Bændablaðið - 17.11.2022, Blaðsíða 35

35Bændablaðið | Fimmtudagur 17. nóvember 2022
Skömmu eftir miðja nítjándu öld
lýsti Alfred Russel Wallace, sem var
samtímamaður Charles Darwin,
óvenjustórri flugu sem hann fann
á eyjunni Bacan sem tilheyrir
Maluku-eyjaklasa Indónesíu.
Vallance varðveitti eitt kvenkyns-
eintak og lýsti því sem óvenju stórri
svartri og vespulíku skordýri með
stóra og sterklega kjálka eins og
hjartarbjalla. Paddan, sem hlaut heitið
risa byflug Wallace, Megachile pluto,
er fjórum sinnum stærri en venjuleg
humla og með allt að 64 millimetra
vænghaf.
Lengi von á einum
Lítið fór fyrir flugunni eftir að
Wallace lýsti henni og rúm öld leið
þar til henni var lýst aftur.
Árið 1981 fannst eitt bú ekki
langt frá staðnum sem Wallace fann
fluguna sem hann greindi en síðan
hvarf hún af sjónarsviðinu. Jafnvel
var talið að tegundin væri útdauð
í kjölfar skógareyðingar vegna
ræktunar olíupálma.
Svo skaut flugunni upp aftur þegar
tvö dauð eintök af henni fundust á
safni í Hollandi og hafði þeim verið
safnað 1991. Sama ár voru svo tvö
dauð eintök boðin söfnurum til sölu.
Fréttirnar um dauðu eintökin
þóttu bæði góðar og slæmar. Það
var jákvætt að paddan hafði fundist
árið 1991 en neikvætt að öll eintökin
voru dauð.
Bú finnst
Árið 2019 var gerður út leiðangur til
að finna fluguna og eftir að hafa sýnt
innfæddum mynd af henni leiddu þeir
leiðangursmennina að búi skammt
frá þorpinu. Fljótlega kom í ljós að
innfæddir höfðu alltaf vitað af henni
enda ekki auðvelt að verða ekki var
við hana vegna stærðarinnar. Heiti
hennar á máli innfæddra er raja ofu,
eða flugnahöfðinginn.
Safnarar greiða hátt verð
Eftir að búið fannst hafa
skordýrasafnarar boðið hátt verð
í eintök af heillegum flugum enda
er hún á lista yfir tegundir í bráðri
útrýmingarhættu. Að minnsta kosti
eitt eintak af henni hefur verið selt
fyrir jafngildi einnar og hálfrar
milljónar króna. /VH
Eintakið sem Wallace fann um miðja nítjándu öld.
Mynd / zoologicallyobsessed.com
Undur náttúrunnar:
Fljúgandi bolabítur
Við Norðurlandsveg - 560 VarmahlíðSími: 453 8888 - Opið virka daga kl. 9-17
Ertu tilbúinn í veturinn?
Allt fyrir útiveruna og margt margt fleira!velaval.is
alltaf opin!
Redback reiðskórnir
eru komnir aftur!
Sendum
um land
allt!
KLETTUR / SALA OG ÞJÓNUSTA / KLETTAGARÐAR 8-10
104 REYKJAVÍK / 590 5100 / klettur.is
HAGKVÆM DEKK FYRIR
ALVÖRU KRÖFUR
Þegar velja skal vinnuvéla- og landbúnaðardekk skipta gæði,
ending og áreiðanleiki höfuðmáli.
Maxam dekkin eru hagkvæmur kostur og
hafa reynst vel við krefjandi aðstæður.
Gerðu kröfur - hafðu samband við sölumenn okkar
í síma 590 5280 og kynntu þér kosti Maxam dekkjanna.
Víkurhvarfi 8 | 203 Kópavogi | S. 544 4656 | mhg.is
VETRARBÚNAÐUR
Salt- og sanddreifarar.
Amerísk gæðatæki sem endast.
Fornleifarannsóknir:
Frummenn vildu vel
steiktan fisk
Rannsóknir á beinaleifum
vatnakarfa sem fundust þar sem
í dag er Ísrael benda til að forfeður
okkar hafi eldað mat mun fyrr en
áður hefur verið talið.
Af leifunum sem fundust í fornu
eldstæði við stað þar sem áður var á
má ætla að Homo sapiens hafi fyrir
780 þúsund árum eldað fisk yfir
opnum eldi og að þeir hafi viljað
borða hann vel steiktan. Er það um
600 þúsund árum en áður hefur verið
talið.
Fornleifafræðingar hafa lengi
bitist um hvenær fornmenn fóru fyrst
að elda mat í stað þess að borða hann
hráan þar sem erfitt er að sanna hvort
eldstæði hafi verið notað til að elda
eða bara til að halda á sér hita.
/VH