Úrval - 01.10.1955, Blaðsíða 18

16
ÚRVAL
nefni nokkur dæmi: faðir, sem
hefur yndi af sporti og útivist,
kærir sig ekki um að eiga son,
sem unir sér betur við lestur
og heimaföndur en fjallgöngur
og skíðaferðir; kyrrlát móðir
skelfist þegar tápmikil dóttir
hennar hagar sér eins og bald-
inn strákur; andlega sinnuðum
föður gremst við dóttur, sem
sýnir engan áhuga á lestri góðra
bókmennta, en er með óskiptan
hug við hænsnarækt og matar-
gerð. Já, vissulega er mannlegt,
að þessum foreldrum gremjist
— en gremjan má ekki bitna á
börnunum og eyðileggja gleði
þeirra yfir sjálfvöldum við-
fangsefnum, sem eru í samræmi
við eðli þeirra og hneigð.
En hvað þá um hlýðnina —
er hún gamaldags og úrelt
fyrirbrigði í uppeldinu? Nei.
Nokkur tiltekin boð og reglur
verða að gilda, annars yrði óþol-
andi á heimilinu bæði fyrir börn
og foreldra, og einnig fyrir
kennara þegar börnin koma í
skóla. Ákveðinn háttatíma á
kvöldin, matmálstíma og vissar
hreinlætisreglur verður að
rækja, svo og hirðusemi um
muni — allt þetta verður
að innræta börnunum meðan
þau eru ung, án margra
orða, seinna með skynsam-
legum fortölum. Læri barn-
ið ekki að laga sig eftir öðrum
á heimilinu, mun því reynast
örðugt að samlagast og vinna
með öðrum þegar út í lífið kem-
ur. En hlýðnin á ekki að vera
takmark í sjálfu sér, og við
megum ekki vera svo hrædd um
völd okkar, að við getum ekki
viðurkennt, ef okkur verður á
skyssa og breytt fyrirmælum
okkar.
Erfiðast við uppeldið er, að
maður verður að reyna að vera
börnum sínum til fyrirmyndar,
að maður verður að lifa eftir
þeim reglum og lærdómum, sem
maður innrætir börnunum. Allir
foreldrar vita, að þögult for-
dæmi hefur meiri áhrif en lang-
ar orðræður við matborðið. Að
ala upp barn er að ala upp sjálf-
an sig. Það er tilgangslaust að
tala um skaðsemi nikótínsins við
börnin, ef maður reykir sjálfur
eins og skorsteinn, og ef við
sitjum með brauðsneið í hend-
inni meðan við lesum framhalds-
söguna í dagblaðinu okkar, stoð-
ar lítt að segja við börnin, að
það sé ljótur vani að lesa með
matnum. Þó er þetta tiltölulega
auðvelt, þegar um er að ræða
hegðunarreglur eins og þessar.
Örðugra verður það þegar mál-
ið snertir sjálft eðli manns og
hátterni. Hve oft heyrir maður
ekki foreldra brýna raustina og
byrsta sig við barnið fyrir að
vera hávært, þegar það reiðist?
Og hvaða foreldrum hefur ekki
orðið það á að rífast í viður-
vist barna sinna, og ávíta börn-
in skömmu seinna fyrir að þau
skuli rífast?
Annað dæmi: maður á ekki
að kenna börnum sínum að
fara með kvöldbæn, ef maður