Læknaneminn - 01.12.1980, Blaðsíða 8

Mynd 1. Anatomia larynx. I. area supraglottica, II. area
glotdca, III. area infraglottica, IV. trachea. I. epiglottis, 2.
lig. vestibulare, 3. lig. vocale, 4. cartilago thyroidea, 5. carti-
lago cricoidea.
ast engar bakteríur. Talið er að flest ef ekki öll til-
felli af LTB séu orsökuð af veirum.3 Parainflu-
ensuveira af gerð I veldur flestum LTB sýkingum.
RSV, parainfluensuveira II og III og influensuveira
valda einnig LTB.11 I einstaka tilfellum eru adeno-
veirur, rhinoveirur eða mislingaveira að verki.3,11
Þrátt fyrir að tíðni LTB sé nokkuð stöðug yfir ár-
ið má búast við mismun á milli hinna ýmsu veira
sem valda sjúkdómnum eftir því hvaða veira gengur
í það og það skiptið. Þannig eru flest tilfelli fyrri
hluta vetrar í Bandarikjunum orsökuð af parainflu-
ensuveirum en tíðni RSV eykst þegar líður á vetur-
inn.3 Ekki er vitað hvort þessu er einnig þannig far-
ið hérlendis.
EINKENNI
Flest börn með LTB eru á aldrinum 6 mánaða til
3ja ára. Oft er kvef undanfari sjúkdómsins. I kjöl-
farið kemur geltandi hósti og hæsi. Sé sjúkdómurinn
vægur er stridor eingöngu í innöndun en útöndun
þögul. Komist sjúkdómurinn á hátt stig er sýking í
bronchum og má sjá lengda útöndun með útöndun-
arhvæsi. Við lungnahlustun heyrast bæði slímhljóð
og ronohi.
Hypoxia fylgir LTB á háu stigi vegna þrengsla í
larynx og slíms í bronchum. Hypoxian veldur tac-
hypnae, tachycardiu, óróleika og e. t. v. cyanosu. Oft
fylgja inndrættir substernalt og jugulert. A þetta sér-
staklega við um yngri börn.
Séu einkenni hypoxiu vanmetin og ekkert að gert
þreytast börnin og öndun minnkar, fram kemur
hypercapnia og acidosa. Stridor minnkar við minnk-
aða öndun og er það stundum rangmetið sem bata-
merki. Þá er þvert á móti um að ræða mjög alvar-
legt einkenni.
Oftast hækkar líkamshiti óverulega.
Laryngitis er, eins og áður greindi, mildari sjúk-
dómur en LTB. Sjaldan eru þá öndunarþrengsli al-
varleg og aldrei bronchial sýking. Einkenni LTB og
laryngitis eru borin saman á töflu 3.
Greining er venj ulega auðveld. Gerð með sögu og
klinik. Alltaf skyldi byrja á að útiloka epiglottitis.
Sé vafi á greiningu og einkenni óljós má taka rönt-
genmyndir af larynx og trachea. Barnið skyldi þó
ekki fara á röntgendeildina nema í fylgd með lækni,
vegna hættu á bráðri lokun öndunarvega.
Mynd 2 sýnir röntgenmynd af barni með LTB.
MEÐFERÐ
Heima
Flest börn sem hafa LTB eða laryngitis eru með
sjúkdóminn á því stigi að ekki er þörf sjúkrahúss-
vistar. Börnunum ætti að hjúkra í röku umhverfi.
Láta má þau sofa í baðherbergi, þar sem heitt vatn
rennur öðru hvoru úr krana. En stöðug observation
er nauðsynleg, því aukist þrengslin ber tafarlaust að
koma sjúklingnum á sjúkrahús.
Mjög er það mikilvægt að börnin hafi fyllstu ró,
því öndunin verður þá samhæfðari. Þau skulu hafa
hátt undir höfði, þá minnkar bjúgurinn í slímhúð-
um. Nefdropar bæta loftflæðið um öndunarvegina.
Sé hósti má gefa hóstastillandi lyf.
Meðferð laryngitis og LTB í heimahúsum er sýnd
á töflu 5.
6
LÆKNANEMINN