Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2021, Qupperneq 9

3. tbl. 97. árg. 2021 | Tímarit hjúkrunarfræðinga 7
Arna Borg Einarsdóttir er hjúkrunarfræðingur
á Heilsugæslunni Seltjarnarnesi og
Vesturbæ. Hún hefur um árabil haldið utan
um sykursýkismóttökur á stöðinni en þar er
einnig boðið upp á lífsstílsráðgjöf. Arna er
einn af stofnendum nýlegrar fagdeildar innan
Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga sem sinnir
einstaklingum með sykursýki og er jafnframt
í stjórn Félags fagfólks um offitu. Auk þess er
Arna í þróunarhóp um heilsueflandi móttöku
innan heilsugæslunnar. Við heyrðum í Örnu og
fengum hana í viðtal.
Hvernig kom það til að þú fórst að vinna hjá
heilsugæslunni?
„Ég vissi frekar lítið um heilsugæsluna þegar ég
útskrifaðist úr hjúkrun fyrir 36 árum síðan og hafði
árin eftir útskrift engin áform um að vinna við
heilsugæslu, fannst það eiginlega vera fyrir þá sem
nenntu ekki að vinna á spítalanum. Það má segja að
það hafi verið fyrir hálfgerða tilviljun að ég byrjaði
að vinna innan heilsugæslunnar en hér er ég búin að
vera í 21 ár. Það var mjög áhugavert og í raun mikill
lærdómur fyrir mig að fara úr gjörgæsluumhverfi
spítalans inn í umhverfi þar sem unnið er að fyrsta
og annars stigs forvörnum, að reyna að hafa áhrif á
að fólk þrói ekki með sér sjúkdóma og kvilla. Sem
hjúkrunarfræðingur innan skólaheilsugæslunnar, en
ég starfaði lengi á þeim vettvangi, fannst mér mjög
áhugavert að vinna að forvörnum og fræðslu. Það er
skólaskylda og auðvelt að ná til allra barna í skólanum
með fræðslu sem hæfir aldri og þroska. Fræðsla innan
skólaheilsugæslunnar hefur verið í stöðugri þróun og
er aðgengileg skólahjúkrunarfræðingum um allt land.
Segja má að reynsla mín af skólaheilsugæslunni hafi
leitt mig út í meistaranám í lýðheilsufræðum sem ég
lauk frá Háskólann í Reykjavík árið 2009. Með því að
starfa náið með börnum á öllum aldri, foreldrum og
skólasamfélaginu áttar maður sig vel á hvaða áhrifaþættir
heilbrigðis skipta mestu máli, ekki síst þegar horft er til
framtíðar.“
Arna segir að sem heilbrigðisstarfsmaður innan
skólakerfisins hafi bakland hennar alltaf verið
heilsugæslan og samstarfsfólkið hennar þar. „Eftir að
ég færði mig úr skólaheilsugæslunni og kom alveg inn
á heilsugæslustöðina varð þróunin sú að ég tók að mér
að halda utan um hóp þeirra einstaklinga sem voru
greindir með sykursýki. Segja má að sykursýkismóttakan
hafi verið með því fyrsta sem heilsugæslan gerði í
þessum móttökum en þá var nú frekar langt í hugtakið
heilsueflandi móttaka. Vísindalegar rannsóknir höfðu
staðfest að ef við héldum vel utan um þennan tiltekna
hóp með reglulegum innköllunum og eftirliti þá myndi
fólki vegna betur. Þetta er samt frekar flókið þar sem fólk
með sykursýki finnur oft ekki mikið fyrir einkennum
sem eiga svo jafnvel eftir að ágerast og verða mjög
alvarleg. Það hefur verið áskorun að halda fólki við efni
en það má segja að galdurinn við heilsueflingu sé að
finna áhugahvötina hjá hverjum og einum. Finna út hvort
fólk sé tilbúið til að gera breytingar á sínum lífsstíl með
það að markmiði að bæta heilsuna og í framhaldi hvaða
breytingar. Þetta er ekki einfalt. Við þekkjum öll hvað það
getur verið erfitt að breyta til, jafnvel þó að við vitum að
það sé bráðnauðsynlegt,“ segir Arna.
Hvernig er heilsugæslan ólík annarri þjónustu
innan heilbrigðiskerfisins?
,,Heilsugæslan ætti að vera fyrsti viðkomustaður fólks
ef eitthvað bjátar á tengt heilsunni. Minni háttar slys,
veikindi og andleg vanlíðan eru dæmi um það. Eins og ég
nefndi áður er það einnig hlutverk heilsugæslunnar að sjá
um eftirlit og heilsueflingu í grunnskólum, mæðravernd
og í ung- og smábarnavernd. Hjúkrunarfræðingar sjá
að miklu leyti um þessa þjónustu í góðri samvinnu við
annað heilbrigðisstarfsfólk stöðvarinnar. Við erum með
öfluga hjúkrunamóttöku, þar sem við tökum á móti fólki
sem kemur inn á stöðina með ýmiss konar vandamál, auk
þess sem fólk hringir mikið til okkar og leitar ráða. Okkur
finnst við vera í góðu sambandi við fólkið á svæðinu,
erum aðgengileg og reynum að klára flest erindi innan
heilsugæslunnar eða koma þeim í farveg.“
„Það er óásættanlegt að fordómar í samfélaginu komi
í veg fyrir að foreldrar þiggi stuðning áður en vandinn
fer að hafa neikvæð áhrif á líkamlega og andlega heilsu
barnsins. Það þarf vitundarvakningu í samfélaginu til
að hægt sé að nálgast sjúkdóminn offitu eins og aðra
sjúkdóma.“
Viðtal