar kemur til
vegna rúnings í Manitoba í Kanada
og hefur hún þar nóg að gera. Hún
segist aðallega ferðast út fyrir
Kanada í nafni ævintýra.
Íslenskur sauðfjárbúskapur
horfir við þeim stöllum sem afar
hefðbundinn eða gamalgróinn. Í
meginatriðum er búskaparárið öfugt
við það sem Marie þekkir. „Hér
ganga kindurnar úti yfir sumartímann
þannig að bóndinn varla sér þær.
Á meðan er búskapurinn afar
mannaflsfrekur á veturna, þegar
skepnurnar eru inni. Því er eiginlega
öfugt farið heima þar sem sumrin og
haustin eru álagstímar en veturnir
rólegri enda kindurnar úti allt árið
um kring.“
Pauline segir að upplag
sauðfjár búskapar í Kanada sé jafn
fjölbreytt og bændurnir eru margir.
Sauðburðurinn geti átt sér stað á
mismunandi tímum árs, um þrír
burðir á tveimur árum. Þá fari slátrun
fram allan ársins hring. Hægt er að
halda tugi ólíkra búfjárkynja eftir
áherslum í búskapi og afurðum.
Stoltar að skrifa sig
inn í arfleifðina
„Við vorum að ræða innblásturinn
í morgun,“ segir Pauline. „Við
gerðum örugglega báðar atlögu
að heimsmeti því við urðum fyrir
áhrifum af forverum okkar. Við
vildum láta að okkur kveða, setja
okkur stór markmið og höfðum trú
á okkur, unnum að þeim af atorku
og náðum svo markmiðum okkar.“
Marie segir að þessi afrek veki
athygli á faginu sem almennt er ekki
á allra vitorði. „Það er frekar svalt að
hafa skrifað sig inn í arfleifðina að
vissu leyti. Ef við höfum veitt öðrum
innblástur þá er það út af fyrir sig
ákveðið afrek. Vonandi hefur það
góð áhrif á fagið.“
Þær segjast fastlega gera ráð fyrir
að heimsmet þeirra verði slegin í
janúar á næsta ári og telja það
spennandi og jákvætt. Þær eru þó
alls ekki af baki dottnar og segjast
munu halda áfram að taka þátt í
keppnum og áskorunum svo lengi
sem þær starfi sem rúningskonur.
„Þetta er ástríða mín. Hún fór
með mig í þetta furðulega ferðalag.
Ég gæti ekki verið glaðari með að
fá að lifa í ástríðunni minni,“ segir
Pauline.
Marie segist vonast til að geta
haldið áfram að heimsækja Ísland,
enda sé hún farin að gera sig
afskaplega heimakomna hér ár hvert.
„Ég einfaldlega dýrka Ísland;
fólkið, landslagið, gestrisnina, heitu
pottana, norðurljósin og rúninginn –
enda kann ég að meta áskoranir.“
Marie, Heiða og Pauline eftir rúning á Fornustekkum í Hornafirði. Þar rúðu þær 530 kindur og systkinin Bjarni, Skúli
og Ásthildur Magnúsarbörn voru til þjónustu reiðubúin og tóku frá þeim ullina allan tímann. Mynd / Jo Dyson
Heima í Kent ferðast Marie um sveitirnar í kring með vinnuaðstöðu sína á
kerru sem gerir verkið nokkuð kerfisbundið.
Stund milli stríða hjá vinkonunum á Gróustöðum. Takið eftir fótabúnaðinum
sem eru sértækar mokkasíur fyrir rúningsmenn.
BÆNDUR ERU FREMSTIR Í ENDURVINNSLU
Fyrsta skref við endurvinnslu á heyrúlluplasti er að huga að
gæðum þess til endurvinnslu við kaup. Þar skiptir litaval máli.
Eftir notkun þarf að ganga vel um heyrúlluplastið og sundur-
greina það frá öðrum úrgangi. Minnka umfang þess og gæta
að geymslu fyrir hirðu.
Þessi fyrstu skref við meðhöndlun skipta miklu máli við
endurvinnslu á heyrúlluplasti.
Hringrásarhagkerfið byrjar á þínu býli.